“Cuối cùng, ở cả Mỹ và Trung Quốc, tôi cho rằng sẽ có một số lượng nhỏ máy tính cực kỳ mạnh mẽ với khả năng phát minh tự động sẽ vượt quá những gì chúng ta muốn cung cấp cho công dân mình mà không được phép, hoặc không thể để cho đối thủ cạnh tranh tiếp cận. Chúng sẽ được đặt trong căn cứ quân sự, được cung cấp sức mạnh từ một số nguồn năng lượng hạt nhân và bao quanh bởi hàng rào thép gai cùng súng máy”, Eric Schmidt chia sẻ với tạp chí Noema trong một cuộc phỏng vấn.

Eric Schmidt là Giám đốc điều hành Google từ năm 2001 đến 2011 trước khi trao lại vị trí lãnh đạo cho người đồng sáng lập công ty là Larry Page. Sau đó, Eric Schmidt giữ chức Chủ tịch và cố vấn kỹ thuật của Google trước khi rời công ty vào đầu năm 2020.

Kể từ đó, tỉ phú 69 tuổi người Mỹ đặc biệt quan tâm đến AI và nghiên cứu tác động của nó với xã hội.

Ngoài việc đầu tư vào các công ty mới nổi về AI như Anthropic do Amazon hậu thuẫn, Eric Schmidt còn là đồng tác giả cuốn sách The Age of AI (Thời đại của AI) với nhà ngoại giao quá cố Henry Kissinger và Daniel Huttenlocher (trưởng nhóm khoa khoa học máy tính của Viện Công nghệ Massachusetts). Cuốn sách này trình bày chi tiết một số rủi ro và cơ hội mà AI sẽ mang lại.

Dự đoán "các hệ thống AI mạnh nhất Mỹ, Trung Quốc có thể được bảo vệ trong căn cứ quân sự" của Eric Schmidt dường như xa vời ở thời điểm hiện tại nhưng có thể thành hiện thực khi xét đến mức độ cạnh tranh của các quốc gia để giành vị trí dẫn đầu trong cuộc đua AI.

Chẳng hạn, Mỹ đã kiểm soát chặt chẽ hơn việc xuất khẩu công nghệ sang Trung Quốc, cụ thể là cấm Nvidia bán các chip AI tiên tiến cho cường quốc châu Á.

Trong khi đó, Trung Quốc đang nỗ lực giảm thiểu sự phụ thuộc vào chip do Mỹ sản xuất. Các quan chức Trung Quốc đã đề nghị những gã khổng lồ công nghệ như Alibaba và ByteDance (công ty mẹ TikTok) ưu tiên mua chip AI được sản xuất trong nước, theo trang The Information.

Jay Pelosky, người sáng lập hãng tư vấn đầu tư TPW Advisory, nhận xét: “Thế giới đang nhanh chóng tiến tới cái mà chúng ta gọi là "sự chia cắt công nghệ". Trong đó về bản chất, mỗi quốc gia, Mỹ và Trung Quốc đang xây tường hoặc rào chắn một cách hiệu quả để ngăn cách công nghệ của mình với nhau”.

Eric Schmidt hiện là người giàu thứ 48 trên thế giới với tài sản ròng 33,4 tỉ USD, theo Bloomberg Billionaires Index (bảng xếp hạng tỉ phú của Bloomberg). Sau khi rời Google, Eric Schmidt đã trở thành Chủ tịch Ủy ban Đổi mới của Bộ Quốc phòng Mỹ vào năm 2016 và Chủ tịch Ủy ban An ninh Quốc gia về AI trong ba năm.

Eric Schmidt đã đặt sự cạnh tranh giữa Mỹ và Trung Quốc trở thành tâm điểm thông qua sáng kiến ​​mang tên Dự án Nghiên cứu Cạnh tranh Đặc biệt.

Theo Eric Schmidt, hiện Mỹ có lợi thế hơn Trung Quốc trong lĩnh vực AI đang phát triển nhanh chóng.

"Chúng ta có thể đang dẫn trước Trung Quốc 2 hoặc 3 năm, điều đó gần như là cả một thế giới trong lĩnh vực của tôi. Tôi nghĩ chúng ta đang trong tình trạng khá tốt", Eric Schmidt nhận định.

Ở châu Âu, Eric Schmidt cho biết ông coi các quy định, gồm cả khung pháp lý mới của Liên minh châu Âu (EU) về quản lý AI, là trở ngại cho sự đổi mới. Cựu Giám đốc điều hành Google nói thêm rằng Trung Quốc đang gặp khó khăn vì thiếu chất bán dẫn, nhưng sẵn sàng giành chiến thắng nếu có được phần cứng cần thiết.

Đầu tháng 4, Thái Sùng Tín (đồng sáng lập và Chủ tịch gã khổng lồ thương mại điện tử Alibaba) cũng thừa nhận các hãng công nghệ Trung Quốc đang đi sau Mỹ 2 năm trong cuộc đua phát triển AI, khi tiếp tục phải vật lộn với những hạn chế xuất khẩu do chính quyền Biden áp đặt.

“Rõ ràng là Trung Quốc có phần tụt hậu”, Thái Sùng Tín nói, trích dẫn cách OpenAI (công ty khởi nghiệp Mỹ) đã vượt qua phần còn lại của ngành công nghệ về đổi mới AI. Ông cho biết hạn chế xuất khẩu của Mỹ ngăn cản các công ty Trung Quốc tiếp cận các chất bán dẫn tiên tiến, chẳng hạn các bộ xử lý đồ họa (GPU) được săn đón từ Nvidia. Điều này chắc chắn ảnh hưởng đến các hãng công nghệ ở Trung Quốc, gồm cả Alibaba, theo Thái Sùng Tín.

4 lý do khiến Trung Quốc đi sau Mỹ về AI

Cựu Giám đốc điều hành Google cho biết Mỹ có thể trở thành nước chiến thắng rõ ràng trong cuộc đua AI, miễn là không đánh mất lợi thế. Theo ông, vì Trung Quốc tập trung thống trị một số ngành nhất định nên Mỹ cần cạnh tranh với đối thủ này và giành chiến thắng.

Trung Quốc đã phê duyệt hơn 40 mô hình AI trong 6 tháng, gồm cả 14 mô hình ngôn ngữ lớn được phê duyệt cho công chúng sử dụng trong một tuần. Baidu, gã khổng lồ công cụ tìm kiếm được gọi là "Google của Trung Quốc", đang dẫn đầu nhóm này ở quốc gia châu Á.

Eric Schmidt đã đề cập đến 4 yếu tố khiến Trung Quốc đang tụt hậu so với Mỹ trong cuộc đua AI.

1. Thiếu hụt chip

Eric Schmidt cho biết Trung Quốc đang "gặp khó khăn vì chip" và tình trạng thiếu hụt chip tiên tiến.

Trong cuộc phỏng vấn riêng với kênh CNBC, ông nhận định Trung Quốc gặp trở ngại vì bị chính quyền Trump và Biden hạn chế quyền tiếp cận chip AI hiệu suất cao, đặc biệt là từ Nvidia.

"Họ chắc chắn tức giận về điều đó", Eric Schmidt nói.

Chip đóng vai trò là một thành phần quan trọng trong nỗ lực phát triển AI. Căng thẳng liên quan đến công nghệ giữa Mỹ và Trung Quốc đã dẫn đến việc chính quyền Biden thúc đẩy sản xuất chất bán dẫn ở nước Mỹ. Vào tháng 11.2023, Bộ Thương mại Mỹ đã ban hành Quy tắc về chip điện toán nâng cao khiến Trung Quốc khó nhập khẩu chip AI tiên tiến hơn từ các nhà sản xuất Mỹ.

Vào tháng 3, chính quyền Biden cân nhắc áp đặt các lệnh trừng phạt với một số công ty bán dẫn Trung Quốc có liên quan đến Huawei.

2. Không có nhiều tài liệu Trung Quốc để đào tạo mô hình AI

Trong cuộc phỏng vấn với CNBC, Eric Schmidt cho rằng không có nhiều tài liệu Trung Quốc có sẵn để đào tạo các mô hình ngôn ngữ lớn. Vì tiếng Anh thống trị internet cùng các tài liệu nghiên cứu và sách mà các mô hình ngôn ngữ lớn được đào tạo, ông tin rằng tiếng Anh cung cấp nguồn thông tin lớn hơn để học hỏi.

"Đó là lý do tại sao tiếng Anh lại thống trị trong các mô hình ngôn ngữ lớn này", Eric Schmidt nói.

Ngoài ra, hầu hết dữ liệu đào tạo đều bằng tiếng Anh, điều này có thể dẫn đến những hiểu lầm và giải thích sai trong các ngôn ngữ khác.

3. Đầu tư từ nước ngoài giảm

Eric Schmidt cho biết Trung Quốc cũng đang phải đối mặt với việc đầu tư từ nước ngoài giảm mạnh và nguồn vốn đầu tư mạo hiểm gặp rủi ro. Trong khi đó, Mỹ đã bùng nổ trong những lĩnh vực này, ông nói.

Trung Quốc đã suy thoái kinh tế trong vài năm qua và tiếp tục phải đối mặt với các vấn đề về giảm phát.

Vào tháng 11.2023, Trung Quốc đã bị thâm hụt đầu tư lần đầu tiên khi căng thẳng với Mỹ leo thang và các nước phương Tây rút lui khỏi các hoạt động kinh doanh.

4. Tập trung sai lĩnh vực

Cựu Giám đốc điều hành Google cho biết Trung Quốc đang tập trung xây dựng các công ty ứng dụng vì lợi nhuận mà cuối cùng có thể thành công. Thế nhưng, họ không tập trung vào nền tảng, ông lập luận.

"3 hoặc 4 trong số các ứng dụng hàng đầu ở Mỹ thực chất có nguồn gốc từ Trung Quốc. Nhưng hiện tại, vị trí dẫn đầu thuộc về Mỹ", Eric Schmidt nói.

Dù các ứng dụng như TikTok có thể thành công, một số chuyên gia trong ngành lại cho rằng Trung Quốc đang tụt hậu trong các mô hình AI nền tảng, theo CNBC.

"Chúng ta nên rất tự hào về vị trí của mình hiện tại. Nước Mỹ đã tiên phong cho tương lai này, tương lai của AI, máy tính lượng tử và các công nghệ khác đang được nhiều người bàn tán. Chúng ta có cơ hội thống trị thế giới trong 10 đến 20 năm tới nếu thực hiện đúng", Eric Schmidt kết luận.

Sơn Vân