Đây là bảng xếp hạng được nhiều tổ chức nghiên cứu và giáo dục trên toàn thế giới sử dụng nhằm vinh danh những đóng góp khoa học xuất sắc, đồng thời phản ánh sự tiến bộ công nghệ trong việc thu thập và đánh giá dữ liệu khoa học.

Danh sách năm nay ghi nhận 223.152 nhà khoa học thuộc Top 2% trên toàn cầu, trong tổng số hơn 8 triệu nhà khoa học đang hoạt động, phân chia theo 22 lĩnh vực và 174 chuyên ngành khác nhau. Đặc biệt, Việt Nam đã có bước tiến đáng kể với 163 nhà khoa học được vinh danh - con số cao nhất từ trước đến nay. Dù vậy, khi so sánh với tổng số giáo sư và phó giáo sư trong nước (khoảng 15.000 người), con số này chỉ chiếm khoảng 1,09%, phản ánh những thách thức trong việc phát triển đội ngũ nghiên cứu đạt tiêu chuẩn quốc tế.

Đại học Quốc gia Hà Nội dẫn đầu

Đại học Quốc gia Hà Nội (ĐHQGHN) đã khẳng định vai trò tiên phong khi có 5 nhà khoa học lọt vào danh sách của Elsevier, trong đó có 2 nhà khoa học thuộc nhóm 10.000 nhà khoa học có tầm ảnh hưởng lớn nhất và 3 nhà khoa học thuộc nhóm 100.000. Đặc biệt, hai nhà khoa học tiêu biểu của ĐHQGHN được vinh danh trong nhóm 10.000 là:

1. Giáo sư, tiến sĩ khoa học Nguyễn Đình Đức (Trường đại học Công nghệ) - xếp hạng 7.704 thế giới và đứng thứ 78 trong lĩnh vực Engineering.
2. Phó giáo sư, tiến sĩ Lê Hoàng Sơn (Viện Công nghệ thông tin) - xếp hạng 6.436 thế giới và đứng thứ 303 trong lĩnh vực công nghệ thông tin và truyền thông (ICT). Đây là năm thứ 6 liên tiếp hai nhà khoa học này được vinh danh trong danh sách các nhà khoa học có tầm ảnh hưởng lớn trên thế giới, từ năm 2019 đến nay.

Các nhà khoa học Việt Nam khác trong nhóm 10.000

Ngoài ĐHQGHN, một số nhà khoa học những đơn vị khác của Việt Nam cũng đã xuất sắc lọt vào nhóm 10.000 nhà khoa học hàng đầu thế giới, bao gồm:

1. Giáo sư, tiến sĩ Trần Xuân Bách (Đại học Y Hà Nội)
2. Giáo sư Võ Xuân Vinh (Đại học Kinh tế TP.HCM)
3. Tiến sĩ Nguyễn Phúc Cảnh (Đại học Kinh tế TP.HCM)
4. Tiến sĩ Trần Nguyễn Hải (Trường đại học Duy Tân)
5. Tiến sĩ Hoàng Nhật Đức (Trường đại học Duy Tân)
6. Phó giáo sư, tiến sĩ Hoàng Anh Tuấn (Trường đại học Đông Á)
7. Tiến sĩ Phạm Thái Bình (Trường đại học Công nghệ giao thông vận tải).

Tăng trưởng đáng kể trong nhóm 100.000 nhà khoa học toàn cầu

Số lượng nhà khoa học Việt Nam lọt vào nhóm 100.000 nhà khoa học có số lượng trích dẫn cao nhất đã tăng lên 60 người trong năm 2024, nhiều hơn 13 người so với năm 2023. Trong đó, Đại học Quốc gia Hà Nội tiếp tục ghi dấu ấn với 3 nhà khoa học nằm trong danh sách của Stanford:

1. Giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Đức Khương (chuyên về kinh tế và kinh doanh) - xếp hạng 32.439 thế giới
2. Tiến sĩ Chu Đình Tới (y học lâm sàng) - xếp hạng 28.314 thế giới
3. Tiến sĩ Nguyễn Việt Cường (kinh tế và kinh doanh) - xếp hạng 42.130 thế giới.

Phân loại và đánh giá toàn diện

Danh sách Stanford không chỉ phản ánh những nhà khoa học có tác động trọn đời mà còn ghi nhận các nhà khoa học có tác động lớn trong năm gần đây nhất, giúp nhận diện các tài năng mới nổi và những nhà nghiên cứu đã có những đóng góp lâu dài. Điều này tạo ra cái nhìn khách quan và toàn diện về tầm ảnh hưởng của các nhà nghiên cứu.

Trong lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn, có tổng cộng 19.702 nhà nghiên cứu được ghi nhận có tác động trọn đời và 23.054 nhà nghiên cứu có tác động gần đây nhất. Các chuyên ngành bao gồm truyền thông, kinh tế, lịch sử, triết học, tâm lý học, y tế công cộng, khoa học xã hội, nghệ thuật.

Vượt trội trong lĩnh vực kinh tế và kinh doanh

Phần lớn các nhà khoa học Việt Nam trong bảng xếp hạng đến từ lĩnh vực kinh tế và kinh doanh. Đây là lĩnh vực mà Việt Nam có thế mạnh rõ rệt, với các nhà nghiên cứu nổi bật như Giáo sư Võ Xuân Vinh (Đại học Kinh tế TP.HCM) và tiến sĩ Nguyễn Đức Khương (Trường Quốc tế, Đại học Quốc gia Hà Nội). Trong đó, giáo sư Võ Xuân Vinh là nhà khoa học duy nhất của Việt Nam được ghi nhận trong nhóm có tác động trọn đời trong lĩnh vực này.

Đáng chú ý, các chuyên ngành quan trọng khác như lịch sử, triết học, và nghệ thuật thị giác không có đại diện Việt Nam nào trong danh sách. Điều này cho thấy còn nhiều thách thức trong việc đầu tư và phát triển những lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn tại Việt Nam

Thách thức và cơ hội phát triển

Bảng xếp hạng của Stanford đã trở thành một chỉ số uy tín toàn cầu để nhận diện những nhà khoa học có tầm ảnh hưởng lớn. Sự gia tăng số lượng nhà khoa học Việt Nam trong bảng xếp hạng này không chỉ phản ánh sự tiến bộ của nền khoa học nước nhà, mà còn tạo ra những cơ hội hợp tác quốc tế và phát triển mạnh mẽ hơn trong tương lai. Tuy nhiên, con số này vẫn còn khiêm tốn so với tiềm năng và yêu cầu toàn cầu cho thấy còn nhiều thách thức phía trước, đặc biệt là việc nâng cao năng lực nghiên cứu và khả năng cạnh tranh quốc tế.

Sự hiện diện của các nhà khoa học Việt Nam trong danh sách này cũng thể hiện tiềm năng lớn cho việc thúc đẩy khoa học xã hội và nhân văn phát triển mạnh mẽ hơn trong thời gian tới. Với sự hỗ trợ từ Chính phủ, cùng với nỗ lực không ngừng của các nhà nghiên cứu, Việt Nam có thể kỳ vọng vào một tương lai mà khoa học xã hội và nhân văn sẽ có nhiều đại diện hơn trong danh sách các nhà khoa học có tầm ảnh hưởng toàn cầu.

Hoàng Vũ