Giới chức tình báo và quân sự Mỹ cho rằng cục diện chiến sự ở Ukraine đã có những thay đổi đáng kể, không còn trong trạng thái bế tắc như trước. Nga đang đạt được những bước tiến rõ rệt, làm gia tăng mối lo ngại cho Kyiv và Washington. Nhận định này cho thấy một sự dịch chuyển quan trọng trong đánh giá tình hình, khi các cuộc tấn công của Nga đang tạo ra áp lực lớn hơn lên quân đội Ukraine và tác động tới chiến lược phòng thủ của Kyiv.

Bước tiến đáng kể của Nga trên chiến trường

Vào mùa hè, các nhà phân tích của chính phủ Mỹ từng đánh giá rằng khả năng Nga đạt được những tiến bộ lớn ở Ukraine là rất thấp, do những khó khăn mà lực lượng Nga gặp phải trong việc đột phá qua các tuyến phòng thủ kiên cố của Ukraine. Tuy nhiên, thực tế cho thấy một diễn biến khác. Quân đội Nga thời gian gần đây đã có những bước tiến đáng kể ở khu vực Donbas, miền Đông Ukraine. Thậm chí, quân đội Nga giành lại hơn 1/3 lãnh thổ mà Ukraine chiếm được trước đó trong một cuộc tấn công bất ngờ ở vùng Kursk, miền Tây Nga.

Sự gia tăng đáng kể của các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái từ Nga cũng phản ánh sự leo thang trong chiến lược của họ. Chỉ riêng số lượng các vụ tấn công đã tăng từ 350 vào tháng 7 lên 750 vào tháng 8, và tiếp tục tăng vọt lên 1.500 vào tháng 9, gây thêm áp lực cho lực lượng phòng thủ Ukraine. Những diễn biến này cho thấy sự chuyển đổi trong chiến lược của Nga, khi lực lượng này giờ đây hoạt động có tổ chức và hiệu quả hơn so với những ngày đầu cuộc chiến. Điều này đặt ra thách thức lớn cho Kyiv và buộc các nhà hoạch định chính sách phương Tây phải xem xét lại tình hình chiến sự một cách toàn diện.

“Tình hình đang rất căng thẳng”, một thiếu tá Ukraine đồn trú ở phía biên giới Ukraine gần Kursk, người có biệt danh là Grizzly cho biết trên New York Times. “Chúng tôi liên tục mất các vị trí đã chiếm trước đó, đối phương có lợi thế về quân số và pháo binh, và chúng tôi đang cố gắng giữ vững phòng tuyến”, người này nói.

Bất chấp những tiến bộ, Nga vẫn chưa hoàn thành nhiều mục tiêu quan trọng, bao gồm việc chiếm giữ thành phố Pokrovsk, một trung tâm hậu cần quan trọng của Ukraine. Các chuyên gia độc lập cho rằng nguồn lực của Nga, đặc biệt là về xe bọc thép và nhân lực, có thể gặp khủng hoảng trong năm tới. Nga đã phải triển khai các xe tăng cũ và phụ thuộc nhiều hơn vào các đơn vị bộ binh nhỏ, một dấu hiệu cho thấy áp lực về nguồn lực.

Một trong những chiến lược mà Nga đang sử dụng để bù đắp những thách thức về nhân lực là điều chỉnh thông điệp tuyển dụng. Điều này nhấn mạnh rằng cuộc chiến ở Ukraine không chỉ đơn thuần là một xung đột khu vực mà là cuộc chiến chống lại NATO. Chiến thuật này nhằm thúc đẩy lòng yêu nước và kêu gọi tân binh tham gia vào nỗ lực bảo vệ quốc gia trước, điều mà Moscow mô tả là mối đe dọa từ phương Tây. Nhờ chiến dịch truyền thông này, Nga đã tăng cường được số lượng tân binh.

Mark Rutte, Tổng thư ký NATO, tiết lộ rằng rất nhiều binh sĩ Nga đã thiệt mạng hoặc bị thương kể từ khi chiến tranh bắt đầu, dẫn đến những tổn thất đáng kể buộc Moscow phải tìm kiếm sự hỗ trợ quân sự từ các đồng minh như Triều Tiên. Mặc dù Nga đã nhận được sự giúp đỡ quốc tế trong một số lĩnh vực, các quan chức Mỹ cho rằng động thái này phản ánh những khó khăn trong việc duy trì quân số và sức mạnh chiến đấu lâu dài.Top of Form

Các vấn đề của Ukraine

Đầu năm nay, quân đội Ukraine đang phải vật lộn với tình trạng thiếu hụt đạn dược trong bối cảnh Mỹ chậm trễ trong việc phê duyệt thêm viện trợ. Ngay cả sau khi quốc hội nước này phê duyệt thêm viện trợ vào tháng 4, các quan chức Ukraine vẫn phàn nàn rằng vũ khí chảy quá chậm, khiến việc tiếp tế cho tiền tuyến trở nên khó khăn.

"Đây là quy luật của chiến tranh", ông Zelensky cho biết trong tuần này. "Bởi vì bạn phải tính đến những điều rất cụ thể trong thời gian rất cụ thể, nếu không bạn không thể quản lý được tình hình này, bạn không thể quản lý được các tuyến phòng thủ, bạn không thể bảo vệ được mọi người, bạn không thể chuẩn bị cho mùa đông", nhà lãnh đạo Ukraine nói.

Mới đây nhất, Mỹ đã công bố thêm một gói viện trợ quân sự trị giá 425 triệu USD cho Ukraine, bao gồm các hệ thống phòng không, đạn rocket, xe bọc thép và vũ khí chống tăng. Jake Sullivan, cố vấn an ninh quốc gia của Tổng thống Biden, đã thảo luận với các quan chức Ukraine về kế hoạch tăng cường cung cấp vũ khí và đạn dược trước cuối năm nay. Bất chấp những tuyên bố của Nga rằng viện trợ phương Tây sẽ không làm thay đổi tình hình chiến trường, Mỹ vẫn khẳng định rằng sự hỗ trợ sẽ tiếp tục để đảm bảo khả năng phòng thủ của Ukraine.

Bất lợi về quân số

Mặc dù lực lượng Ukraine đã có những thành công trong việc thu hẹp khoảng cách về sức mạnh pháo binh và sử dụng máy bay không người lái để làm suy yếu xe bọc thép của Nga, thách thức lớn nhất vẫn là duy trì đủ binh sĩ chiến đấu. Các quan chức quân sự Mỹ lưu ý rằng Ukraine đang phải vật lộn với tình trạng thiếu hụt nhân lực và khó khăn trong việc tái tạo sức mạnh chiến đấu.

Theo đánh giá của Lầu Năm Góc (Bộ Quốc phòng Mỹ), Ukraine hiện có đủ binh sĩ để duy trì các hoạt động chiến đấu trong vòng 6 đến 12 tháng tới. Tuy nhiên, sau khoảng thời gian này, quốc gia này có thể phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt nhân lực nghiêm trọng, theo một quan chức cấp cao. Trong nỗ lực duy trì sức mạnh phòng thủ và triển khai các chiến dịch tấn công, Ukraine đã điều chỉnh chiến lược bằng cách chuyển hướng một số lữ đoàn mới thành lập để hỗ trợ chiến dịch ở Kursk. Điều này đồng nghĩa với việc lực lượng dự bị và các đơn vị phòng thủ cho miền đông và miền nam Ukraine phải giảm bớt quy mô, gây áp lực lớn hơn cho chiến lược dài hạn.

Truyền thông phương Tây ướng tính số binh sĩ tử trận của Ukraine khoảng 57.000 người. Đây là một tổn thất đáng kể, đặc biệt đối với một quốc gia có dân số nhỏ hơn nhiều so với Nga. Ukraine đang gặp khó khăn trong việc tuyển tân binh dù đã áp dụng nhiều biện pháp, từ việc kêu gọi lòng yêu nước đến sử dụng các biện pháp cưỡng chế để tăng cường quân số. Tuy nhiên, điều này vẫn chưa đủ để đáp ứng nhu cầu nhân lực trong bối cảnh cuộc chiến kéo dài và căng thẳng liên tục trên các mặt trận.

Khi được hỏi về các thách thức này, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin khẳng định rằng Ukraine đang "nỗ lực hết sức" để gia tăng quân số và đào tạo binh sĩ mới nhằm củng cố sức mạnh chiến đấu. Trong cuộc gặp với Tổng thống Volodymyr Zelensky tại Kyiv, ông Austin đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc không chỉ bảo vệ các vị trí chiến lược như Pokrovsk và Kursk, mà còn tập trung vào việc tái tạo và mở rộng lực lượng quân đội.

Cuộc họp với các quan chức quân sự Ukraine cũng bao gồm các cuộc thảo luận chiến lược với tướng Christopher G. Cavoli, chỉ huy hàng đầu của Mỹ tại châu Âu, và các chỉ huy khác. Nội dung xoay quanh kế hoạch cho chiến dịch mùa đông sắp tới, bao gồm việc đẩy nhanh cung cấp vũ khí và đạn dược từ Mỹ trong những tháng tới. Mục tiêu là đảm bảo rằng Ukraine có thể tiếp tục duy trì sức ép và khai thác các điểm yếu của Nga trong mùa đông khắc nghiệt.

Trong bài phát biểu tại Kyiv, ông Austin đã chỉ trích mạnh mẽ những người kêu gọi chấm dứt xung đột theo các điều kiện có lợi cho Moscow. Ông khẳng định rằng không có "giải pháp kỳ diệu" nào có thể giúp Ukraine giành lại lợi thế ngay lập tức.

"Điều quan trọng là cách Ukraine phản công và tập trung vào những gì hiệu quả”, ông Austin nói và nhấn mạnh quyết tâm rằng “Moscow sẽ không bao giờ thắng thế ở Ukraine”.

Bầu cử Mỹ đang đè nặng lên tâm lý người dân Ukraine

Cuộc bầu cử tổng thống Mỹ sắp tới đang tạo ra sự bất ổn lớn và tác động sâu sắc đến tâm lý người dân Ukraine. Kết quả của cuộc bầu cử có thể ảnh hưởng trực tiếp đến chính sách viện trợ của Mỹ, yếu tố sống còn cho nỗ lực phòng thủ của Kyiv. Cựu Tổng thống Donald Trump, người đang tranh cử, đã tuyên bố sẽ tìm cách nhanh chóng chấm dứt chiến tranh, điều có thể đồng nghĩa với việc cắt giảm hoặc điều chỉnh viện trợ. Trong khi đó, Phó Tổng thống Kamala Harris đã cam kết mạnh mẽ duy trì sự hỗ trợ, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc ngăn chặn Nga mở rộng tấn công.

Tâm lý lo âu trước những bất định này càng thêm nặng nề khi Tổng thống Volodymyr Zelensky, sau cuộc gặp với các quan chức Mỹ tại Kyiv, được mô tả là trông mệt mỏi và căng thẳng. Sự căng thẳng đó không chỉ đến từ những diễn biến trên chiến trường, nơi Ukraine đang phải đối mặt với áp lực gia tăng từ Nga, mà còn từ nỗi lo ngại về tương lai của sự hỗ trợ quốc tế, đặc biệt là từ Washington.

Tại chiến tuyến, tinh thần của lực lượng Ukraine cũng đang chịu áp lực nặng nề. Yevhen Strokan, một trung úy cao cấp thuộc Tiểu đoàn Phòng thủ lãnh thổ 206, mô tả sự khó khăn hiện tại: “Mọi thứ đều thiếu thốn, kể cả người. Người Nga đông hơn và họ có nhiều vũ khí hơn". Điều này phản ánh sự căng thẳng và thiếu hụt nguồn lực mà các lực lượng Ukraine đang phải đương đầu.

Không chỉ ở Ukraine, sự bi quan cũng lan rộng đến phương Tây. Frederick W. Kagan, một học giả tại Viện Doanh nghiệp Mỹ, cho biết: “Mọi người đều cảm thấy tồi tệ trên mọi phương diện”. Ông nhấn mạnh rằng năm vừa qua là một giai đoạn dài và đầy thử thách và Nga vẫn tiếp tục đạt được những bước tiến, gây thêm áp lực cho các lực lượng Ukraine và làm dấy lên lo ngại về sự kiên trì của sự ủng hộ phương Tây.

Nhìn chung, cuộc xung đột ở Ukraine đang bước vào giai đoạn đầy thách thức và biến động. Dù Nga đạt được một số thành công trên chiến trường, nước này vẫn đối mặt với nhiều khó khăn về nguồn lực. Trong khi đó, Ukraine, dù kiên cường và nhận được sự hỗ trợ quốc tế, vẫn cần vượt qua những thách thức lớn về nhân lực và tinh thần. Trong bối cảnh này, sự phụ thuộc của Ukraine vào nguồn viện trợ quốc tế và những diễn biến chính trị tại Mỹ là yếu tố nhấn mạnh sự mong manh của tình hình hiện tại. Kết quả bầu cử Mỹ có thể định hình lại cục diện chiến sự và tác động đến chiến lược của Ukraine trong tương lai.

Hoàng Vũ (theo New York Times)