Nhiều nước lo ngại ảnh hưởng của Temu

Temu là nền tảng thương mại điện tử (TMĐT) đã chứng kiến sự tăng trưởng nhanh chóng kể từ khi ra mắt vào tháng 9.2022, hoạt động giống như Amazon hay các nhà bán lẻ trực tuyến lớn khác.

Công ty mẹ của Temu là Tập đoàn thương mại toàn cầu PDD Holdings của tỉ phú người Trung Quốc Colin Huang, có trụ sở tại Thượng Hải, Trung Quốc. PDD Holdings cũng vận hành một nền tảng thương mại điện tử khác tại Trung Quốc có tên Pinduoduo.

Temu bán nhiều sản phẩm trực tiếp từ các nhà cung cấp Trung Quốc với giá cực thấp, thậm chí còn giảm giá tới 99% thông qua các chương trình khuyến mại chớp nhoáng. Mô hình của Temu dựa vào việc duy trì chi phí ở mức thấp nhất bằng cách kết nối người tiêu dùng trực tiếp với nhà cung cấp và chỉ xử lý công đoạn vận chuyển tới khách hàng.

Temu đã bị cấm tại Indonesia vì cơ quan chức năng quốc gia này cho biết việc cho phép Temu hoạt động sẽ khiến hàng hóa giá rẻ tràn vào nước này và "bóp nghẹt" các doanh nghiệp vừa và nhỏ trong nước.

Tại thị trường châu Âu, Temu cũng phải đối mặt với các quy định kiểm duyệt nội dung nghiêm ngặt của Liên minh châu Âu (EU) cũng như đặt dưới sự giám sát của Ủy ban châu Âu khi có tới 75 triệu người châu Âu truy cập trang web này mỗi tháng. EU đang thẩm vấn Temu về cách tiếp cận đối với rủi ro bảo vệ người tiêu dùng, rủi ro đối với sức khỏe cộng đồng và người dùng để đảm bảo Temu thực hiện theo đúng Đạo luật dịch vụ số.

Temu đã có mã số thuế tại Việt Nam

Tại Việt Nam, Tổng cục Thuế (Bộ Tài chính) khẳng định, theo quy định Nghị định số 52 của Chính phủ về TMĐT (được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 85) thì hoạt động kinh doanh sàn TMĐT là hoạt động phải được cấp phép và chịu quản lý nhà nước của Bộ Công Thương.

Đối với hoạt động kinh doanh TMĐT kinh doanh trên nền tảng số có tính chất xuyên biên giới, nhà cung cấp nước ngoài (NCCNN) nếu có phát sinh doanh thu tại Việt Nam nhưng chưa thực hiện việc đăng ký thuế, cơ quan thuế sẽ thực hiện rà soát và có các biện pháp xử lý phù hợp để đảm bảo quản lý thuế hiệu quả, minh bạch và công bằng đối với các hoạt động kinh doanh truyền thống.

Trường hợp NCCNN khai chưa đúng doanh thu, cơ quan thuế sẽ thực hiện đối chiếu dữ liệu để xác định doanh thu đề nghị NCCNN thực hiện nghĩa vụ và thực hiện thanh tra, kiểm tra theo quy định nếu có dấu hiệu gian lận, trốn thuế.

Tổng cục Thuế cho biết, hoạt động kinh doanh TMĐT xuyên biên giới là hoạt động mới phát sinh tại Việt Nam, có nhiều đặc điểm khác biệt so với hoạt động kinh doanh truyền thống. Để đảm bảo quản lý hiệu quả đối với hoạt động này, Tổng cục Thuế đã kịp thời nghiên cứu, tham mưu các các cấp có thẩm quyền ban hành cơ sở pháp lý và triển khai vận hành Cổng TTĐT của Tổng cục Thuế.

Hiện dư luận quan tâm về công tác quản lý thuế đối với một số sàn TMĐT có tính chất xuyên biên giới mới xuất hiện và đang được quảng cáo trên các nền tảng mạng xã hội trong thời gian vừa qua, điển hình như sàn Temu. Tổng cục Thuế cho biết, ngày 4.9.2024, sàn TMĐT Temu đã được công ty chủ sở hữu đăng ký thuế qua Cổng TTĐT dành cho NCCNN của Tổng cục Thuế và được cấp mã số thuế số: 9000001289.

Về thời hạn khai thuế, nộp thuế, Tổng cục Thuế cho biết, theo quy định tại Thông tư số 80, sàn Temu sẽ bắt đầu nộp tờ khai từ thời điểm quý 3/2024 (thời hạn kê khai thuế của tờ khai quý 3/2024 là 31.10.2024) kê khai cho doanh thu từ thời điểm bắt đầu hoạt động tại Việt Nam.

Như vậy, theo quy định, dự kiến tháng 10.2024 mới phát sinh doanh thu nộp thuế và sẽ kê khai doanh thu vào kỳ khai thuế quý 4/2024, thời hạn nộp là 31.1.2025 nếu được cơ quan quản lý nhà nước là Bộ Công Thương cấp phép hoạt động.

Tổng cục Thuế khẳng định: "Công tác quản lý thuế đối với các sàn TMĐT cả trong nước và sàn TMĐT có yếu tố xuyên biên giới mà hoạt động kinh doanh tại Việt Nam đều được cơ quan thuế Việt Nam thực hiện quản lý thuế chặt chẽ, đảm bảo thu đúng, thu đủ, công bằng, minh bạch theo đúng quy định pháp luật thuế của Việt Nam".

Đồng thời, Tổng cục Thuế cũng tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền các chính sách thuế đến các chủ thể, đặc biệt là các chủ thể mới có hoạt động sản xuất kinh doanh tại Việt Nam để tạo điều kiện thuận lợi nhất cho họ yên tâm sản xuất kinh doanh và có đóng góp nghĩa vụ thuế vào ngân sách của nhà nước.

Mua hàng trên Temu, 1688, Shein... tiềm ẩn nhiều rủi ro

Trong khi đó, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) khuyến nghị người tiêu dùng cần thận trọng khi tiến hành các giao dịch trên nền tảng thương mại điện tử, đặc biệt tuyệt đối không thực hiện giao dịch với các nền tảng thương mại điện tử xuyên biên giới chưa đăng ký để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của mình.

Hiện nay, các sàn TMĐT xuyên biên giới như Temu, 1688 và Shein vẫn chưa đăng ký hoạt động tại Việt Nam. Bộ Công Thương đánh giá việc mua sắm trên các nền tảng chưa đăng ký và chưa được cơ quan nhà nước quản lý có thể dẫn đến những rủi ro.

Thứ nhất, nguy cơ tiềm ẩn về chất lượng sản phẩm và về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Theo đó, các nền tảng TMĐT xuyên biên giới nếu chưa hoàn thiện các nghĩa vụ đăng ký, cấp phép tại Việt Nam theo quy định sẽ không chịu sự giám sát từ các cơ quan chức năng về chất lượng hàng hóa hay cam kết về dịch vụ hậu mãi.

Do vậy, khi phát hiện sản phẩm nhận được không đúng mô tả, phát sinh lỗi, hỏng hóc hoặc có nguy cơ gây ảnh hưởng đến an toàn, sức khỏe, việc người tiêu dùng yêu cầu hoàn trả hoặc bảo hành sản phẩm sẽ trở nên khó khăn.

Ngoài ra, người tiêu dùng cũng đứng trước rủi ro cao khi mua phải hàng giả, hàng nhái hoặc hàng hóa không rõ nguồn gốc xuất xứ khi đặt hàng trên các nền tảng TMĐT xuyên biên giới chưa đăng ký. Những mặt hàng này có thể không đạt tiêu chuẩn an toàn, gây hại cho người tiêu dùng hoặc là những hàng hóa bị cấm tại thị trường Việt Nam.

Thứ hai, nguy cơ tiềm ẩn về vấn đề bảo mật thông tin, dữ liệu cá nhân của người tiêu dùng. Theo Bộ Công Thương, khi mua hàng trên các nền tảng TMĐT xuyên biên giới chưa đăng ký, người tiêu dùng thường phải cung cấp các thông tin thanh toán phạm vi quốc tế như thẻ tín dụng hoặc thông tin ví điện tử.

Những dữ liệu này, nếu không được quản lý và bảo vệ theo các quy định của pháp luật Việt Nam, có nguy cơ bị đánh cắp hoặc bị khai thác trái phép, dẫn đến các rủi ro lớn về bảo mật thông tin cá nhân.

Đặc biệt, nền tảng TMĐT xuyên biên giới chưa đăng ký không có các cam kết về bảo mật thông tin người tiêu dùng theo quy định của Việt Nam, không có quy trình xử lý sự cố trong trường hợp xảy ra vấn đề và đương nhiên cũng không có trách nhiệm, nghĩa vụ pháp lý theo quy định tại Việt Nam.

Do đó, nguy cơ rò rỉ thông tin, dữ liệu cá nhân người tiêu dùng trong quá trình phát sinh các giao dịch trên các nền tảng chưa đăng ký trên là rất lớn, tiềm ẩn khả năng gây ra những tổn thất lớn và ảnh hưởng lâu dài đến người tiêu dùng.

Thứ ba, nguy cơ tiềm ẩn về các trách nhiệm pháp lý liên quan đến thuế đối với các hàng hóa nhập khẩu qua TMĐT. Bộ Công Thương cảnh báo hàng hóa mua từ các nền tảng TMĐT xuyên biên giới không lường trước được các nghĩa vụ thuế với mặt hàng nhập khẩu, dẫn đến những vấn đề liên quan đến nghĩa vụ thuế và các vấn đề pháp lý khi sản phẩm nhập khẩu vào Việt Nam.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên mới đây cũng đã có văn bản chỉ đạo các đơn vị thuộc bộ đẩy mạnh công tác quản lý nhà nước về TMĐT. Cụ thể là tăng cường truyền thông, hướng dẫn người tiêu dùng thận trọng khi thực hiện mua sắm trực tuyến trên các nền tảng TMĐT xuyên biên giới; tham mưu nghiên cứu phương án giám sát, quản lý hàng hóa nhập khẩu lưu thông qua các sàn TMĐT chưa tuân thủ các quy định của pháp luật Việt Nam...

Tuyết Nhung