Kết quả của cuộc bầu cử có thể có ảnh hưởng sâu rộng đến mối quan hệ căng thẳng giữa hai siêu cường kinh tế hàng đầu thế giới, nhưng theo nhiều chuyên gia Bắc Kinh, không đặt nhiều hy vọng vào việc tình hình sẽ trở nên tươi sáng hơn. Với sự theo dõi sát sao từ giới truyền thông nhà nước và những cuộc thảo luận sôi nổi trên các nền tảng mạng xã hội, người Trung Quốc cảm nhận rằng bất kể ai thắng, chính sách của Mỹ đối với Trung Quốc có lẽ không thay đổi đáng kể.

Li Shuo, một cư dân Bắc Kinh nói với CNN: "Đối với chúng tôi, những người dân Trung Quốc bình thường, bất kể ai trở thành tổng thống Mỹ thì cũng không có gì khác biệt". Sự thờ ơ này phần lớn xuất phát từ nhận thức của người Trung Quốc rằng Washington đang nỗ lực kiềm tỏa Bắc Kinh, và bất kể ai đắc cử, chính sách này sẽ không bị đảo ngược.

Bối cảnh và lịch sử căng thẳng

Nhìn lại nhiệm kỳ tổng thống của Donald Trump, mối quan hệ Mỹ - Trung bị tổn thương sâu sắc bởi các chính sách đối đầu. Chính quyền ông Trump đã áp đặt thuế quan lên hàng trăm tỉ USD hàng hóa Trung Quốc, mở chiến dịch nhằm vào các công ty công nghệ lớn như Huawei, và sử dụng ngôn từ gây tranh cãi về vi rút COVID-19, khơi dậy làn sóng chỉ trích từ Bắc Kinh... Chính sách đối ngoại của cựu Tổng thống Trump được cho là tạo ra những vết nứt lớn trong quan hệ song phương, làm gia tăng sự đối đầu giữa hai nước.

Khi ông Joe Biden trở thành tổng thống, hy vọng về một mối quan hệ ít căng thẳng hơn được nhen nhóm. Tuy nhiên, bất chấp sự thay đổi về giọng điệu và những nỗ lực ổn định mối quan hệ, chính quyền ông Biden vẫn tiếp tục các chính sách cứng rắn như kiểm soát xuất khẩu. Căng thẳng càng leo thang khi Mỹ liên tục củng cố mối quan hệ với các đồng minh để đối phó với Trung Quốc, điều này khiến Bắc Kinh khó chịu và dè dặt hơn trong việc hy vọng vào một tương lai hòa hoãn.

Góc nhìn từ phía người dân

Không chỉ các nhà hoạch định chính sách, người dân Trung Quốc cũng chia sẻ sự hoài nghi về bất kỳ thay đổi lớn nào trong chính sách của Mỹ. Sau nhiều năm chứng kiến sự đối đầu trên nhiều mặt trận, từ thương mại đến an ninh, nhiều người không tin rằng một tổng thống mới sẽ làm giảm áp lực lên Bắc Kinh. Trên các nền tảng mạng xã hội như Weibo, nhiều người dùng bày tỏ sự bi quan. Bình luận phổ biến là: “Ai thắng cũng không quan trọng. Sự kiềm chế của họ đối với Trung Quốc sẽ không giảm bớt”.

Cả Phó tổng thống Kamala Harris và cựu Tổng thống Donald Trump đều trở thành đề tài bàn tán trên mạng xã hội Trung Quốc, nhưng với những góc nhìn khác nhau. Bà Harris, khi được chọn làm ứng cử viên tổng thống của đảng Dân chủ sau khi ông Biden rút lui, đã bị mỉa mai trên Douyin (phiên bản Trung Quốc của TikTok), với những video về tiếng cười và cử chỉ của bà.

Tuy nhiên, không phải tất cả các bài đăng về bà Harris đều mang tính tiêu cực. Một số người đã ngưỡng mộ câu chuyện vươn lên từ tầng lớp trung lưu của bà. Một bình luận tích cực bên dưới một video về bà Harris viết: “Đây là câu chuyện thực sự của một người bình thường”, thu hút hàng trăm lượt thích.

Về phần mình, ông Trump từng được cộng đồng mạng Trung Quốc "ngưỡng mộ" một cách mỉa mai khi giữ chức tổng thống. Ông được gán biệt danh "Chuan Jianguo" (Trump, người xây dựng quốc gia Trung Quốc) nhằm chế nhạo những chính sách được cho là giúp ích cho Trung Quốc, như việc làm suy yếu các liên minh truyền thống của Mỹ và rút khỏi các thỏa thuận quốc tế.

Dự đoán chính trị tương lai

Wu Xinbo, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Mỹ tại Đại học Phúc Đán, nhận xét rằng hình ảnh của bà Harris và ông Trump không đủ hấp dẫn để thu hút sự chú ý lớn của công chúng Trung Quốc như các ứng cử viên trước đây. Ông cũng lưu ý rằng người dân ngày càng tin rằng quan hệ Mỹ - Trung sẽ không được cải thiện, bất kể ai là người chiến thắng.

Các chuyên gia nhận định rằng, dù bà Harris hay ông Trump thắng cử, Bắc Kinh có thể trông chờ rất ít sự cải thiện trong mối quan hệ. Shi Yinhong, giáo sư tại Đại học Nhân dân Bắc Kinh cho rằng chính sách của Mỹ đối với Trung Quốc sẽ tiếp tục một cách nhất quán, bất kể tổng thống mới là ai. Tuy nhiên, ông Trump có thể mang lại nhiều bất ổn hơn với các lời đe dọa, như áp thuế cao và chính sách đối ngoại khó đoán.

Bên cạnh đó, Bắc Kinh có thể theo dõi chặt chẽ các động thái của Mỹ liên quan đến cuộc chiến ở Ukraine. Nếu ông Trump tái thiết lập quan hệ với Nga, điều này có thể ảnh hưởng lớn đến địa chính trị toàn cầu và tác động đến vị thế của Trung Quốc. Nhưng đồng thời, sự kết thúc nhanh chóng của cuộc chiến mà ông Trump hứa hẹn có thể khiến Mỹ tập trung hơn vào khu vực châu Á - Thái Bình Dương, điều mà Bắc Kinh không mong muốn.

Bất kể kết quả nào, mối quan hệ Mỹ - Trung vẫn sẽ đầy thách thức, với các yếu tố cũ và mới tiếp tục gây áp lực, buộc cả hai bên phải chuẩn bị cho những xung đột và đàm phán mang tính chiến lược.

Hoàng Vũ