Trên một đoạn đường 3 làn dọc sông Monongahela, một chiếc xe đầu kéo 18 bánh di chuyển vòng qua khúc cua. Ghế lái không hề có người.

Cảm biến của xe phát hiện thùng rác chặn một làn và lốp xe nằm ở một làn khác nên lập tức phát tín hiệu. Chưa đầy một giây xe di chuyển vào làn đường không bị cản trở rồi lao qua chướng ngại vật.

Chiếc xe đầu kéo sở hữu 25 cảm biến laser, radar và camera, do Aurora Innovation đặt trụ sở tại thành phố Pittsburgh sở hữu. Công ty này dự kiến vào cuối năm nay bắt đầu vận chuyển hàng hóa trên xa lộ liên bang 45 giữa Dallas với Houston bằng 20 chiếc xe tự lái.

Trong vòng 3 - 4 năm tới, Aurora Innovation cùng các đối thủ cạnh tranh muốn đưa hàng nghìn xe như vậy chạy trên hệ thống cao tốc của Mỹ. Chúng có thể di chuyển không ngừng nghỉ suốt ngày đêm, tăng tốc độ vận chuyển hàng hóa, đẩy nhanh thời gian giao hàng và giảm chi phí. Phạm vi hoạt động sẽ không giới hạn ở cao tốc.

Nhiều công ty cho biết xe tải tự lái tiết kiệm nhiên liệu vì không phải dừng lại đồng thời di chuyển với vận tốc ổn định. Ngoài ra trong thử nghiệm của Aurora Innovation, xe nếu gặp vấn đề lúc đang chạy trên cao tốc thì sẽ tự động tấp vào lề rồi gọi hỗ trợ.

Cảnh tượng một chiếc xe tải nặng hàng chục tấn chở đầy đồ, chạy với vận tốc hơn 100 km/giờ trên cao tốc mà chẳng có tài xế chắc chắn khiến mọi người cảm thấy kinh hoàng. Một cuộc thăm dò thực hiện vào tháng 1 của Hiệp hội Ô tô Mỹ cho kết quả 66% tài xế sợ ngồi trong xe tự lái.

Nhưng chưa đầy 9 tháng nữa thử nghiệm của Aurora Innovation sẽ hoàn tất, xe tải tự lái có thể bắt đầu chở hàng cho FedEx, Uber Freight, Werner… Các công ty như Aurora Innovation thường chọn triển khai phương tiện ở bang Texas nơi hiếm có băng tuyết.

Nhiều năm qua sự chú ý đều dành cho dịch vụ gọi xe tự lái ở thành phố lớn. Thế nhưng dự án Cruise của General Motors đang gặp khó khăn sau một vụ tai nạn nghiêm trọng, còn dự án Waymo của Alphabet vấp phải phản đối khi muốn mở rộng phạm vi hoạt động ở California. Kết quả là xe tải tự lái mới là phương tiện điều khiển bằng máy tính đầu tiên được triển khai rộng rãi.

Người thuộc phe phản đối luôn cho rằng xe tự tái không đủ an toàn. Tuy nhiên phía các công ty như Aurora Innovation lập luận rằng cảm biến cùng radar “nhìn xa” hơn mắt người, xe không bao giờ biết mệt, không bị phân tâm hay sử dụng rượu bia, ma túy.

Dù thừa nhận về lý thuyết xe tự lái có thể an toàn hơn vì không mệt hay không bị phân tâm, Giáo sư Phil Koopman (Đại học Carnegie Mellon) vẫn nhắc rằng máy tính điều khiển phương tiện chắc chắn có thể bị lỗi, hơn nữa xe hoạt động ra sao trong tình huống thực tế còn phụ thuộc vào chất lượng kỹ thuật an toàn của chúng.

Trong thử nghiệm, xe đầu kéo Aurora Innovation phát hiện được chướng ngại vật mô phỏng (người đi bộ, lốp bị nổ, thậm chí cả ngựa) ở khoảng cách khoảng 40 mét nên dễ dàng tránh. Hơn nữa xe chỉ chạy với vận tốc 56 km/giờ trên đoạn đường được kiểm soát chẳng có tình huống bất ngờ xảy ra.

Xe đầu kéo Aurora Innovation đã vận chuyển hàng hóa trên cao tốc từ năm 2021, nhưng bên trong xe có người sẵn sàng can thiệp. Từ đó đến nay chỉ xảy ra 3 vụ tai nạn nhỏ không gây ra thương vong. Ở tất cả trường hợp xe đều có thể tấp vào lề an toàn.

Loạt đối thủ cạnh tranh gồm Plus.ai, Gatik, Kodiak Robotics cũng mong muốn sớm cung cấp dịch vụ vận chuyển hàng hóa bằng xe tải tự lái. Giám đốc điều hành Kodiak Robotics Don Burnette cho biết cao tốc ít người đi bộ và ít tình huống bất ngờ nên phù hợp với xe tự lái hơn đô thị đông đúc. Tuy nhiên chạy trên cao tốc cần duy trì tốc độ cao và phanh từ xa.

Cẩm Bình