Kiểm toán Nhà nước gửi Quốc hội kết quả kiểm toán báo cáo tài chính

Kiểm toán Nhà nước (KTNN) đánh giá, NHNN đã điều hành tương đối linh hoạt và hiệu quả chính sách tiền tệ, góp phần hoàn thành mục tiêu kinh tế vĩ mô theo kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội.

Bên cạnh đó, các tổ chức tài chính, ngân hàng được kiểm toán đã cơ bản hoàn thành nhiệm vụ được giao, kinh doanh có lãi. Trừ GPbank và OceanBank, còn lại hầu hết các ngân hàng có tỷ suất lợi nhuận/vốn trên 10% (xếp loại A), ổn định thanh khoản.

Tuy nhiên, KTNN chỉ ra tình trạng nhiều ngân hàng thương mại tăng trưởng tín dụng vượt mức cho phép của NHNN, gồm BIDV, Agribank, Ngân hàng TMCP Nam Á, DongA Bank, VPBank, VIB, Việt Á, Bảo Việt, TPBank, HDBank…

Mặt bằng lãi suất cho vay trong năm giảm không đáng kể. Lãi suất cho vay bình quân ở các lĩnh vực ưu tiên không có xu hướng giảm. Trong khi đó cho vay thông thường ở khối NHTM cổ phần không có vốn nhà nước chi phối không giảm (luôn duy trì ở mức 7,8 - 9%/năm đối với cho vay ngắn hạn và 9 - 10%/năm đối với trung, dài hạn).

Khối ngân hàng TMCP nhà nước giảm không đáng kể (8 tháng cuối năm 2016 là 6,8 - 8,5%/năm đối với cho vay ngắn hạn và 9,3 - 10,3%/năm đối với trung, dài hạn, giảm 0 - 0,3% so với đầu năm).

Theo KTNN, đến hết năm 2016, tổng nợ xấu và tiềm ẩn trở thành nợ xấu khoảng 485.306 tỉ đồng. Nợ xấu nội bảng 150.124 tỉ đồng, nợ xấu tồn đọng tại VAMC 235.872 tỉ đồng, nợ được cơ cấu 66.810 tỉ đồng, chưa chuyển nợ xấu theo kết luận của cơ quan thanh tra, giám sát ngân hàng 32.500 tỉ đồng, chiếm 8,81% tổng dư nợ. Đặc biệt, tỷ lệ nợ xấu tại 3 ngân hàng thương mại được NHNN mua lại 0 đồng rất cao.

Bên cạnh đó, việc tái cơ cấu 3 ngân hàng 0 đồng vẫn còn chậm và chưa triệt để, thực trạng tài chính của các ngân hàng không được cải thiện, hoạt động kinh doanh tiếp tục thua lỗ lớn, việc thu hồi nợ xấu khó khăn.

NHNN chưa kịp thời chỉ đạo việc xây dựng, phê duyệt và giám sát triển khai phương án cơ cấu lại GPbank theo quy định tại Quyết định số 48/2013/QĐ-TTg ngày 1.8.2013 về việc góp vốn, mua cổ phần bắt buộc của tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt.

Cùng với đó, thực trạng tài chính của các ngân hàng không được cải thiện, hoạt động kinh doanh tiếp tục thua lỗ lớn như: GPbank từ thời điểm mua bắt buộc (7.7.2015) đến 31.12.2016 lỗ thêm 451 tỉ đồng, lỗ lũy kế đến 31.12.2016 là 13.448 tỉ đồng, âm vốn chủ sở hữu 10.363 tỉ đồng.

Ngân hàng OceanBank lỗ thuần từ hoạt động kinh doanh trước chi phí dự phòng rủi ro năm 2016 là 1.417 tỉ đồng, gấp 2,07 lần so với năm 2015 (684 tỉ đồng), lỗ lũy kế đến 31.12.2016 là 15.894 ti đồng, âm vốn chủ sở hữu 11.625 tỉ đồng.

Trong khi đó, việc thu hồi nợ xấu khó khăn. Ví dụ như GPbank, năm 2016 thu hồi 307 tỉ đồng nợ xấu, đạt 14,99% kế hoạch; ước tính chỉ có thể thu hồi 866 tỉ đồng nợ xấu, chiếm 31,53% tổng nợ xấu.

OceanBank cũng có nhiều khoản nợ xấu khó thu hồi do không có tài sản đảm bảo, tài sản đảm bảo chưa đầy đủ tính pháp lý hoặc khách hàng không hợp tác.

Tốc độ thu hồi nợ có xu hướng giảm (từ 6.5.2015, thời điểm NHNN mua lại đến 31.12.2015 thu hồi 2.061 tỉ đồng, năm 2016 là 1.964 tỉ đồng, 9 tháng đầu năm 2017 là 757 tỉ đồng).

Tính đến thời điểm kiểm toán, nợ xấu của GPBank là 2.800 tỉ đồng, chiếm 59,32% dư nợ; OceanBank là 14.234 tỉ đồng, chiếm 72,25% dư nợ; Ngân hàng TNHH MTV Xây dựng Việt Nam: Nợ xấu của khách hàng (chưa bao gồm các tổ chức tài chính và tổ chức tín dụng) là 18.073 tỉ đồng, chiếm 95% dư nợ (19.024 tỉ đồng, theo Báo cáo số 1477/TTGSNH4 ngày 12.5.2017 của cơ quan thanh tra, giám sát ngân hàng).

Báo cáo kiểm toán nêu rõ hầu hết các ngân hàng thương mại còn sai sót về trình tự, thủ tục cho vay (thẩm định thiếu chặt chẽ, chứng từ giải ngân không đầy đủ, chưa giám sát chặt chẽ việc sử dụng vốn vay, định kỳ chưa đánh giá lại tài sản đảm bảo, phân loại nợ chưa phù hợp.

Lam Thanh