Kết hôn được 7 năm, Hansen cùng vợ Momo chăm sóc 6 “đứa nhỏ” trong một căn hộ ở thủ đô Bắc Kinh. Nhưng cách nuôi dạy của họ khác với các bậc cha mẹ thông thường: họ chơi bắt bóng với chúng và đưa chúng đi dạo mỗi ngày.

Chúng là 6 chú chó lông lá, được cặp đôi yêu thương đến mức gọi bằng con. Momo chia sẻ: “Tất cả đều là một phần trong gia đình chúng tôi. Một gia đình lớn”.

Lối sống như vậy trái ngược với nỗ lực thúc đẩy sinh đẻ của Trung Quốc nhằm cứu vãn tình trạng dân số già hóa và lực lượng lao động sụt giảm. Một nghiên cứu đầu năm do Viện nghiên cứu Nhân khẩu Dục Oa thực hiện ghi nhận nước này thuộc nhóm quốc gia có chi phí nuôi con đắt đỏ nhất thế giới.

Trung Quốc từ bỏ chính sách một con vào năm 2016, sau đó thực hiện thêm hàng loạt thay đổi khác nhằm khuyến khích người dân tăng sinh. Nhưng đến nay nỗ lực thúc đẩy sinh đẻ không đạt hiệu quả. Rất nhiều cặp đôi như Hansen (36 tuổi) và Momo (35 tuổi) chọn nuôi thú cưng thay vì có con.

Theo nghiên cứu vào tháng 7 của Goldman Sachs, đến cuối năm nay số thú cưng tại thành thị của Trung Quốc sẽ vượt qua số trẻ em từ 4 tuổi trở xuống. Đến năm 2030 chênh lệch sẽ lên đến mức gần gấp đôi. Số người sở hữu thú cưng thậm chí còn cao hơn nếu tính cả nông thôn.

Nghiên cứu nêu trên cho thấy thế hệ Trung Quốc không còn tuân theo lối suy nghĩ truyền thống rằng hôn nhân là để sinh con nối dõi nữa. Hansen chia sẻ: “Thế hệ khác nhau nhận định mọi thứ khác nhau”.

Kinh tế thú cưng

Khi dự đoán doanh số thức ăn thú cưng sắp tăng đột biến, Goldman Sachs đã tiết lộ một xu hướng khiến giới chức Trung Quốc đau đầu.

Năm 2022, dân số nước này lần đầu tiên sụt giảm sau nhiều thập kỷ. Một năm sau, vị trí quốc gia đông dân nhất thế giới rơi vào tay Ấn Độ. Ngược lại, thức ăn thú cưng trở thành một trong số ngành hàng tiêu dùng phát triển nhanh nhất nước bất chấp doanh số tăng trung bình 16% mỗi năm trong giai đoạn 2017 - 2023, tạo ra ngành công nghiệp trị giá 7 tỉ USD. Goldman Sachs dự đoán đến năm 2030 giá trị ngành tăng vọt lên 12 tỉ USD, trong 6 năm đạt 15 tỉ USD ở kịch bản lạc quan nhất.

Dự đoán về số trẻ sơ sinh kém tươi sáng hơn rất nhiều. Theo Goldman Sachs, trong giai đoạn 2022 - 2030 số ca sinh ở Trung Quốc sẽ giảm với tốc độ trung bình hàng năm là 4,2% do số phụ nữ đội tuổi 20 - 35 giảm cộng thêm tâm lý không muốn sinh.

“Chúng tôi nhận định nuôi thú cưng có động lực mạnh mẽ hơn còn triển vọng tỷ suất sinh tương đối yếu. Số lượng thú cưng tăng trong gia đình thế hệ trẻ”, Goldman Sachs viết.

Nhiều cặp đôi cảm thấy khó khăn nếu phải nuôi con giữa lúc kinh tế bất ổn. Nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, từ tỷ lệ thất nghiệp cao ở thanh niên đến khủng hoảng bất động sản kéo dài. Giới chức Trung Quốc đưa ra hàng loạt phúc lợi như hỗ trợ tài chính, cải thiện chính sách nghỉ thai sản cho cả vợ lẫn chồng nhưng đều vô dụng.

Năm ngoái dân số nước này giảm xuống còn 1,409 tỉ người. Tỷ suất sinh 6,39 ca trên mỗi 1.000 người.

Thay đổi suy nghĩ

Với Tao, sở thích nuôi thú cưng hứa hẹn kinh doanh khởi sắc. Cơ sở chăm sóc chó Space tại Bắc Kinh của cô được đặt gần kín chỗ khi kỳ nghỉ quốc khánh Trung Quốc (bắt đầu từ ngày 1.10) sắp đến.

Bản thân Tao cũng nuôi 2 chú chó và không sinh con. Người nhà từng gây áp lực nhưng cô không muốn: “Tôi thích lối sống của mình. Bạn đời và tôi sẽ đi du lịch nhiều nơi, tôi thích khám phá thế giới. Ý nghĩ có con không đủ hấp dẫn với tôi”.

Cô cũng cảm thấy suy nghĩ của thế hệ trẻ đã thay đổi. Họ quan tâm đến điều mình muốn hoặc mình thích thay vì tuân theo cha mẹ hay xã hội.

Giáo sư khoa học xã hội Stuart Gietel-Basten (Đại học Khoa học - Công nghệ Trung Quốc) cho biết thú cưng và trẻ em không loại trừ lẫn nhau, nhưng các cặp đôi trẻ phải chịu quá nhiều thách thức như tình trạng thất nghiệp, giờ làm việc dài, kỳ vọng phụ nữ từ bỏ sự nghiệp sau khi sinh nên họ thấy rằng nuôi thú cưng dễ dàng hơn so với tìm một người bạn đời để kết hôn, sinh con.

Cẩm Bình