Ông Michael Natividad từng học lái xe đạp lúc 7 - 8 tuổi, nhưng con gái của ông đã lao đi trên chiếc xe đạp nhỏ khi mới 3 tuổi. Một điểm khác biệt nữa là cô bé chưa bao giờ sử dụng bánh phụ lắp sau xe mà lái một chiếc xe đạp cân bằng từ lúc 2 tuổi.

Xe đạp cân bằng rất nhỏ gọn và không có bàn đạp. Phần ghế ngồi dễ dàng được hạ thấp để trẻ đặt chân xuống đất. Một số mẫu đi kèm bàn đạp tháo lắp được, cho phép trẻ sử dụng khi sẵn sàng. Trên thị trường còn bán cả xe đạp cân bằng phù hợp với trẻ 8 tháng tuổi.

Giáo sư Pezalla thấy ngạc nhiên trước xe đạp cân bằng cho trẻ 8 tháng tuổi, nhưng hiểu được vì sao lại có sản phẩm này: phần não chịu trách nhiệm phối hợp cơ thể trải qua giai đoạn phát triển vượt bậc từ tháng thứ 6 đến tháng thứ 8. Mặc dù vậy bà vẫn khuyến nghị nên thận trọng. Phụ huynh nên dựa trên các cột mốc quan trọng trong quá trình phát triển (chẳng hạn khi bé tự mình ngẩng đầu lên hay bám vào vật gì đó đi vài bước) thay vì dựa trên tuổi để quyết định đến lúc cho trẻ lái xe đạp cân bằng hay chưa. Thời điểm thích hợp thường là 9 - 18 tháng tuổi.

Cũng theo Giáo sư Pezalla, nỗ lực dạy trẻ lái xe đạp ban đầu cần diễn ra trong không gian an toàn, chẳng hạn như phòng có trải thảm.

Bánh phụ đã lỗi thời

Giáo sư Pezalla cho biết bánh phụ đã lỗi thời vì chúng không dạy cho cơ thể khả năng định vị trong không gian. Bánh phụ cho phép trẻ lái xe không cần suy nghĩ, do đó khi bỏ chúng đi, trẻ phải học lại cách giữ thăng bằng.

Giáo sư khoa học thể thao Cristiana Merce (Đại học Bách khoa Santarem) qua nghiên cứu xác định trẻ học lái bằng xe cân bằng sẽ biết cách lái xe đạp thông thường nhanh hơn bạn cùng trang lứa sử dụng bánh phụ. Xe cân bằng đem lại cơ hội khám phá nhiều hành vi hơn như đẩy người đi bằng hai chân hoặc một chân, lướt đi không cần đạp. Nhờ chuyển động đa dạng mà trẻ học được cách lái xe đạp thông thường nhanh hơn.

Theo Giáo sư Merce: “Bạn có thể giữ thăng bằng mà không cần đạp, nhưng không thể đạp nếu không giữ thăng bằng”.

Khi nào để trẻ lái xe có bàn đạp?

Hướng dẫn do Học viện Nhi khoa Mỹ (AAP) ban hành không nêu rõ độ tuổi cụ thể mà chỉ ghi rằng hầu hết trẻ em học cách đạp xe với tốc độ của riêng mình trong khoảng 4 - 7 tuổi. Từ năm 2011 đến nay, bản hướng dẫn chưa được cập nhật dù xe đạp cân bằng ngày càng phổ biến.

Giáo sư Pezalla cho biết quá trình chuyển sang xe có bàn đạp sẽ diễn ra một cách tự nhiên chẳng cần nhiều hướng dẫn. Đây là quá trình chia thành từng giai đoạn, phụ huynh không nên kỳ vọng quá nhiều vào trẻ.

Theo Giáo sư Pezalla, dạy trẻ lái xe đạp cân bằng đem lại vô vàn lợi ích, giúp phát triển khả năng giữ thăng bằng, khả năng phối hợp cơ thể, cảm giác tự tin lẫn tính chủ động...

Cẩm Bình