Chiều 30.9, Đoàn giám sát của HĐND TP.HCM giám sát BHXH, Ngân hàng chính sách xã hội (CSXH), Ban Quản lý các khu chế xuất và công nghiệp (KCX-CN) TP.HCM về công tác quản lý nhà nước về lao động và việc làm trên địa bàn TP.

Tại buổi làm việc, đoàn giám sát nêu tình trạng nợ BHXH của các doanh nghiệp còn nhiều, với số tiền nợ cao. Cụ thể, hơn 17.360 doanh nghiệp đang nợ 3.055 tỉ đồng tiền BHXH (từ 3 tháng trở lên) của hơn 93.000 người lao động. Trong số này có 40 doanh nghiệp nợ từ 6 tỉ đồng trở lên, thậm chí có doanh nghiệp nợ hơn 30 tỉ đồng.

Các đại biểu (ĐB) cũng quan tâm đến tình trạng doanh nghiệp vi phạm quy định đóng BHXH. Ngoài ra, số người tham gia BHXH, Bảo hiểm y tế (BHYT), Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) tăng qua các năm, nhưng vẫn chưa đạt chỉ tiêu (hơn 51% trên tổng số lao động) của TP.

Phó giám đốc BHXH TP.HCM Nguyễn Quốc Thanh báo cáo, tình trạng trốn đóng, nợ đọng BHXH, BHYT, BHTN còn xảy ra khá phổ biến. Nhiều doanh nghiệp không tham gia BHXH, BHYT cho người lao động, bằng cách ký hợp đồng khoán, cộng tác viên, thử việc ngắt quãng, học việc, hợp đồng dưới 14 ngày nhiều tháng liên tục… Nhiều chủ doanh nghiệp còn né tránh đoàn thanh tra. Vậy nhưng, hiện chưa có biện pháp hữu hiệu xử lý đơn vị cố tình vi phạm. Trong khi đó, số lao động lựa chọn hưởng BHXH một lần tăng, dẫn đến số người tham gia BHXH, BHTN, BHYT giảm.

Theo ông Thanh, BHXH TP.HCM đang thực hiện nhiều giải pháp để thu nợ BHXH. Đó là đôn đốc doanh nghiệp đóng nộp BHXH thường xuyên; phối hợp KCX-KCN thông báo nhắc nợ; sử dụng cộng tác viên vận động, tuyên truyền cho người lao động tham gia BHXH tự nguyện; đẩy mạnh cải cách hành chính trong quản lý người tham gia BHXH, BHTN, BHYT...

Bà Nguyễn Võ Minh Thư, Phó trưởng Ban Quản lý các KCX-CN TP.HCM cũng cho biết, hiện vẫn còn một số doanh nghiệp nợ BHXH kéo dài với số nợ khá lớn. Điều này gây ảnh hưởng lớn đến quyền lợi của người lao động, làm tiềm ẩn nguy cơ xảy ra tranh chấp lao động tập thể.

Tuy nhiên, thủ tục khởi kiện hay truy cứu trách nhiệm hình sự doanh nghiệp trốn đóng BHXH gặp vướng mắc, khó khăn. Trong khi đó, hình thức xử lý vi phạm hành chính BHXH thì chưa đủ sức răn đe.

Phó giám đốc Ngân hàng CSXH TP.HCM Bùi Văn Sổn chia sẻ khó khăn từ nguồn vốn cho vay của chương trình cho vay giải quyết việc làm. Cụ thể, nguồn vốn cho vay giải quyết việc làm có tăng qua các năm, nhưng nhu cầu vay vốn trên địa bàn TPHCM là rất lớn, nguồn vốn chưa đáp ứng đủ nhu cầu của các đối tượng thụ hưởng.

Kết luận tại buổi giám sát, Phó chủ tịch HĐND TP.HCM Huỳnh Thanh Nhân đề nghị các đơn vị trên cơ sở thực tiễn, đánh giá, tổng hợp đầy đủ các vướng mắc liên quan đến thể chế, chính sách, pháp luật; kiến nghị lên UBND TP.

Các đơn vị cần có đề xuất sửa đổi, bổ sung những nội dung chưa phù hợp hoặc chưa được quy định trong pháp luật về thực hiện các chính sách BHXH. Cùng với đó, hướng dẫn quy trình xử lý, truy cứu trách nhiệm hình sự các doanh nghiệp nợ BHXH kéo dài (từ 6 tháng trở lên) và có hình thức chế tài doanh nghiệp vi phạm đóng BHXH, BHYT cho người lao động.

Đối với BHXH TP, ông Nhân đề nghị phối hợp giám sát, quản lý chặt chẽ các đối tượng thuộc diện tham gia BHXH, BHTN, BHYT bắt buộc, nhất là tại các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, lao động nước ngoài làm việc tại TP; thực hiện kịp thời công tác chi trả các chế độ BHXH, BHTN, BHYT… theo quy định của pháp luật.

Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát; đôn đốc nhắc nợ, xử lý đối với các đơn vị trốn đóng, chậm đóng BHXH, BHTN, BHYT trên địa bàn TP; Tiếp tục tuyên truyền người dân tham gia BHXH tự nguyện trên địa bàn TP. Nghiên cứu, đề xuất UBND TP các chính sách để thu hút người dân tham gia BHXH tự nguyện, nhằm nâng cao tỷ lệ người dân tham gia BHXH tự nguyện.

Đối với Ngân hàng CSXH TP, cần đánh giá nhu cầu sử dụng vốn vay hiện nay, nhất là sau khi TP điều chỉnh tiêu chí hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ khó khăn; tỷ lệ nợ quá hạn, nợ xấu, nợ khó thu hồi đối với từng loại vốn…; nhu cầu vay vốn đi hợp tác lao động nước ngoài theo hợp đồng hiện nay. Tăng cường công tác quản lý, kiểm tra việc cho vay của các chi nhánh cũng như việc sử dụng vốn của các đối tượng đúng mục đích đúng đối tượng.

Ông Nhân cũng yêu cầu các sở ngành, địa phương liên quan cần nghiên cứu tham mưu UBND TP trong việc quan tâm cân đối nguồn vốn ngân sách, bố trí đủ nguồn lực để thực hiện các chương trình tín dụng CSXH; đặc biệt là chương trình cho vay giải quyết việc làm cũng như cho vay đối với người chấp hành xong án phạt tù nhằm thực hiện hiệu quả các chương trình mục tiêu, an sinh xã hội của TP…

Đồng thời, phối hợp với BHXH TP tăng cường truyền thông về những thiệt thòi khi nhận BHXH 1 lần nhằm hạn chế tình trạng người lao động rời hệ thống an sinh xã hội khi còn trong độ tuổi lao động; cảnh giác với các thủ đoạn lừa đảo về BHXH, BHYT như mạo danh cán bộ BHXH để lấy thông tin của người tham gia...

Tường Anh (tổng hợp)