Lúc 5 giờ sáng 30.8, nước bắt đầu tràn vào một hồ chứa ngầm rộng lớn nằm phía bắc Tokyo. Dòng nước tràn vào bắt nguồn từ cơn mưa trút xuống thủ đô khi bão Shanshan càn quét vùng Tây Nam nước Nhật cách đó 600km.

Hồ chứa cùng mạng lưới đường hầm rộng lớn đã hoàn thành nhiệm vụ ngăn ngập lụt xảy ra. Nhưng biến đổi khí hậu khiến thời tiết trở nên ngày càng khắc nghiệt, buộc giới chức phải tiến hành nâng cấp hệ thống.

Giáo sư Seita Emori (Đại học Tokyo) cho biết: “Nhiệt độ tăng làm lượng hơi nước trong khí quyển tăng lên, dẫn đến lượng mưa nhiều hơn. Chúng tôi dự đoán lượng mưa trong tương lai sẽ nhiều chưa từng thấy”.

Hệ thống Kênh xả ngầm ngoài đô thị mất 13 năm và 230 tỉ yên (1,63 tỉ USD) để xây dựng. Bộ Đất đai Nhật ước tính từ khi chính thức hoạt động năm 2006 cho đến nay, hệ thống giúp đất nước tránh thiệt hại hơn 150 tỉ yên do lũ lụt.

Không chỉ là công trình chống ngập, hệ thống còn là điểm du lịch và quay phim nổi tiếng. Nơi đây đủ sức chứa lượng nước của gần 100 hồ bơi chuẩn Olympic. Bên trong có 59 cột trụ khổng lồ, mỗi cột nặng 551 tấn và cao 18 mét. Nước sông gần đó lúc dâng cao sẽ chảy qua 6,3km đường hầm rồi vào hồ chứa.

Nơi đây có nhiệt độ riêng, mát hơn mặt đất vào mùa hè và ấm hơn vào mùa đông. Sương mù che khuất đỉnh các cột. Nhiều lỗ trên trần đem lại chút ánh sáng.

Trục số 1 đủ sâu và rộng để đặt cả tượng Nữ thần Tự do. Vào tháng 6, hệ thống hoạt động đến 4 lần - nhiều hơn cả năm ngoái cộng lại. Lúc bão Shanshan càn quét, lượng nước thu thập đủ lấp đầy 4 sân bóng chày Tokyo Dome. Nước sau đó được bơm an toàn ra sông Edogawa rồi ra biển.

Quan chức Bộ Đất đai Nhật Yoshio Miyazaki cho biết: “So với những năm trước, năm nay có xu hướng mưa như trút nước vào một lần. Nếu không có hệ thống thì mực nước sông Nakagawa - kể cả nhánh chính lẫn nhánh phụ - đều sẽ dâng cao hơn nhiều, dẫn đến ngập lụt thậm chí gây thương vong”.

Mặc dù hoạt động hiệu quả, hệ thống vẫn không thể ngăn hơn 4.000 ngôi nhà dọc lưu vực sông bị ngập do mưa bão lớn vào tháng 6.2023. Thất bại thúc đẩy chính quyền triển khai dự án gia cố đê, cũng như cải thiện khả năng thoát nước kéo dài 7 năm (tiêu tốn 37,3 tỉ yên).

Gần trung tâm Tokyo, một dự án lớn khác cũng đang được thực hiện, kết nối kênh dẫn nước từ hai sông Shirako và Kanda, khi hoàn thành sẽ dẫn nước lũ xuống sâu khoảng 13km ra vịnh Tokyo.

Theo quản lý dự án Shun Otomo, mạng lưới cống rãnh tại thủ đô chỉ đủ khả năng xử lý lượng mưa 75mm/giờ, nhưng ngày càng nhiều mưa bão khiến lượng nước mưa đến 100mm/giờ. Chính vì vậy, Nhật tìm cách khai thách không gian thoát nước ở khu vực không mưa.

Cẩm Bình