Các thiết bị sử dụng gas và propan trong nhà làm tăng nồng độ của chất gây ô nhiễm có hại NO2 lên tới 75% tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế Thế giới về phơi nhiễm trong nhà và ngoài trời.

Điều đó có nghĩa là ngay cả khi một người tránh tiếp xúc với NO2 từ khí thải giao thông, nhà máy điện hoặc các nguồn khác, bằng cách hạn chế ra đường thì vẫn dính đòn từ ngay trong nhà. Thực vậy, nếu người đó có thói quen nấu ăn bằng bếp ga, họ sẽ hít vào lượng NO2 tương đương 3/4 mức được coi là giới hạn an toàn.

Tác giả chính của nghiên cứu Yannai Kashtan và là nghiên cứu sinh tiến sĩ tại Đại học Stanford cho biết: “Khi bạn sử dụng bếp gas, bạn đang đốt nhiên liệu hóa thạch trực tiếp trong nhà. Việc thông gió cũng có ích nhưng đó vẫn là một giải pháp không hoàn hảo và cuối cùng, cách tốt nhất là giảm ô nhiễm ngay tại nguồn phát”.

NO2 kích thích đường hô hấp và có thể làm trầm trọng thêm các bệnh về đường hô hấp như hen suyễn. Nghiên cứu của Stanford ước tính rằng việc tiếp xúc thường xuyên với NO2 từ bếp có liên quan đến ít nhất 50.000 trường hợp mắc bệnh hen suyễn ở trẻ em trên toàn nước Mỹ mỗi năm. Nghiên cứu đo NO2 ở hơn 100 ngôi nhà trước, trong và sau khi sử dụng bếp gas, phát hiện ra rằng chất khí ô nhiễm này di chuyển từ bếp đến phòng ngủ chỉ trong vòng một giờ kể từ khi bật bếp và duy trì trên mức nguy hiểm trong nhiều giờ sau khi sử dụng.

Đồng tác giả của nghiên cứu Rob Jackson và là giáo sư khoa học hệ thống Trái đất tại trường Stanford cho biết: “NO2 di chuyển khắp ngôi nhà nhanh hơn nhiều so với những gì chúng ta hình dung. Bạn phải suy nghĩ về tác động của việc này không chỉ trong một lần nấu ăn mà nhiều lần trong ngày, cả bữa trưa và bữa tối, trong nhiều tuần và nhiều tháng”.

Theo Cơ quan Thông tin Năng lượng, khoảng 38% hộ gia đình ở Mỹ sử dụng bếp gas, nhưng không phải tất cả họ đều tiếp xúc với NO2 ở mức độ như nhau. Nghiên cứu cho thấy rằng diện tích của ngôi nhà là một yếu tố quan trọng. Với những người sống trong những ngôi nhà có diện tích dưới 75 mét vuông, nguy cơ phơi nhiễm mạn tính cao gấp bốn lần so với những người sống trong những ngôi nhà có diện tích 300 mét vuông.

Jon Samet, giáo sư về sức khỏe môi trường và bệnh nghề nghiệp tại Trường Y tế cộng đồng Colorado, người không tham gia vào cuộc nghiên cứu, cho biết: “Những ngôi nhà cũ thường nhỏ hơn và hay bố trí bếp gas hơn, điều này phản ánh tính chất nguồn cung nhà ở của chúng ta. Thật vui khi thấy nghiên cứu này tập trung sự chú ý vào không khí trong nhà, vì đó là nơi chúng ta dành phần lớn thời gian trong ngày”.

Các kết quả cũng nêu bật gánh nặng phơi nhiễm không đồng đều về chủng tộc và kinh tế xã hội. Nghiên cứu cho thấy người Mỹ da đỏ và thổ dân Alaska tiếp xúc với lượng NO2 từ bếp gas và propan nhiều hơn 60% so với mức trung bình ở Mỹ. Các hộ gia đình gốc Phi, gốc La tinh hoặc gốc Tây Ban Nha hít vào lượng NO2 nhiều hơn 20%.

Những người trong các hộ gia đình có thu nhập dưới 10.000 USD/năm hít thở NO2 với tỷ lệ cao hơn gấp đôi so với những người trong các hộ gia đình có thu nhập trên 150.000 USD. Lý do: Các cộng đồng thu nhập thấp và cộng đồng da màu thường sống gần đường cao tốc, bến cảng, khu công nghiệp và các khu vực gây ô nhiễm khác.

Jackson cho biết: “Những người ở các cộng đồng nghèo hơn chịu nhiều nguy cơ hơn vì không khí ngoài trời của họ rất tệ và do nhiều nguyên nhân, không khí trong nhà của họ còn tệ hơn nữa”.

Diana Hernandez, nhà xã hội học tại Đại học Columbia, người không tham gia vào nghiên cứu của trường Stanford, cho biết: “Có một giả định đơn giản rằng mọi người chỉ sử dụng bếp hoặc lò nướng để nấu nướng và chuẩn bị bữa ăn”. Nhưng một cuộc khảo sát gần đây do Hernandez và nhóm của cô thực hiện cho thấy hơn 20% người dân New York sử dụng bếp lò hoặc lò nướng để sưởi ấm ngôi nhà thay lò sưởi.

Hernandez nói: “Chúng ta đang nói về việc sưởi ấm toàn bộ ngôi nhà hoặc căn hộ, có thể trong nhiều giờ liên tục, bằng một thiết bị mà lại là thiết bị không dành cho mục đích cho sưởi ấm. Đó là cách tạo nhiệt kém hiệu quả hơn, độc hại hơn nhiều và tốn kém hơn”.

Bếp gas cũng thải ra khí mê-tan, một loại khí nhà kính mạnh và các thành phố trên khắp Mỹ đang áp dụng các biện pháp xây dựng điện khí hóa nhằm loại bỏ dần bếp gas trong các ngôi nhà mới.

Dorris Bishop, một người dân của khu phố River Terrace ở Washington DC, cho biết gần đây cô đã tham gia danh sách chờ đổi bếp gas lấy thiết bị điện sau khi một nhóm môi trường ở địa phương kiểm tra thấy nồng độ NO2 tại nhà của cô tăng cao. Dorris Bishop nói: “Tôi hy vọng rằng báo cáo này sẽ thúc đẩy tất cả các ngôi nhà mới lắp đặt bếp điện”.

Anh Tú