Nga, với nguồn lực khổng lồ, đang cố gắng giành từng mét lãnh thổ. Trong khi đó, Ukraine, dưới sức ép của sự cạn kiệt nguồn lực, đang nỗ lực không ngừng để giữ vững vị thế nhờ vào sự hỗ trợ từ phương Tây.

Nga tiến công chậm nhưng quyết liệt

Giai đoạn đầu của cuộc chiến, Ukraine đã gây bất ngờ khi đẩy lùi hàng loạt đợt tấn công lớn từ Nga, giành lại nhiều vùng lãnh thổ quan trọng. Tuy nhiên, khi chiến sự bước sang năm thứ hai, sức mạnh phòng ngự của Ukraine bắt đầu gặp thử thách nghiêm trọng. Đà phản công của Kyiv dần suy yếu, và thất bại trong việc giành lại thế chủ động trên chiến trường, dẫn đến những tổn thất đáng kể.

Thành phố Bakhmut, một trong những điểm nóng của chiến sự, rơi vào tay Nga, đánh dấu một bước lùi lớn đối với Ukraine. Đặc biệt, vào tháng 2.2024, Nga đã chiếm được thị trấn chiến lược Avdiivka sau nhiều tháng tấn công bằng bom dẫn đường công nghệ cũ từ thời Liên Xô. Chiến thắng này không chỉ phá vỡ một phòng tuyến quan trọng tại Donetsk mà còn làm lộ ra những lỗ hổng trong hệ thống phòng thủ của Ukraine tại miền Đông.

Nga không dừng lại ở đó. Tiếp tục lợi dụng đà tiến công, Moscow đẩy mạnh các chiến dịch tại Kharkiv, mở rộng thêm phạm vi kiểm soát. Dù những thắng lợi này chỉ giúp Nga chiếm được chưa đầy 1% lãnh thổ Ukraine so với trước chiến tranh, chúng lại mang ý nghĩa biểu tượng mạnh mẽ. Đối với Moscow, đây không chỉ là thành công về mặt chiến lược mà còn là cách để củng cố tinh thần trong nước và khẳng định vị thế tại chiến trường.

Moscow đang củng cố vị thế ở các khu vực như Kupiansk và Đông Nam Ukraine, nơi lực lượng của Nga đã chiếm ưu thế chiến thuật. Đây là những khu vực then chốt mà Ukraine đang phải căng sức bảo vệ trong bối cảnh Nga liên tục đẩy mạnh chiến dịch quân sự. Đặc biệt, tại khu vực Kursk ở phía tây nam nước Nga, nơi Ukraine từng đạt được một bước tiến quân sự duy nhất trong năm nay, Nga đang chuẩn bị phát động một cuộc phản công lớn, nhằm tái lập quyền kiểm soát hoàn toàn và tạo thế mạnh trong bất kỳ cuộc đàm phán nào trong tương lai.

Nga tiếp tục nhắm vào cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine, với hơn 200 tên lửa và máy bay không người lái được sử dụng trong một đợt tấn công vào ngày 17.11. Các cuộc tấn công này không chỉ gây thiệt hại vật chất mà còn làm suy giảm khả năng phòng thủ và tâm lý chiến đấu của Ukraine khi mùa đông đến gần.

Cuộc chiến tuy tiến triển chậm, nhưng Nga đã chứng minh khả năng thích nghi và sáng tạo trong chiến thuật, sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực sẵn có để duy trì áp lực mạnh mẽ lên Ukraine. Với cách tiếp cận đa dạng từ tấn công quân sự trực tiếp, triển khai công nghệ cũ được nâng cấp, đến sự hỗ trợ từ các đồng minh như Iran và Triều Tiên, Moscow đang từng bước củng cố vị thế của mình trên chiến trường. Bất chấp những tổn thất về nhân lực và vật chất, Nga vẫn duy trì được động lực chiến đấu, khẳng định chiến lược dài hạn nhằm đạt được các mục tiêu chiến lược và địa chính trị quan trọng.

Kyiv kiên cường chống đỡ

Khi Nga bắt đầu chiến dịch quân sự tại Ukraine vào tháng 2.2022, nhiều chuyên gia dự đoán Kyiv sẽ sụp đổ nhanh chóng trước sức mạnh quân sự vượt trội của Moscow. Tuy nhiên, dưới sự hỗ trợ từ phương Tây, Ukraine đã kiên cường phòng vệ.

Một trong những động thái đáng chú ý của Ukraine là cuộc tấn công vào khu vực Kursk của Nga vào tháng 8.2024. Hành động này không chỉ mang tính biểu tượng mà còn mang lại lợi thế chiến thuật quan trọng, khi Ukraine chiếm giữ hàng trăm km2 lãnh thổ bên trong nước Nga. Đây được coi là đòn phản công táo bạo nhất của Kyiv kể từ khi chiến sự bùng nổ. Mục tiêu của chiến dịch không chỉ nhằm giành lại thế chủ động mà còn tạo đòn bẩy cho các cuộc đàm phán ngừng bắn tiềm năng trong tương lai.

Tuy nhiên, bước tiến này vẫn không đủ để ngăn chặn đà chiếm đất chậm mà chắc của Nga tại miền đông Ukraine. Dù giành được một số lợi thế tạm thời, Kyiv vẫn phải đối mặt với áp lực lớn từ sức mạnh quân sự vượt trội của Moscow.

Phụ thuộc vào phương Tây

Trong cuộc chiến kéo dài gần 3 năm, sự hỗ trợ từ phương Tây, đặc biệt là Mỹ, đã trở thành yếu tố sống còn đối với Ukraine. Với hơn 64 tỉ USD viện trợ quân sự, bao gồm các loại vũ khí hiện đại và đạn dược, Kyiv đã có thể duy trì sức kháng cự trước một đối thủ vượt trội về quân số và trang thiết bị. Tuy nhiên, những dấu hiệu trì hoãn trong việc phê duyệt các gói viện trợ mới từ quốc hội Mỹ đang đặt Ukraine trước nguy cơ bị cạn kiệt nguồn lực.

Sự phụ thuộc sâu sắc của Ukraine vào viện trợ phương Tây là điều không thể phủ nhận. Trong khi các hệ thống phòng thủ như HIMARS giúp Kyiv chống lại các đợt tấn công dữ dội từ Nga, việc thiếu hụt nguồn cung cấp mới có thể làm suy yếu đáng kể khả năng chiến đấu. Một binh sĩ Ukraine tại Donetsk chia sẻ với The Washington Post: “Chỉ lòng dũng cảm và tinh thần chiến đấu là chưa đủ. Chúng tôi cần sự hỗ trợ liên tục từ phương Tây". Anh nhấn mạnh thêm rằng tại các khu vực đóng quân, quân đội Nga đông hơn Ukraine gấp 10 lần, tạo nên áp lực khủng khiếp trên chiến trường.

Tuy nhiên, viện trợ từ phương Tây không chỉ là yếu tố quân sự mà còn mang ý nghĩa tâm lý. Tâm lý chiến trường dường như đang thay đổi khi Nga tiếp tục giành thêm lãnh thổ, làm dấy lên những lo ngại về sự bền vững của sức kháng cự từ Ukraine. Mykola Bielieskov, một nhà phân tích tại Kyiv, nhận xét rằng tình hình hiện tại gợi nhớ đến những tháng đầu của cuộc chiến, khi Nga chiếm ưu thế rõ rệt cả về quân sự lẫn tâm lý.

Bên cạnh đó, tình hình hỗ trợ của phương Tây cho Ukraine có thể thay đổi lớn nếu chính quyền Mỹ chuyển giao cho Tổng thống đắc cử Donald Trump. Ông Trump đã từng chỉ trích mạnh mẽ quy mô viện trợ của Mỹ dành cho Ukraine, đồng thời ca ngợi mối quan hệ tốt đẹp với Tổng thống Nga Vladimir Putin. Các chuyên gia lo ngại rằng Trump có thể cắt giảm viện trợ, buộc Kyiv phải chấp nhận các điều khoản bất lợi trong các cuộc đàm phán hòa bình.

Trong khi Mỹ là nguồn viện trợ lớn nhất, các lãnh đạo châu Âu cũng đang dần cảm thấy áp lực từ sự kéo dài của xung đột. Thủ tướng Đức Olaf Scholz gần đây đã kêu gọi Tổng thống Nga Vladimir Putin xem xét các cuộc đàm phán hòa bình. Tuy nhiên, động thái này lại không được Kyiv hoan nghênh. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky khẳng định rằng bất kỳ áp lực nào buộc Ukraine từ bỏ lãnh thổ đều chỉ mang lại lợi ích cho Nga. Kyiv lo ngại rằng các cuộc đàm phán hòa bình vội vàng có thể dẫn đến việc Nga giữ vững phần lãnh thổ đã chiếm, làm suy yếu đáng kể chủ quyền quốc gia của Ukraine.

Ukraine đang ở vào một thời điểm quyết định trong lịch sử của mình. Sự phụ thuộc vào viện trợ phương Tây là điều không thể phủ nhận, nhưng những thay đổi trên chính trường quốc tế có thể làm xáo trộn mọi kế hoạch. Nếu Mỹ và châu Âu không duy trì sự hỗ trợ mạnh mẽ, Kyiv sẽ phải đối mặt với nguy cơ lớn, không chỉ trên chiến trường mà còn trong các cuộc đàm phán hòa bình sắp tới.

Hoàng Vũ