Trong bối cảnh hoạt động phê bình, đánh giá phim ở Việt Nam còn yếu do thiếu những công cụ và giáo trình hiện đại, Hướng dẫn viết về phim là cuốn sách kết hợp giữa cẩm nang hướng dẫn viết và sách giáo khoa nghiên cứu điện ảnh. Cuốn sách cũng cập nhật nội dung về công nghệ kỹ thuật số trong nghiên cứu phim, đảm bảo tính thời sự và ứng dụng cao.

Đây là sách tái bản có bổ sung, sửa chữa của cuốn Hướng dẫn viết về phim (tác giả Timothy Corrigan, dịch giả Đặng Nam Thắng, do NXB Tri Thức, Nhã Nam và Dự án Điện ảnh quỹ FORD, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Hà Nội ấn hành năm 2010). Bản quyền tiếng Việt thuộc về Dự án Điện ảnh quỹ Ford – Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (trước đây) và Bộ môn Nghệ thuật học (Khoa Văn học) hiện nay.

Hướng dẫn viết về phim không chỉ là tài liệu thiết yếu cho sinh viên và giảng viên ngành điện ảnh, mà còn là nguồn tham khảo cho bất kỳ ai muốn nâng cao khả năng thưởng thức và bình luận về nghệ thuật thứ bảy. Cuốn sách có thể được sử dụng trong nhiều loại khóa học, từ viết lách đến nghiên cứu điện ảnh, như một tài liệu bổ trợ hoặc chính yếu.

Thông qua việc kết hợp lý thuyết, ví dụ thực tế và bài tập ứng dụng, cuốn sách có thể trở thành công cụ đắc lực giúp người đọc phát triển tư duy sâu sắc và kỹ năng viết tinh tế về phim, đáp ứng nhu cầu cấp thiết của ngành nghiên cứu và phê bình điện ảnh hiện nay.

Hướng dẫn viết về phim gồm bảy chương:

Chương 1 giải thích tầm quan trọng và mục đích của hoạt động viết về điện ảnh. Chương này phân tích đối tượng độc giả đa dạng của các bài viết về phim, từ sinh viên, giáo viên đến những người yêu thích điện ảnh nói chung.

Corrigan cũng giới thiệu các dạng bài viết khác nhau khi viết về phim, bao gồm ghi chép, điểm phim, tiểu luận và phân tích phim chuyên sâu. Mỗi loại hình này được mô tả chi tiết, giúp người đọc hiểu rõ đặc điểm và mục đích riêng của từng dạng. Đặc biệt, chương này tập trung vào việc phát triển kỹ năng phê bình phim, một hoạt động đòi hỏi sự cân bằng tinh tế giữa ý kiến cá nhân và đánh giá khách quan. Tác giả cũng đề cập đến thách thức trong việc viết về phim, đặc biệt là việc chuyển hóa từ niềm yêu thích cá nhân sang khả năng diễn đạt và phân tích chuyên nghiệp.

Chương 2 hướng dẫn độc giả cách tiếp cận một bộ phim với tư duy phê bình, trong đó giới thiệu các kỹ thuật đặt câu hỏi hiệu quả, giúp người xem đi sâu vào các khía cạnh kỹ thuật và nghệ thuật của phim.

Một phần quan trọng của chương 2 là phương pháp ghi chú khi xem phim. Corrigan đề xuất các kỹ thuật ghi chép hiệu quả, giúp người xem nắm bắt và ghi nhớ các chi tiết quan trọng, từ đó phục vụ cho việc phân tích sau này. Chương này cung cấp cho độc giả những công cụ cần thiết để chuyển từ việc xem phim thụ động sang một quá trình tương tác và phân tích tích cực, đặt nền tảng cho việc viết về phim một cách chuyên nghiệp và sâu sắc.

Chương 3 giới thiệu các thuật ngữ quan trọng liên quan đến phim ảnh, phân tích các thành phần chính của một tác phẩm, bao gồm cốt truyện, nhân vật, bối cảnh và chủ đề, giúp người viết nắm bắt được cấu trúc cơ bản của một bộ phim.

Các chương 4, 5 và 6 cung cấp cho người đọc một bộ công cụ toàn diện để phát triển kỹ năng viết về phim, từ cách tiếp cận ban đầu đến việc hoàn thiện bài viết với ngôn ngữ chuyên nghiệp và nguồn tài liệu đáng tin cậy. Chương 4 tập trung giúp người đọc xây dựng một phương pháp có hệ thống để phân tích và trình bày ý tưởng. Chương 5 tập trung vào kỹ năng viết, nhấn mạnh vào việc sử dụng từ ngữ chính xác và viết câu hiệu quả. Corrigan nhấn mạnh tầm quan trọng của việc sử dụng ngôn ngữ chuyên ngành điện ảnh một cách thích hợp.

Chương 6 tập trung vào kỹ năng nghiên cứu tư liệu và thông tin, một yếu tố quan trọng trong việc viết về phim.

Chương cuối cung cấp cho độc giả một bộ sưu tập các mẫu bản thảo bài viết, đóng vai trò như một nguồn tham khảo và thực hành quý giá.

Bản in lần này được Nhã Nam hiệu đính, dịch bổ sung, với một vài thay đổi đáng kể: Hoàn thiện phần giới thiệu mục tiêu học tập ở đầu mỗi chương; tích hợp và nhấn mạnh các "gợi ý viết" vào mỗi chương, khích lệ sinh viên dừng lại và áp dụng những kiến thức vừa học vào phân tích một bộ phim cụ thể hoặc quen thuộc mà họ đang theo dõi và mở rộng phần nội dung về công nghệ kỹ thuật số.

Công nghệ và các phương tiện kỹ thuật số, từ Internet đến đĩa Bluray, đang ngày càng trở thành nhân tố quan trọng trong cách chúng ta xem và nghiên cứu phim. Do đó, phiên bản mới sẽ mở rộng phần thảo luận về ảnh hưởng của công nghệ kỹ thuật số không chỉ trong việc xem và hiểu phim, mà còn trong cách chúng ta nghiên cứu và viết về điện ảnh.

Ngoài ra, bản in này còn cập nhật thêm các ví dụ và minh họa từ các bộ phim mới nhất. Dù việc giới thiệu các bộ phim cũ và nước ngoài là quan trọng để mở rộng kiến thức và kích thích sự tò mò của độc giả, nhưng không thể bỏ qua các ví dụ về phim đương đại, giúp người đọc dễ dàng nhận diện và chú ý hơn tới phim.

Tiểu Vũ