Tại thủ đô Kabul, một cơ sở do Taliban điều hành chuyên đào tạo nhân lực du lịch và nhà hàng - khách sạn vừa nhận lứa học viên đầu tiên. Tất cả học viên khác nhau về độ tuổi, trình độ học vấn lẫn kinh nghiệm chuyên môn, nhưng đều là nam giới và chẳng biết gì về du lịch hay nhà hàng - khách sạn. Mặc dù vậy họ mong muốn quảng bá một bộ mặt khác của đất nước.

Hiện tại chính quyền Taliban chưa được cộng đồng quốc tế công nhận, chủ yếu do chính sách với nữ giới quá hà khắc. Kinh tế Afghanistan đang gặp khó khăn, cơ sở hạ tầng nghèo nàn và tình trạng nghèo đói tràn lan.

Tuy nhiên vẫn có khách du lịch tìm đến nhờ số vụ bạo lực giảm mạnh, các chuyến bay kết nối với một số trung tâm hàng không như Dubai tăng lên, sự độc đáo khi đi du lịch ở một địa điểm ít người chọn. Số lượng du khách từ 691 năm 2021 tăng lên 2.300 năm 2022 và đạt 7.000 vào năm ngoái.

Người đứng đầu Cục Du lịch Kabul Mohammad Saeed cho biết nhóm chiếm tỷ trọng lớn nhất là khách Trung Quốc do gần về địa lý và dân số đông. Afghanistan cũng có lợi thế hơn một số nước láng giềng.

“Khách Trung Quốc nói rằng họ không muốn đến Pakistan vì nơi đó nguy hiểm và họ bị tấn công. Khách Nhật cũng nói vậy. Điều này tốt cho chúng tôi”, theo ông Saeed.

Tuy nhiên, du lịch Afghanistan vẫn còn một số hạn chế như xin thị thực rất khó và tốn kém. Nhiều quốc gia cắt đứt quan hệ ngoại giao với Afghanistan sau khi Taliban tái nắm quyền, chưa quốc gia nào công nhận Taliban là chính quyền hợp pháp.

Hàng loạt đại sứ quán Afghanistan đóng cửa hoặc tạm ngừng hoạt động. Giữa phe chính quyền cũ với phe Taliban tranh giành quyền kiểm soát các cơ quan đại diện ngoại giao. Saeed thừa nhận nỗ lực phát triển du lịch đang gặp không ít trở ngại, nhưng ông cho biết đang làm việc với các bộ để khắc phục. Mục tiêu là có thể triển khai dịch vụ cấp thị thực khi nhập cảnh.

Bên cạnh thị thực, giao thông cũng là vấn đề nan giải. Mạng lưới đường sá chưa phát triển và hầu hết hãng hàng không đều tránh không phận Afghanistan. Kabul có nhiều chuyến bay quốc tế nhất nhưng chưa sân bay nào của đất nước có đường bay thẳng với các thị trường du lịch lớn như Trung Quốc, Ấn Độ, châu Âu.

Bất chấp trở ngại, Saeed muốn Afghanistan trở thành “cường quốc du lịch”. Tham vọng này được giới lãnh đạo Taliban ủng hộ.

Lứa học viên đầu tiên của cơ sở đào tạo nhân lực du lịch và nhà hàng - khách sạn mang khát vọng tương tự. Ahmed Massoud Talash muốn tìm hiểu về loạt địa điểm đẹp như tranh vẽ trên khắp đất nước để giới thiệu chúng trên truyền thông lẫn Instagram. Samir Ahmadzai đã tốt nghiệp trường kinh doanh nhưng nghĩ rằng bản thân nên nắm vững kiến thức du lịch và nhà hàng - khách sạn trước khi tự mở cơ sở lưu trú.

“Người nước ngoài nghe nói Afghanistan rất lạc hậu, nghèo đói và chìm trong chiến tranh. Tuy nhiên chúng tôi có lịch sử 5.000 năm, Afghanistan sẽ sang trang mới”, theo Ahmadzai.

Tại cơ sở, học viên được dạy về nhân chủng học cùng thủ công mỹ nghệ Afghanistan. Ngoài ra còn có môn học không chính thức là cách tiếp xúc với phụ nữ nước ngoài, hành vi hoặc thói quen của phụ nữ nước ngoài xung đột với phong tục hoặc quy định địa phương ra sao.

Taliban áp đặt quy định khắt khe với trang phục mà nữ giới được mặc đồng thời yêu cầu họ ra ngoài phải đi cùng người giám hộ là nam giới. Ăn uống hay du lịch một mình, giao lưu với người khác ở nơi công cộng trở nên khó khăn. Thẩm mỹ viện bị cấm cộng thêm phòng tập không tiếp đón nữ giới khiến phụ nữ có rất ít địa điểm gặp gỡ.

Nhưng để đón thêm du khách, khách sạn Serena (khách sạn 5 sao duy nhất của Afghanistan) mở lại spa và thẩm mỹ viện dành cho phụ nữ nước ngoài. Người đến cần xuất trình hộ chiếu.

Người sáng lập công ty du lịch Rocky Road Travel Shane Horan nói rằng việc đến Afghanistan không nên bị gán ghép là ủng hộ chính quyền hay chế độ nào. Thay vào đó hãy nghĩ đây là hành động hỗ trợ du lịch có trách nhiệm, đóng góp tích cực cho nền kinh tế địa phương, thúc đẩy sự tôn trọng và hiểu biết lẫn nhau.

Rocky Road Travel hợp tác cùng một tổ chức bảo vệ quyền phụ nữ ở Afghanistan. Mỗi chương trình tham quan của công ty sẽ trích 1% nguồn thu hỗ trợ các chương trình do tổ chức triển khai.

Cẩm Bình