Bộ quy định được Bộ Tài chính Mỹ đề xuất vào tháng 6, hai tháng sau Tổng thống Biden ban hành sắc lệnh hành pháp nêu rõ 3 lĩnh vực chính cần áp đặt hạn chế là chất bán dẫn và vi điện tử, công nghệ thông tin lượng tử, hệ thống AI.

Dự kiến bộ quy định có hiệu lực từ ngày 2.1.2025, được Văn phòng Giao dịch toàn cầu mới thành lập giám sát thực thi. Theo Bộ Tài chính Mỹ: “Các công nghệ này đóng vai trò cốt lõi với ứng dụng quân sự, an ninh mạng, tình báo thế hệ tiếp theo”.

Quan chức tài chính Mỹ Paul Rosen nhấn mạnh: “Không được để đầu tư của Mỹ - gồm cả lợi ích đi kèm như hỗ trợ quản lý và quyền tiếp cận nhân tài - được sử dụng cho các quốc gia khác muốn phát triển năng lực quân sự, tình báo lẫn an ninh mạng của họ”.

Bộ quy định nêu trên là một phần trong nỗ lực ngăn bí quyết công nghệ Mỹ giúp Trung Quốc phát triển công nghệ tiên tiến hòng thực hiện tham vọng thống trị thị trường toàn cầu. Đầu năm nay, Bộ trưởng Thương mại Mỹ Gina Raimondo từng khẳng định tầm quan trọng của biện pháp hạn chế với việc không cho đối thủ châu Á sở hữu công nghệ phục vụ mục đích quân sự.

Như nhiều công nghệ tiên tiến khác, trí tuệ nhân tạo ngày càng được ứng dụng rộng rãi ở lĩnh vực quân sự. AI phục vụ công tác thu thập lượng dữ liệu lớn từ máy bay không người lái và lính trinh sát, phòng thủ mạng, triển khai tấn công chính xác tránh gây thương vong cho dân thường, thực hiện nhiệm vụ tình báo… Sự tiến bộ của AI làm tăng mối đe dọa với quốc phòng cũng như an ninh quốc gia.

Bên cạnh bộ quy định hạn chế đầu tư vào AI, Mỹ còn chuẩn bị ban hành lệnh cấm phần mềm lẫn phần cứng xuất xứ Trung Quốc dùng trong xe kết nối internet hay xe tự hành với lý do an ninh quốc gia, sau đợt tăng mạnh thuế đánh vào hàng nhập khẩu Trung Quốc như xe điện, pin xe điện, khoáng sản quan trọng (riêng xe điện chịu thuế đến 100%) đầu tháng 9.

Cẩm Bình