Theo Space.com, sau hơn một năm nỗ lực không ngừng, tín hiệu ngoài hành tinh mô phỏng này cuối cùng đã được giải mã thành công bởi hai cha con đến từ Mỹ, Ken và Keli Chaffin. Hành trình để hiểu rõ và diễn giải thông điệp này không chỉ đòi hỏi sự kiên trì và sáng tạo, mà còn đặt ra những câu hỏi quan trọng về khả năng giao tiếp với trí tuệ ngoài Trái đất.

Nguồn gốc của tín hiệu này là một dự án có tên "A Sign in Space" (tín hiệu từ không gian), được dẫn đầu bởi nghệ sĩ Daniela de Paulis, người hiện là nghệ sĩ lưu trú tại Viện tìm kiếm trí thông minh ngoài Trái đất (SETI) và Đài quan sát Green Bank. Dự án không phải là một thí nghiệm khoa học đơn thuần mà còn mang ý nghĩa nghệ thuật và triết học, thử nghiệm xem con người có thể làm gì khi phải giải mã một tín hiệu ngoài hành tinh thực sự.

Dự án được tiến hành vào tháng 5.2023, khi tàu thăm dò khí vết ExoMars Trace Gas Orbiter của Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA) truyền đi tín hiệu từ sao Hỏa. Đây là một tín hiệu mô phỏng được thiết kế để kiểm tra và thực hành các kỹ thuật giải mã mà các nhà khoa học có thể sử dụng trong tương lai, khi đối mặt với một tín hiệu thực sự từ trí tuệ ngoài Trái đất. Tín hiệu này đã trở thành một thách thức cộng đồng, thu hút sự tham gia của hơn 5.000 nhà khoa học công dân trên khắp thế giới trong nỗ lực giải mã.

Quá trình giải mã

Việc trích xuất thông điệp từ dữ liệu thô chỉ mất 10 ngày nhờ sự hợp tác của một cộng đồng trực tuyến. Tuy nhiên, giải mã nội dung của tín hiệu là một nhiệm vụ phức tạp hơn nhiều, đòi hỏi sự kiên nhẫn và sáng tạo. Đến tháng 6 năm nay, Ken và Keli Chaffin, hai cha con đã không ngừng nỗ lực trong hơn một năm, cuối cùng đã gửi thông báo giải mã của mình đến Daniela de Paulis. Sự thành công của họ đã được Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA) chính thức công bố.

Kết quả giải mã của cha con nhà Chaffins hé lộ một thông điệp đặc biệt: đó là hình ảnh mô tả cấu trúc của 5 axit amin, những thành phần quan trọng xây dựng nên protein và cũng là yếu tố cơ bản của sự sống. Thông điệp này, với ý nghĩa sâu xa về sinh học và sự sống, đã được tạo ra bởi một nhóm được gọi là “người ngoài hành tinh mô phỏng” trong dự án.

Theo ESA, hai người đã sử dụng trực giác, kết hợp với việc chạy các mô phỏng liên tục trong nhiều giờ và nhiều ngày. Họ phát hiện rằng tín hiệu chứa “chuyển động”, một yếu tố quan trọng giúp họ giải mã và hiểu thông điệp.

Dù đã giải mã được tín hiệu, diễn giải ý nghĩa của nó lại là một câu chuyện hoàn toàn khác. Thông điệp được mô phỏng này là một bài kiểm tra trí tuệ đầy thử thách, yêu cầu những người tham gia phải suy nghĩ vượt ra ngoài những giới hạn của sự hiểu biết truyền thống. Mục tiêu chính của "A Sign in Space" là giúp nhân loại hình dung ra một viễn cảnh: Nếu một ngày chúng ta nhận được tín hiệu thực sự từ một nền văn minh ngoài hành tinh, chúng ta sẽ phản ứng và giải mã nó như thế nào?

Daniela de Paulis, người sáng lập dự án, nhấn mạnh rằng nhận được một thông điệp từ người ngoài hành tinh sẽ là một trải nghiệm thay đổi cả nhân loại. Đây sẽ là một sự kiện đòi hỏi sự hợp tác toàn cầu và tư duy sáng tạo vượt qua những ranh giới của ngôn ngữ, văn hóa, và khoa học hiện tại. Tuy nhiên, những thông điệp mô phỏng, như tín hiệu từ ExoMars Trace Gas Orbiter, vẫn mang trong mình một yếu tố con người rất rõ ràng. Chúng được tạo ra bởi những trí tuệ loài người, và do đó, phản ánh cách chúng ta hiểu và truyền tải thông tin trong vũ trụ.

Thách thức trong giao tiếp với người ngoài hành tinh

Việc giải mã một thông điệp từ một nền văn minh ngoài hành tinh sẽ khó khăn hơn rất nhiều so với việc con người có thể tưởng tượng. Ngôn ngữ, dữ liệu, và các khái niệm giao tiếp của loài người đều được định hình bởi cách mà chúng ta cảm nhận và trải nghiệm thế giới vật lý xung quanh. Những yếu tố như lực hấp dẫn, ánh sáng, và âm thanh, cùng với các cơ quan cảm giác của con người, đều ảnh hưởng đến cách ngôn ngữ của chúng ta tiến hóa và phát triển.

Trong khi đó, nếu có sự sống ngoài hành tinh, cách giao tiếp của họ có thể hoàn toàn khác biệt và không thể hình dung được. Theo những gì chúng ta biết, giao tiếp của người ngoài hành tinh có thể giống như một tập hợp mùi hương hoặc chuyển động của lá cây trong gió, thay vì ngôn ngữ hoặc dữ liệu mà chúng ta nhận ra. Đây là lý do tại sao các thí nghiệm như "A Sign in Space" rất quan trọng. Chúng giúp chúng ta làm quen với ý tưởng về việc giải mã những thông điệp hoàn toàn xa lạ và thúc đẩy sự sáng tạo trong các phương pháp tiếp cận.

Cuộc giải mã của nhóm cha con Chaffin cho thấy rằng, để hiểu được thông điệp từ một nền văn minh ngoài hành tinh, chúng ta sẽ cần một mức độ sáng tạo và hợp tác toàn cầu chưa từng có. Ken và Keli Chaffin là minh chứng cho loại tư duy sáng tạo có thể cần thiết khi nhân loại đối mặt với thách thức lớn này.

Viện SETI và các tổ chức khác đã nhấn mạnh rằng giao tiếp với người ngoài hành tinh không chỉ là vấn đề thiên văn học hay công nghệ, mà còn đòi hỏi kiến thức từ nhiều lĩnh vực khác nhau, từ ngôn ngữ học, triết học đến khoa học máy tính và nhân học.

Wael Farah, nhà khoa học dự án tại Mảng Kính thiên văn Allen của Viện SETI, cho rằng: "Giao tiếp với người ngoài hành tinh sẽ đòi hỏi kiến thức sâu rộng hơn bất kỳ lĩnh vực nào riêng lẻ. Dự án "A Sign in Space" giúp tạo ra bước đi đầu tiên trong việc xây dựng cộng đồng hợp tác này".

Dù tín hiệu được gửi từ sao Hỏa chỉ là một mô phỏng, nhưng những nỗ lực giải mã thành công của nhóm Chaffin đã mang lại những bài học quý giá. Đây là một lời nhắc nhở rằng chúng ta, với tất cả những giới hạn và thành tựu của mình, vẫn phải sẵn sàng và sáng tạo khi đối diện với những điều chưa biết. Cuộc tìm kiếm trí tuệ ngoài Trái đất không chỉ là một hành trình khoa học, mà còn là một thách thức lớn về mặt triết học và văn hóa, đòi hỏi sự chuẩn bị cẩn thận và sự cởi mở trong tư duy.

Việc giải mã tín hiệu từ sao Hỏa chỉ là khởi đầu. Các dự án như "A Sign in Space" đang chuẩn bị cho tương lai, nơi mà con người có thể tiếp xúc với trí tuệ ngoài hành tinh và khám phá sự phong phú và đa dạng của vũ trụ theo những cách chưa từng tưởng tượng.

Hoàng Vũ