Ngày 6.7 vừa qua, ông Pezeshkian giành chiến thắng trước đối thủ Saeed Jalili (theo đường lối cứng rắn) trong cuộc bầu cử tổng thống diễn ra 2 vòng. Tân Tổng thống Pezeshkian chủ trương xây dựng mối quan hệ mang tính xây dựng với châu Âu để đưa Iran thoát khỏi tình trạng bị cô lập, ủng hộ khôi phục thỏa thuận hạt nhân đạt được năm 2015 với các cường quốc toàn cầu.

Mỹ rút khỏi thỏa thuận vào năm 2018, sau đó tái áp đặt trừng phạt cũ, đồng thời ban hành thêm trừng phạt mới. Iran đáp trả bằng cách từ bỏ dần từng cam kết về kiểm soát chương trình phát triển hạt nhân.

Trong bài viết đăng trên The Tehran Times tối 12.7, Tổng thống Pezeshkian cho biết sau khi Mỹ rút khỏi thỏa thuận, phía châu Âu từng cam kết cố gắng cứu vãn và giúp giảm thiểu tác động từ trừng phạt của Mỹ.

“Họ đã từ bỏ tất cả cam kết. Nhưng bất chấp những bước đi sai lầm này, tôi mong muốn được tham gia vào đối thoại mang tính xây dựng với châu Âu nhằm đưa mối quan hệ trở lại đúng hướng, dựa trên nguyên tắc bình đẳng và tôn trọng lẫn nhau”, nhà lãnh đạo Iran viết.

Trước đó, phát ngôn viên Liên minh châu Âu (EU) Nabila Massrali gửi lời chúc mừng Tổng thống Pezeshkian thắng cử, đồng thời tuyên bố khối sẵn sàng hợp tác với chính phủ mới.

Bầu cử Tổng thống Iran vốn dĩ phải đến năm sau mới được tổ chức, nhưng cái chết của nhà lãnh đạo Ebrahim Raisi do tai nạn trực thăng vào tháng 5 buộc bầu cử diễn ra sớm. Không như người tiền nhiệm quá cố theo đường lối cứng rắn, Tổng thống Pezeshkian được xem như “nhà cải cách” và là ứng viên phe cấp tiến duy nhất được ứng cử.

Dù tổng thống đứng đầu chính phủ Iran, lãnh tụ tối cao Ayatollah Ali Khamenei mới là người có tiếng nói cuối cùng về tất cả vấn đề chính sách lớn của đất nước.

Cẩm Bình