Noland Arbaugh, bệnh nhân 29 tuổi bị liệt tứ chi sau một tai nạn lặn biển, đã chơi cờ trên laptop và di chuyển con trỏ bằng thiết bị Neuralink. Bộ cấy ghép chip não của Neuralink giúp bệnh nhân điều khiển con trỏ chuột máy tính hoặc bàn phím bằng suy nghĩ của họ.

Hồi tháng 2, Elon Musk (Giám đốc điều hành Neuralink) nói rằng Noland Arbaugh có thể điều khiển chuột máy tính bằng suy nghĩ của mình.

“Ca phẫu thuật cực kỳ dễ dàng”, Noland Arbaugh nói trong video phát trực tuyến trên mạng xã hội X của Elon Musk, đề cập đến quy trình cấy ghép chip não.

“Tôi thực sự đã được xuất viện một ngày sau đó. Tôi không bị suy giảm nhận thức. Về cơ bản, tôi đã từ bỏ việc chơi game đó. Tất cả các bạn (Neuralink) đã cho tôi khả năng làm lại điều đó và chơi liên tục trong 8 giờ”, Noland Arbaugh cho biết thêm khi đề cập đến game Civilization VI.

Giải thích thêm về trải nghiệm của mình với công nghệ mới, Noland Arbaugh nói rằng nó "không hoàn hảo" và Neuralink "đã gặp phải một số vấn đề".

“Tôi không muốn mọi người nghĩ rằng đây là chặng cuối, vẫn còn rất nhiều việc phải làm nhưng nó đã thay đổi cuộc đời tôi”, anh nói thêm.

Kip Ludwig, cựu giám đốc chương trình kỹ thuật thần kinh tại Viện Y tế Quốc gia Mỹ, cho biết những gì Neuralink thể hiện không phải là “bước đột phá”.

Ông nói thêm: “Vẫn còn ở những ngày đầu sau quá trình cấy ghép và có rất nhiều điều cần tìm hiểu ở cả phía Neuralink lẫn bệnh nhân để tối đa hóa lượng thông tin kiểm soát có thể đạt được”.

Dù vậy, Kip Ludwig cho biết đây là một bước phát triển tích cực với bệnh nhân khi có thể giao tiếp với máy tính theo cách không thể làm được trước khi cấy ghép chip não. “Đó chắc chắn là một điểm khởi đầu tốt”, ông nói.

Neuralink đã cấy thành công chip não vào Noland Arbaugh hồi tháng 1.2024, sau khi nhận được sự chấp thuận tuyển dụng thử nghiệm trên người hồi tháng 9.2023.

Theo Neuralink, nghiên cứu sử dụng một robot để phẫu thuật cấy ghép giao diện não - máy tính (BCI) vào vùng não điều khiển ý định cử động. Neuralink cho biết mục tiêu ban đầu là cho phép bệnh nhân điều khiển con trỏ chuột hoặc bàn phím máy tính bằng suy nghĩ.

Elon Musk đặt ra những tham vọng lớn lao với Neuralink, tuyên bố công ty này sẽ giúp đẩy nhanh quá trình cấy ghép các thiết bị chip não để điều trị các bệnh như béo phì, tự kỷ, trầm cảm và tâm thần phân liệt.

Tỷ phú giàu thứ ba thế giới nói rằng Neuralink muốn giải quyết chứng tự kỷ và tâm thần phân liệt, đồng thời giúp bệnh nhân sử dụng các thiết bị như điện thoại hoặc máy tính chỉ bằng cách nghĩ về chúng. Tự kỷ và tâm thần phân liệt được coi là rối loạn chứ không phải bệnh tật.

Nhiều chuyên gia cho rằng có thể phải mất một thời gian nữa mới biết liệu chip não của Neuralink có thật sự hoạt động tốt hay không.

Bà Anne Vanhoestenberghe, giáo sư về cấy ghép y tế tại Đại học Nhà vua London (Anh), cho biết: “Tôi biết Elon Musk rất thành thạo trong việc tạo dựng uy tín cho công ty, nên chúng ta có thể mong đợi kết quả thử nghiệm trong thời gian gần. Theo tôi, thành công thực sự cần được đánh giá về lâu dài với mức độ ổn định được kiểm soát theo thời gian và nó mang lại lợi ích như thế nào cho người tham gia”.

Neuralink đã khởi động thử nghiệm nghiên cứu tuyển dụng vào tháng 9.2023.

Thời điểm đó, Neuralink cho biết vượt qua bài kiểm tra từ hội đồng đánh giá độc lập gồm các chuyên gia và bác sĩ đầu ngành tại Mỹ, để được phép thử nghiệm cấy chip lên người bại liệt.

Tháng 11.2023, Ashlee Vance, người viết tiểu sử đầu tiên cho Elon Musk năm 2015, tiết lộ hàng ngàn người đã đăng ký tham gia thử nghiệm của Neuralink.

Trước đó, Ashlee Vance mô tả khi gắn chip não, bác sĩ phải mất vài giờ để thực hiện ca phẫu thuật cắt hộp sọ, sau đó cần 25 phút để robot đưa thiết bị vào cùng với bộ phận chip siêu mỏng gồm khoảng 64 sợi khác nhau. Các sợi mỏng đến mức chỉ bằng 1/14 chiều rộng của một sợi tóc người.

Được định giá khoảng 5 tỉ USD vào năm ngoái, Neuralink đã nhiều lần phải đối mặt với những lời kêu gọi xem xét kỹ lưỡng về các giao thức an toàn của nó.

Tháng 2, Reuters đưa tin rằng các thanh tra của Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) đã phát hiện ra vấn đề trong việc lưu trữ hồ sơ và kiểm soát chất lượng với các thí nghiệm trên động vật tại Neuralink. Công ty không trả lời các câu hỏi về cuộc kiểm tra của FDA.

Đầu tháng 1.2024, Reuters đưa tin công ty này đã bị phạt vì vi phạm các quy định của Bộ Giao thông Vận tải Mỹ (DOT) liên quan đến việc vận chuyển các vật liệu nguy hiểm.

Tháng 11.2023, 4 nhà làm luật Mỹ đã yêu cầu Ủy ban Giao dịch và Chứng khoán Mỹ (SEC) điều tra xem liệu Elon Musk có phạm tội gian lận chứng khoán bằng cách đánh lừa các nhà đầu tư về sự an toàn của thiết bị cấy ghép não đang được Neuralink phát triển hay không.

Trong thư gửi SEC, nhóm 4 nghị sĩ gồm ông Earl Blumenauer, Jim McGovern, Tony Cardenas và bà Barbara Lee yêu cầu xem xét kỹ lưỡng cách vận hành của Neuralink khi công ty chuẩn bị thử nghiệm chip cấy ghép vào não người lần đầu tiên thời điểm đó.

Bức thư trích dẫn hồ sơ thú y thu được từ các thí nghiệm Neuralink trên khỉ cho thấy chúng bị ảnh hưởng sức khỏe và suy nhược do cấy ghép chip, bao gồm các triệu chứng tê liệt, co giật và sưng não. Theo bức thư, khoảng 12 con khỉ khỏe mạnh chết do có phản ứng với bộ phận cấy ghép của Neuralink.

Tuy nhiên, Elon Musk phủ nhận bất kỳ mối liên hệ nào giữa cái chết của khỉ và việc cấy ghép chip của Neuralink, khẳng định nhóm nghiên cứu chọn đối tượng thử nghiệm đều cận kề cái chết. Thử nghiệm trên động vật của Neuralink được tiến hành để xác nhận các giả thuyết khoa học và công ty có cam kết với việc chăm sóc tối đa cho động vật được thử nghiệm.

Trong khi đó, 4 nghị sĩ trên cho rằng việc động vật trong các thí nghiệm ở Neuralink chết liên quan trực tiếp đến tính an toàn của công ty. Do đó, tuyên bố từ Elon Musk có thể đã vi phạm các quy tắc của SEC.

Các nhà đầu tư cần được biết sự thật về khả năng tiếp thị sản phẩm của Neuralink. Năm 2022, nhân viên Neuralink tiết lộ với truyền thông rằng công ty đã gấp rút thực hiện các ca phẫu thuật không thành công trên khỉ, heo và cừu, khiến động vật chết nhiều hơn mức cần thiết.

Năm 2021, Neuralink từng cho một con khỉ được cấy chip trình diễn khả năng điều khiển con trỏ chuột máy tính và chơi game bằng tín hiệu não. Tuy nhiên, công ty đã bị cáo buộc hành hạ động vật và có nguy cơ khiến con người mắc phải các bệnh truyền nhiễm qua những thiết bị phần cứng bị ô nhiễm.

Theo hồ sơ hồi tháng 11.2023 của SEC, Neuralink đã huy động được hơn 280 triệu USD từ các nhà đầu tư bên ngoài. Công ty đã phát triển chip có hỗ trợ Bluetooth cấy vào não người nhằm mục đích kích hoạt khả năng ngoại cảm và khôi phục chức năng vận động cho người bị thương. Con chip có cổng USB-C, kết nối qua Bluebooth với một thiết bị nhỏ đeo trên tai và kết nối với smartphone.

Elon Musk đồng sáng lập Neuralink năm 2016 cùng 7 thành viên khác, nhưng đa số đã rời đi. Mục tiêu của công ty là phát triển thành công giao diện não - máy tính để cho phép con người hợp nhất với AI trong tương lai.

Neuralink hiện đối mặt với sự cạnh tranh lớn từ các công ty khởi nghiệp như Synchron và Onward. Thế nên, Ashlee Vance nói: "Elon Musk cảnh báo Neuralink phải tăng tốc giống như cách thế giới đối phó với ngày tận thế".

Sơn Vân