Dự kiến ​​phóng vào đầu những năm 2030, sứ mệnh DAVINCI được thiết lập để khám phá những bí ẩn của sao Kim. Bất chấp điều kiện khắc nghiệt hiện tại, hành tinh thứ 2 trong hệ Mặt trời có thể đã từng có khí hậu và bề mặt đủ điều kiện để tồn tại nước lỏng. Bằng cách đi sâu vào quá khứ của hành tinh bí ẩn này, DAVINCI có thể định nghĩa lại những hiểu biết của chúng ta về sao Kim và lý do tại sao nó lại tiến hóa khác biệt so với Trái đất.

Giải mã bí mật cổ xưa của sao Kim bằng công nghệ mới

Sứ mệnh DAVINCI (Nghiên cứu khí hiếm, hóa học và hình ảnh của sao Kim trong tầng khí quyển sâu) sẽ gửi một tàu vũ trụ bay ngang qua và hạ cánh một tàu thăm dò xuống sao Kim. Mục tiêu chính của sứ mệnh là Alpha Regio, một vùng núi được cho là có thể là một lục địa cổ đại. Khu vực này đặc biệt thú vị vì nó có thể nắm giữ chìa khóa để hiểu lịch sử địa chất của sao Kim và liệu nó từng có nước trên bề mặt hay không. Tàu thăm dò DAVINCI sẽ là tàu vũ trụ đầu tiên trong gần nửa thế kỷ chụp được hình ảnh bề mặt sao Kim từ bên dưới những đám mây dày và mờ đục của nó.

Các nhà khoa học của NASA đã áp dụng các kỹ thuật phân tích dữ liệu hiện đại vào dữ liệu cũ hàng chục năm trước từ các sứ mệnh sao Kim trước đây, chẳng hạn như sứ mệnh Magellan vào đầu những năm 1990. Sử dụng các công cụ tiên tiến như trí tuệ nhân tạo và mô hình thị giác robot, nhóm đã nâng cao độ phân giải của địa hình Alpha Regio, khám phá ra các mô hình địa chất mới. Từ đó đưa ra những gợi mở quan trọng về cách những ngọn núi này hình thành. Như Jim Garvin, nhà nghiên cứu chính của DAVINCI, đã giải thích, sứ mệnh này là một phần của nỗ lực lớn hơn nhằm ghép lại "bức tranh khảm kể câu chuyện về sao Kim".

Xem xét lại dữ liệu cũ để có những khám phá mang tính đột phá

Để chuẩn bị cho sự xuất hiện của DAVINCI tại sao Kim, nhóm của NASA đang xem xét lại dữ liệu cũ được thu thập bởi các sứ mệnh như Magellan và Pioneer Venus (1978). Dữ liệu này, khi được phân tích bằng các kỹ thuật tiên tiến ngày nay, đã tiết lộ những hiểu biết mới, gồm cả hoạt động núi lửa gần đây trên sao Kim. Bằng cách so sánh thông tin lịch sử này với các quan sát hiện đại, sứ mệnh này hy vọng sẽ xây dựng được bức tranh rõ ràng hơn về cách mà bề mặt và bầu khí quyển của sao Kim đã thay đổi theo thời gian.

Một trong những cải tiến quan trọng của DAVINCI là sử dụng trí tuệ nhân tạo để làm sắc nét các hình ảnh được chụp trong quá trình hạ xuống, cho phép tạo ra các bản đồ địa hình 3D chi tiết. Những bản đồ này sẽ giúp các nhà khoa học nghiên cứu bề mặt của Alpha Regio với độ chi tiết chưa từng có, có khả năng tiết lộ các đặc điểm nhỏ như đá, sông và khe núi, có thể cung cấp manh mối về quá khứ của sao Kim.

Khám phá địa hình tessera của sao Kim

Alpha Regio nổi tiếng với địa hình tessera (hoa văn đá khảm) độc đáo, gồm các khối hình dạng gồ ghề giống như núi, trông giống như các họa tiết hình học trên sàn gỗ. Tesserae chỉ được tìm thấy trên sao Kim và các nhà khoa học từ lâu đã tranh luận về cách hình thành những khối hình này. Một trong những mục tiêu chính của sứ mệnh DAVINCI là xác định xem các quá trình hình thành nên khối tesserae của sao Kim có giống với các quá trình địa chất tạo nên núi và một số loại núi lửa trên Trái Đất hay không.

Khi tàu hạ cánh của DAVINCI lao qua bầu khí quyển dày của sao Kim, nó sẽ bắt đầu chụp ảnh khi đạt đến độ cao khoảng 40 km. Mặc dù sự tán xạ ánh sáng trong bầu khí quyển của sao Kim sẽ làm mờ những hình ảnh này, nhưng nhóm thực hiện sứ mệnh đang phát triển các phương pháp để khắc phục trở ngại trên sao Kim để tạo ra hình ảnh sắc nét. Bằng cách phân tích kết cấu bề mặt và các loại đá, các nhà khoa học hy vọng sẽ hiểu rõ hơn về lịch sử địa chất của sao Kim và xác định xem các lục địa và địa hình tesserae của hành tinh hàng xóm có được hình thành bởi các quá trình tương tự như trên Trái Đất hay không.

Sao Kim có thể hỗ trợ sự sống không?

Câu hỏi bao trùm mà sứ mệnh DAVINCI muốn trả lời là liệu sao Kim, thường được gọi là hành tinh song sinh của Trái Đất, có thể từng là một hành tinh đủ điều kiện nuôi dưỡng sự sống được hay không. Với bầu khí quyển dày đặc lưu huỳnh và nhiệt độ bề mặt đủ nóng để làm tan chảy chì, sao Kim ngày nay không thể duy trì sự sống. Tuy nhiên, nhiều nhà khoa học tin rằng hàng tỉ năm trước, sao Kim có thể đã có khí hậu ôn đới, với đầy đủ các đại dương và sông ngòi. Bằng cách khám phá các khu vực như Alpha Regio, sứ mệnh DAVINCI hy vọng sẽ tìm ra bằng chứng cho thấy sao Kim từng hội tụ các điều kiện cần thiết cho nước lỏng—một thành phần quan trọng cho sự sống như chúng ta biết.

Những phát hiện của sứ mệnh có thể định hình lại sự hiểu biết của chúng ta về quá trình tiến hóa của hành tinh hàng xóm và giúp trả lời câu hỏi tại sao mà sao Kim và Trái Đất, hai hành tinh có kích thước và thành phần tương tự nhau, số phận lại đi theo những con đường hoàn toàn khác nhau như vậy. Như Garvin đã lưu ý, "Đây là câu chuyện về một hành tinh có thể giống như Trái Đất nhưng bằng cách nào đó đã thay đổi đáng kể". Quan trọng hơn, nghiên cứu sao Kim sẽ giúp chúng ta có được thêm kiến thức để xác định tương lai của Trái đất sẽ ra sao khi Mặt trời ngày càng nóng hơn.

Anh Tú