Quyết định của Thủ tướng Đức Olaf Scholz về khả năng đàm phán với Tổng thống Nga Vladimir Putin đã thu hút sự quan tâm lớn của công chúng và giới phân tích. Trong bối cảnh cuộc xung đột Nga - Ukraine tiếp tục diễn biến phức tạp, việc ông Scholz mong muốn một cuộc đối thoại với Putin cho thấy nỗ lực của Đức trong việc thúc đẩy hòa bình và giải quyết xung đột thông qua biện pháp ngoại giao. Tuy nhiên, vấn đề này đặt ra nhiều câu hỏi về khả năng thực hiện, ý nghĩa và thách thức mà Đức có thể gặp phải trong tiến trình này.

Ngay từ khi xung đột Nga - Ukraine nổ ra, Đức đã tích cực ủng hộ Ukraine cả về mặt quân sự và nhân đạo, với hàng tỉ euro viện trợ. Là quốc gia có ảnh hưởng quan trọng ở châu Âu, Đức đang ở vị thế phải cân bằng giữa việc hỗ trợ Ukraine và duy trì hòa bình ở khu vực. Việc ông Scholz mong muốn đàm phán với ông Putin không chỉ thể hiện tham vọng giải quyết xung đột mà còn cho thấy sự quan tâm của Đức đến an ninh khu vực và các hậu quả lâu dài đối với châu Âu. Ông Scholz nhấn mạnh rằng, mọi cuộc đàm phán về Ukraine đều cần có sự tham gia của Ukraine, điều này cũng là một lời khẳng định rằng Đức không có ý định can thiệp vào quyền tự chủ của Kyiv.

Tuy nhiên, theo đài RT, phía Nga lại thể hiện sự thờ ơ, thậm chí bác bỏ khả năng đàm phán với Berlin. Moscow cho rằng quan hệ Nga - Đức hiện đã “gần như bằng không” và chỉ sẵn sàng đàm phán với quốc gia mà họ tin là “thực sự điều khiển toàn bộ quá trình” – ám chỉ Mỹ. Quan điểm này của Moscow không chỉ phản ánh sự hoài nghi đối với vai trò của Đức mà còn cho thấy Nga đánh giá rằng những quốc gia đồng minh của Ukraine chỉ có vai trò thứ yếu trong tiến trình xung đột.

Ngoài ra, những lời từ chối từ phía Nga cũng có thể xuất phát từ lập trường chính trị của chính họ. Moscow cho rằng mục tiêu chiến lược của Đức và các quốc gia phương Tây là nhằm kiềm chế và cô lập Nga trên trường quốc tế. Vì vậy, Nga có xu hướng không đặt niềm tin vào Đức trong vai trò hòa giải, thay vào đó, Moscow tin rằng Washington mới là đối tác tiềm năng để đạt được bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào.

Điều kiện để diễn ra đàm phán

Theo ông Scholz, bất kỳ cuộc đàm phán nào với Tổng thống Nga Putin đều cần có sự phối hợp và đồng thuận từ các đồng minh của Đức. Điều này đặc biệt quan trọng, vì Đức không muốn phá vỡ liên minh và gây ra mâu thuẫn trong NATO hay Liên minh châu Âu (EU). Một cuộc đàm phán đơn phương có thể làm mất đi sự đoàn kết trong liên minh, điều mà Nga có thể tận dụng sự chia rẽ của các nước phương Tây.

Một điểm quan trọng mà Thủ tướng Scholz nhấn mạnh là không có cuộc đàm phán nào có thể tiến hành “vượt mặt” Ukraine. Đức nhận thức rõ rằng bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào cũng phải tôn trọng quyền tự quyết của Ukraine và đảm bảo sự toàn vẹn lãnh thổ của nước này.

Ông Scholz cho rằng một cuộc đàm phán phải được tiến hành vào “thời điểm thích hợp”. Điều này có thể hiểu rằng Đức sẽ chờ đợi một sự thay đổi trong tình hình xung đột hoặc khi có dấu hiệu rõ ràng về thiện chí từ phía Nga. Đây là một chiến lược thận trọng nhằm tránh rủi ro về tính khả thi của cuộc đàm phán.

Theo giới phân tích, nếu ông Scholz thành công trong việc đối thoại với “ông chủ” Điện Kremlin và đạt được một thỏa thuận tích cực, điều này có thể giúp giảm bớt áp lực quân sự đối với Ukraine. Tuy nhiên, một kết quả đàm phán sẽ chỉ có ý nghĩa nếu được Kyiv chấp nhận và không làm tổn hại đến quyền tự quyết của nước này. Ukraine sẽ có lý do để hoài nghi về bất kỳ thỏa thuận nào mà không có sự tham gia trực tiếp của họ, vì vậy ông Scholz cần thận trọng để đảm bảo rằng cuộc đàm phán không gây mất lòng tin từ phía Kyiv.

Bên cạnh đó, một cuộc đàm phán thành công có thể là bước tiến để cải thiện quan hệ giữa Nga và Đức, hai quốc gia có vai trò quan trọng trong khu vực châu Âu. Nếu đạt được thỏa thuận hòa bình hoặc ít nhất là giảm căng thẳng quân sự, Đức và Nga có thể xây dựng lại các kênh đối thoại về thương mại và năng lượng, từ đó ổn định quan hệ kinh tế song phương.

Đức hiện là một trong những quốc gia dẫn đầu trong EU, đặc biệt là trong các vấn đề đối ngoại và an ninh. Nếu Đức thành công trong việc đối thoại với Nga, điều này sẽ củng cố vai trò của Đức trong EU và NATO như một nhà ngoại giao chủ chốt trong các vấn đề khu vực. Tuy nhiên, nếu ông Scholz thất bại, điều đó có thể ảnh hưởng đến uy tín của Đức và gây ra sự mất đoàn kết trong liên minh.

Thách thức và rủi ro

Một cuộc đàm phán với Nga không phải là nhiệm vụ dễ dàng đối với Thủ tướng Scholz, bởi ông có thể gặp phải một số rủi ro và thách thức trong và ngoài nước.

Đức là một trong những nước cung cấp viện trợ lớn nhất cho Ukraine, và sự ủng hộ dành cho Kyiv vẫn rất mạnh mẽ. Chính vì vậy, cuộc đàm phán với ông Putin có thể khiến nhà lãnh đạo Đức gặp phản ứng trái chiều từ trong nước, đặc biệt là từ những người ủng hộ Ukraine. Ông Scholz sẽ phải tìm cách thuyết phục công chúng rằng cuộc đối thoại là vì lợi ích chung của châu Âu và an ninh khu vực.

Một cuộc đàm phán không thành công hoặc mang lại những kết quả không thỏa đáng có thể làm giảm sự đoàn kết giữa các đồng minh phương Tây. Nếu các nước thành viên NATO và EU cảm thấy rằng Đức đang đi ngược lại lợi ích chung, điều này có thể dẫn đến sự rạn nứt trong liên minh.

Ngoài ra, Nga có thể sử dụng cuộc đàm phán để tạo lợi thế chiến lược và gây áp lực lên Đức. Nếu Moscow không thực sự có thiện chí hoặc không cam kết với một giải pháp hòa bình, điều này có thể dẫn đến một cuộc đàm phán thất bại và làm suy yếu vị thế của ông Scholz cũng như Đức trên trường quốc tế.

Tóm lại, việc Thủ tướng Đức Olaf Scholz muốn đàm phán với Tổng thống Nga Vladimir Putin là một bước đi táo bạo trong bối cảnh quan hệ quốc tế đang căng thẳng. Động thái này không chỉ phản ánh nỗ lực của Đức nhằm thúc đẩy hòa bình mà còn thể hiện ý chí của Berlin trong việc duy trì vai trò chủ chốt trong khu vực châu Âu. Tuy nhiên, những thách thức và rủi ro mà Đức phải đối mặt là không nhỏ, và thành công của một cuộc đàm phán phụ thuộc nhiều vào thiện chí của Moscow cũng như sự đoàn kết của các đối tác quốc tế.

Hoàng Vũ