Năng lực tài chính Vietnam Airlines suy yếu từ đại dịch COVID-19

Chiều 25.6, Phó thủ tướng Lê Thành Long trình bày tờ trình về phương án gia hạn trả nợ đối với khoản vay tái cấp vốn theo Nghị quyết số 135/2020/QH14 ngày 17.11.2020 của Quốc hội.

Trước đó, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 194/NQ-CP ngày 31.12.2020 triển khai thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho Tổng công ty Hàng không Việt Nam (Vietnam Airlines - VNA) do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19.

Với việc kết hợp triển khai tổng thể các giải pháp, nhất là gói giải pháp thanh khoản 12.000 tỉ đồng đã có tác động tích cực, mang lại hiệu quả, cụ thể đảm bảo vốn chủ sở hữu của VNA trên báo cáo tài chính năm 2021 không bị âm. Qua đó cổ phiếu HVN không bị hủy niêm yết bắt buộc tại Sở giao dịch Chứng khoán TP.HCM và vẫn duy trì khả năng thanh khoản, củng cố niềm tin, uy tín, hình ảnh của VNA.

Tuy nhiên, trong quá trình triển khai thực hiện đã phát sinh nhiều vấn đề mới và nhiều khó khăn, tồn tại, hạn chế nên VNA không thể trả nợ khoản vay tái cấp vốn đúng hạn.

Phó thủ tướng Lê Thành Long nêu rõ, thực hiện nghị quyết của Quốc hội, khoản vay tái cấp vốn đã được triển khai vào năm 2021 và đến tháng 7.2024 VNA bắt đầu phải trả nợ khoản vay này.

Thời điểm Chính phủ đề xuất Quốc hội về các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho VNA dựa trên cơ sở các đánh giá, dự báo về dịch bệnh COVID-19 và phương án kinh doanh của VNA vào năm 2020. Tuy nhiên, thực tế đại dịch diễn biến phức tạp và kéo dài hơn nhiều so với các dự báo đã gây ra hậu quả vô cùng nặng nề cho VNA.

Ngay từ khi đề xuất Quốc hội, VNA xác định nguồn trả nợ vay tái cấp vốn được cân đối chủ yếu từ dòng tiền và nguồn thu từ hoạt động tái cơ cấu tài sản và cơ cấu danh mục đầu tư.

Từ giữa năm 2021, VNA bắt đầu xây dựng đề án tổng thể, bao gồm các nhóm giải pháp tự thân và các giải pháp, chính sách hỗ trợ của Nhà nước, trọng tâm là giải pháp phát hành thêm cổ phiếu tăng vốn điều lệ; thoái vốn của VNA tại một số doanh nghiệp thành viên (giai đoạn 2024-2027).

Nếu thực hiện thành công các giải pháp này, VNA sẽ có lợi nhuận từ năm 2024, hết âm vốn chủ sở hữu vào năm 2025, trả hết nợ vay tái cấp vốn vào năm 2027, xóa hết lỗ lũy kế vào năm 2032 và đủ năng lực để sớm phục hồi và phát triển bền vững theo đúng yêu cầu của cấp có thẩm quyền.

Hiện nay, do các giải pháp cơ cấu lại khoản đầu tư ra ngoài doanh nghiệp và phát hành cổ phiếu tăng vốn của VNA có nhiều nội dung cần xin ý kiến và được các cấp có thẩm quyền phê duyệt mới có căn cứ để thực hiện, dẫn đến kéo dài chưa thể hoàn thành được ngay, trong khi VNA vẫn đang khủng hoảng nghiêm trọng về tài chính.

Do đó, VNA cần báo cáo Quốc hội cho phép gia hạn trả nợ khoản vay tái cấp vốn thêm 3 lần (tối đa đến 31.12.2027) để đảm bảo duy trì khả năng thanh toán của VNA trong ngắn hạn và triển khai đồng bộ các giải pháp tái cơ cấu theo lộ trình.

Tự động đề xuất gia hạn 3 lần, lãi suất 0%

Chính phủ kiến nghị Quốc hội xem xét bổ sung nội dung phương án gia hạn trả nợ đối với khoản vay tái cấp vốn vào chương trình kỳ họp thứ 7 Quốc hội khóa 15. Ngoài ra, thông qua việc cho phép Ngân hàng Nhà nước Việt Nam được tự động gia hạn thêm 3 lần tại thời điểm đến hạn trả nợ đối với dư nợ tái cấp vốn còn lại của các tổ chức tín dụng đang cho VNA vay bổ sung vốn phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Thời gian gia hạn mỗi lần bằng thời hạn tái cấp vốn lần đầu, tổng thời gian các lần gia hạn tái cấp vốn tối đa không quá 5 năm; lãi suất 0%/năm; không tài sản bảo đảm.

Việc gia hạn dư nợ tái cấp vốn còn lại của các tổ chức tín dụng được thực hiện sau khi các tổ chức tín dụng gia hạn thời hạn trả nợ đối với khoản vay của VNA; tính toán kỹ lưỡng các giải pháp, phương án xử lý, sử dụng hiệu quả các nguồn lực hỗ trợ cho VNA.

Cần phân tích rõ hơn về khả năng trả nợ của VNA

Ủy ban Kinh tế thấy rằng tình thế đối với VNA hiện nay là cấp thiết và cần có những biện pháp hỗ trợ để tháo gỡ khó khăn, bảo toàn nguồn vốn của Nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp này. Tuy nhiên, Chính phủ cần rút kinh nghiệm trong việc chuẩn bị hồ sơ, thủ tục, tránh trường hợp quá gấp.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho hay: Có ý kiến nêu rằng thời gian qua đã có nhiều giải pháp hỗ trợ ngành hàng không như giảm thuế đối với nhiên liệu bay, giảm 50% phí cất hạ cánh và điều hành bay đối với các chuyến bay nội địa...

Do đó cần bổ sung đánh giá về kết quả của những giải pháp này đối với tháo gỡ khó khăn cho ngành hàng không nói chung và VNA nói riêng, những vấn đề còn phải tiếp tục tháo gỡ của ngành hàng không (gồm cả những doanh nghiệp hàng không khác) để có giải pháp tổng thể, phù hợp.

Về phương án đề xuất gia hạn trả nợ khoản vay tái cấp vốn, Ủy ban Kinh tế cơ bản đồng tình với đề xuất của Chính phủ. Tuy vậy, xét về quan hệ tín dụng, VNA vẫn phải bảo đảm điều kiện để được vay vốn tại tổ chức tín dụng và thực hiện nghĩa vụ trả nợ. Do vậy, phương án này giúp cân đối dòng tiền cũng như hỗ trợ về thời gian để VNA cơ cấu lại hoạt động một cách toàn diện.

Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ phân tích rõ hơn về khả năng trả nợ của VNA. Theo phụ lục kèm tờ trình, dòng tiền mới chỉ dự kiến trong năm 2024, chưa chứng minh được khả năng trả nợ phù hợp với thời gian đề nghị gia hạn trả nợ đối với khoản vay tái cấp vốn.

Ngoài ra, Chính phủ cũng cần dự báo về các rủi ro tiềm ẩn, các kịch bản ứng phó, kế hoạch giảm thiểu rủi ro tương ứng đối với hoạt động của VNA; đánh giá rõ hơn về khả năng, tính khả thi khi thực hiện một số biện pháp khác kết hợp với phương án gia hạn trả nợ vay tái cấp vốn.

Chính phủ cũng cần rà soát, tính toán kỹ lưỡng các giải pháp, phương án xử lý, sử dụng hiệu quả các nguồn lực hỗ trợ cho VNA, bao gồm cả nguồn từ khoản vay tái cấp vốn nếu được Quốc hội đồng ý gia hạn trả nợ đối với khoản vay này.

Ngoài ra, theo tờ trình của Chính phủ, để bảo đảm tính công khai, minh bạch giữa các cổ đông VNA và với các doanh nghiệp khác trong ngành hàng không, chỉ xem xét khoản vay tái cấp vốn là khoản hỗ trợ tạm thời của nhà nước đối với doanh nghiệp có vốn nhà nước chi phối.

Lam Thanh