Theo Reuters, động thái này được thể hiện qua phát biểu của Kirill Dmitriev, giám đốc điều hành của quỹ đầu tư quốc gia Nga, một nhân vật có tầm ảnh hưởng lớn trong chính trường Nga. Theo ông Dmitriev, kết quả bầu cử tạo ra "những cơ hội mới" để Nga và Mỹ thiết lập lại quan hệ sau thời kỳ căng thẳng kéo dài.

Căng thẳng Nga - Mỹ và sự cần thiết của việc thiết lập lại

Từ sau khi Nga đơn phương sáp nhập Crimea vào năm 2014 và cuộc xung đột Ukraine bùng nổ vào năm 2022, quan hệ giữa Nga và phương Tây đã suy giảm nghiêm trọng. Nhiều nhà ngoại giao từ cả hai phía đều thừa nhận rằng mối quan hệ Nga - Mỹ hiện tại đang ở mức tồi tệ nhất kể từ Chiến tranh Lạnh, và thậm chí có phần căng thẳng hơn do các vấn đề địa chính trị phức tạp. Sự hiện diện quân sự của Nga tại Ukraine đã đẩy cuộc xung đột vào một tình thế đối đầu chưa từng có giữa Moscow và phương Tây, làm dấy lên nỗi lo về những hệ quả dài hạn cho khu vực và thế giới.

Những nỗ lực thiết lập lại mối quan hệ Nga - Mỹ không phải là mới. Năm 2009, Ngoại trưởng Mỹ khi đó là Hillary Clinton từng đề xuất khái niệm "thiết lập lại" với Nga nhằm cải thiện quan hệ hai nước. Bất chấp những nỗ lực ban đầu, mối quan hệ giữa Moscow và Washington dưới thời Tổng thống Barack Obama và Tổng thống Vladimir Putin vẫn tiếp tục xấu đi. Cả hai bên không tìm được tiếng nói chung về các vấn đề quốc tế, đặc biệt là về vai trò và sự can thiệp của Nga tại khu vực Đông Âu và Trung Đông.

Kỳ vọng của Nga trong nhiệm kỳ tổng thống mới của ông Trump

Trong bối cảnh ông Trump tuyên bố chiến thắng trước ứng cử viên đảng Dân chủ Kamala Harris, các nhân vật chủ chốt của Nga, bao gồm Dmitriev, thể hiện sự lạc quan về khả năng cải thiện quan hệ giữa hai nước. Ông Dmitriev cho rằng chiến thắng của ông Trump là dấu hiệu cho thấy người dân Mỹ muốn từ bỏ "những dối trá" mà họ cảm nhận từ chính quyền trước. Điều này mở ra hy vọng rằng Mỹ dưới thời Trump sẽ giảm nhẹ quan điểm đối đầu với Nga và có thể tìm kiếm các giải pháp hợp tác để giải quyết căng thẳng.

Cựu Tổng thống Nga Dmitry Medvedev đã nhận định chiến thắng của ông Trump có thể đem lại "tin xấu" cho Ukraine. Ông Medvedev cho rằng với tư cách là một doanh nhân, ông Trump có thể không sẵn lòng chi tiêu lớn cho các đồng minh nước ngoài hay các dự án viện trợ quốc tế, trong đó có hỗ trợ quân sự cho Ukraine. Tuy nhiên, ông cũng lưu ý rằng ngay cả khi Tổng thống Trump muốn giảm viện trợ cho Ukraine, ông vẫn phải đối mặt với áp lực từ hệ thống chính trị Mỹ, nơi có nhiều tiếng nói ủng hộ việc duy trì sự hỗ trợ cho chính quyền Kyiv.

Triển vọng đàm phán về cuộc chiến tại Ukraine

Một trong những điểm quan trọng trong chiến dịch tranh cử của ông Trump là cam kết nhanh chóng chấm dứt chiến tranh ở Ukraine nếu ông đắc cử. Tuy nhiên, ông chưa đưa ra chi tiết cụ thể về cách thức thực hiện lời hứa này, và điều đó đặt ra nhiều câu hỏi về khả năng thực tế của cam kết.

Đối với phía Nga, Tổng thống Putin đã nhiều lần khẳng định rằng Moscow sẵn sàng đàm phán để chấm dứt cuộc xung đột, nhưng với điều kiện các yêu cầu về lãnh thổ và an ninh của Nga được chấp nhận. Điều này bao gồm việc công nhận Crimea là một phần của Nga và quyền kiểm soát các khu vực quan trọng ở miền đông Ukraine. Tuy nhiên, các nhà lãnh đạo Ukraine kịch liệt phản đối bất kỳ nhượng bộ nào về lãnh thổ, vì điều đó đồng nghĩa với sự đầu hàng và mất mát lớn đối với họ.

Nga hiện đang kiểm soát một phần năm lãnh thổ Ukraine, bao gồm Crimea và phần lớn khu vực Donbas cùng với các vùng đất khác ở phía nam như Zaporizhzhia và Kherson. Với sự kiểm soát này, Moscow có thể đặt ra những điều kiện khó khăn trong bất kỳ cuộc đàm phán hòa bình nào, và điều này đặt ra thách thức lớn cho bất kỳ nỗ lực trung gian nào từ phía Mỹ.

Những thách thức và cơ hội trong việc thiết lập lại quan hệ Nga - Mỹ

Nga luôn xem cuộc xung đột tại Ukraine như một vấn đề an ninh quốc gia và có xu hướng coi sự can thiệp của Mỹ vào Ukraine là một hành động đe dọa trực tiếp. Trước cuộc bầu cử Mỹ, các quan chức Nga đã nhiều lần tuyên bố rằng người thắng cử tại Nhà Trắng không thực sự ảnh hưởng lớn đến lập trường của Moscow. Tuy nhiên, truyền thông nhà nước Nga đã cho thấy một sự ủng hộ nhất định dành cho Trump, với kỳ vọng rằng một chính quyền mới tại Mỹ có thể có cách tiếp cận linh hoạt hơn với Nga.

Dưới thời ông Biden, Mỹ đã cung cấp hàng tỉ USD viện trợ cho Ukraine và duy trì áp lực ngoại giao mạnh mẽ lên Nga. Tuy nhiên, nếu ông Trump trở lại Nhà Trắng, một số nhà quan sát cho rằng chính quyền mới có thể cắt giảm sự hỗ trợ này, mặc dù không rõ mức độ thay đổi sẽ ra sao. Sự cắt giảm viện trợ có thể tác động lớn đến chiến lược của Ukraine, vốn phụ thuộc nhiều vào sự hỗ trợ từ các nước phương Tây để chống lại quân đội Nga.

Ngoài ra, việc thiết lập lại quan hệ giữa Nga và Mỹ không phải là điều có thể thực hiện một cách dễ dàng. Mặc dù hai bên có thể tìm kiếm các lĩnh vực hợp tác tiềm năng, song sự khác biệt lớn trong lập trường về Ukraine và nhiều vấn đề quốc tế khác sẽ tiếp tục là rào cản. Nga hy vọng vào một chính sách thực dụng hơn từ phía Trump, đặc biệt là trong việc giảm nhẹ các lệnh trừng phạt và tạo điều kiện cho các doanh nghiệp Nga tiếp cận thị trường quốc tế.

Tuy nhiên, bất kỳ nỗ lực thiết lập lại nào cũng sẽ gặp phải sự phản đối từ nhiều phía trong nội bộ Mỹ, đặc biệt là từ những người ủng hộ chính sách đối đầu với Nga. Việc ông Trump có thể thực hiện chính sách hòa dịu với Nga hay không sẽ phụ thuộc vào mức độ ủng hộ từ quốc hội và dư luận Mỹ, vốn bị chia rẽ về vấn đề này.

Nhìn chung, việc thiết lập lại quan hệ Nga - Mỹ dưới thời ông Trump khi ông trở lại Nhà Trắng, có thể mang lại những thay đổi nhất định trong quan hệ song phương. Tuy nhiên, đây là một quá trình phức tạp đòi hỏi sự nhượng bộ từ cả hai phía, điều không dễ dàng đạt được khi mỗi bên đều có lợi ích chiến lược riêng. Trong bối cảnh xung đột tại Ukraine và các căng thẳng địa chính trị khác, việc cải thiện quan hệ giữa hai quốc gia này có thể là một nhiệm vụ khó khăn, nhưng không hoàn toàn không thể.

Quan hệ Nga - Mỹ, với vai trò là hai cường quốc có ảnh hưởng lớn nhất thế giới, sẽ tiếp tục tác động mạnh mẽ đến tình hình quốc tế. Việc tìm kiếm giải pháp hòa bình cho Ukraine có thể là một bước khởi đầu để xây dựng lòng tin giữa hai bên. Tuy nhiên, điều này phụ thuộc nhiều vào sự sẵn lòng của các lãnh đạo Nga và Mỹ trong việc xem xét và đáp ứng những yêu cầu từ đối phương, cũng như sức ép từ cộng đồng quốc tế nhằm duy trì ổn định khu vực và toàn cầu.

Hoàng Vũ