Sáng 8.11, Quốc hội nghe tờ trình, báo cáo thẩm tra về chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia phòng chống ma túy đến năm 2030.

Phòng ngừa, đấu tranh từ sớm, từ xa

Trình bày tờ trình, Phó thủ tướng Lê Thành Long cho biết, tình hình ma túy thế giới, khu vực và các nước láng giềng ngày càng phức tạp, nghiêm trọng, tác động trực tiếp, làm gia tăng nguy cơ, áp lực đối với công tác phòng chống ma túy ở nước ta.

Ngoài ra, tình hình ma túy ở trong nước diễn biến rất phức tạp và khó lường với số vụ, đối tượng và tang vật bắt giữ có xu hướng tăng qua các năm.

Số người nghiện, người sử dụng trái phép chất ma túy vẫn còn ở mức rất cao, có ở mọi thành phần, lứa tuổi, địa bàn. Số xã, phường, thị trấn có tệ nạn ma túy trong toàn quốc không giảm và chiếm tỷ lệ đa số (chiếm 83,7%).

Chương trình mục tiêu quốc gia phòng chống ma túy đến năm 2030 nhằm tiếp nối và phát huy các thành tựu, kết quả trong phòng ngừa, đấu tranh phòng chống tội phạm về ma túy; cai nghiện ma túy, quản lý người nghiện, người sử dụng trái phép chất ma túy và quản lý sau cai; tập trung giải quyết, khắc phục những tồn tại, hạn chế và những vấn đề mang tính cấp bách trong công tác phòng chống ma túy, cần đầu tư công của quốc gia trên các lĩnh vực giảm cung, giảm cầu, giảm tác hại của ma túy…

Chương trình được thực hiện trên phạm vi cả nước từ năm 2025 đến hết năm 2030. Trong đó, năm 2025 thực hiện các hoạt động xây dựng cơ chế chính sách, hệ thống các văn bản, tài liệu hướng dẫn thực hiện các nhiệm vụ của chương trình, hệ thống giám sát, đánh giá việc thực hiện chương trình; bồi dưỡng, nâng cao năng lực cán bộ quản lý chương trình.

Giai đoạn 2026-2030 triển khai đồng bộ, toàn diện các mục tiêu, nhiệm vụ đặt ra đến năm 2030. Tổng vốn thực hiện chương trình là 22.450,194 tỉ đồng.

Phó thủ tướng Lê Thành Long nhấn mạnh mục tiêu tổng quát của chương trình nhằm kiềm chế, ngăn chặn, đẩy lùi tội phạm và tệ nạn ma túy; hướng tới giảm cung, giảm cầu, giảm tác hại của ma túy; tổ chức phòng ngừa, đấu tranh tội phạm về ma túy từ sớm, từ xa.

“Không để Việt Nam trở thành địa bàn sản xuất, trung chuyển và tiêu thụ ma túy; đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, trang thiết bị tiên tiến vào công tác đấu tranh, phòng, chống tội phạm ma túy”, Phó thủ tướng nêu và cho biết còn nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác cai nghiện, điều trị nghiện ma túy; hỗ trợ can thiệp y tế, tâm lý, trợ giúp pháp lý cho người nghiện ma túy…

Đảm bảo tính khả thi trong cơ chế quản lý, tổ chức thực hiện

Thẩm tra tờ trình, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh nhất trí cao với sự cần thiết trình Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư chương trình với cơ sở chính trị, cơ sở pháp lý và cơ sở thực tiễn đã nêu tại tờ trình.

Bà Thúy Anh cũng cho hay chương trình đề ra mục tiêu tổng quát, mục tiêu cụ thể, 20 chỉ tiêu, thực hiện trên phạm vi cả nước là cơ bản phù hợp với nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách của công tác phòng chống ma túy trong thời gian tới.

Tuy nhiên, Ủy ban Xã hội đề nghị cơ quan chủ trì xây dựng chương trình tiếp tục rà soát quy định mục tiêu tổng quát để bảo đảm tính bao quát, toàn diện; kết hợp chặt chẽ giữa phòng và chống, giữa giảm cung, giảm cầu, giảm tác hại của ma túy, làm cơ sở để quy định các mục tiêu cụ thể; bảo đảm sự gắn kết logic giữa mục tiêu, chỉ tiêu của chương trình với mục tiêu, chỉ tiêu và nhiệm vụ, giải pháp, nội dung, hoạt động trong dự án thành phần; bảo đảm các mục tiêu, chỉ tiêu đặt ra có tính khả thi, hiệu quả, không trùng lặp…

Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội đề nghị Chính phủ tiếp tục đánh giá sâu sắc, toàn diện, làm nổi bật hiệu quả đối với việc giảm tệ nạn xã hội, nhất là đối với thanh thiếu niên; tăng cường sức khỏe, hiệu quả giải quyết việc làm và giảm nghèo bền vững; bảo đảm quốc phòng, an ninh, tính bền vững của chương trình.

Để bảo đảm nguồn vốn kịp thời, hiệu quả thực hiện chương trình, bà Thúy Anh đề nghị cơ quan chủ trì xây dựng chương trình làm rõ các quy định về nguyên tắc, tiêu chí, định mức phân bổ vốn ngân sách trung ương, tỷ lệ đối ứng của ngân sách địa phương thực hiện chương trình; phương án bố trí vốn, tập trung đầu tư vốn, tránh dàn trải, lãng phí…

Ủy ban Xã hội cho rằng, để công tác phòng, chống ma túy hiệu quả, cần có sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và người dân. Do đó, đề nghị nghiên cứu bổ sung nhiệm vụ, kinh phí, tăng cường vai trò của Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội, đặc biệt là Hội Liên hiệp phụ nữ các cấp trong công tác phòng chống ma túy.

Về cơ chế quản lý, tổ chức và cơ chế đặc thù thực hiện chương trình, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội nêu rõ, việc giao cho Chính phủ ban hành cơ chế quản lý, tổ chức và cơ chế đặc thù thực hiện chương trình như dự thảo nghị quyết là cơ bản phù hợp, bảo đảm tính khả thi.

Để khắc phục những vướng mắc như khi thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia thời gian qua, Ủy ban Xã hội đề nghị cơ quan chủ trì xây dựng chương trình tiếp tục nghiên cứu, rà soát các cơ chế quản lý, tổ chức thực hiện bảo đảm tính khả thi; nghiên cứu xác định kỹ về nội dung, thời gian thực hiện cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện chương trình và thể hiện thẩm quyền ban hành trong dự thảo Nghị quyết của Quốc hội.

Lam Thanh