Cái chết của ông Zvi Kogan không chỉ là một bi kịch cá nhân mà còn làm phức tạp thêm mối quan hệ nhạy cảm giữa các quốc gia trong khu vực, đặc biệt là giữa Israel, UAE và các quốc gia có liên quan như Iran.

Cái chết gây sốc và lời buộc tội khủng bố bài Do Thái

Theo Times of Israel, Văn phòng Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu hôm 24.11 xác nhận đã tìm thấy thi thể của giáo sĩ Zvi Kogan, người mất tích từ ngày 21.11. Ông Kogan là một thành viên của tổ chức Do Thái giáo chính thống Chabad tại Abu Dhabi, một tổ chức có vai trò quan trọng trong việc duy trì các hoạt động tôn giáo và văn hóa Do Thái tại UAE.

Israel đã gọi vụ sát hại ông Kogan là một "hành động khủng bố bài Do Thái tàn bạo" và cam kết sẽ truy lùng thủ phạm. Chiếc xe của ông được tìm thấy tại Al Ain, cách thủ đô Abu Dhabi khoảng 150km, với các dấu hiệu cho thấy có sự vật lộn bên trong.

Một số nguồn tin cho biết những nghi phạm được cho là công dân Uzbekistan, bị tình nghi được Iran chiêu mộ, đã sát hại ông Kogan trước khi bỏ trốn sang Thổ Nhĩ Kỳ. Tuy nhiên, chính quyền UAE chưa đưa ra bình luận chính thức, chỉ khẳng định rằng đất nước đang "bị sốc" và đã mở một cuộc điều tra ở cấp cao nhất.

Mối quan hệ Israel-UAE trước thử thách

Cái chết của giáo sĩ Kogan diễn ra trong bối cảnh Israel và UAE vừa trải qua ba năm quan hệ ngoại giao chính thức sau Hiệp định Abraham năm 2020. Thỏa thuận này, do Mỹ làm trung gian, được kỳ vọng sẽ mở ra một kỷ nguyên hợp tác và hòa bình tại Trung Đông. Tuy nhiên, sự kiện lần này đã làm lộ rõ những nguy cơ và rủi ro an ninh mà người Israel và cộng đồng Do Thái tại UAE phải đối mặt.

Hội đồng An ninh quốc gia Israel (NSC) đã ngay lập tức nâng cao cảnh báo an ninh đối với công dân Israel tại UAE, khuyến cáo họ nên "duy trì cảnh giác ở nơi công cộng", tránh trưng bày các biểu tượng Israel và hợp tác chặt chẽ với lực lượng an ninh địa phương. Điều này cho thấy, mặc dù UAE là một đối tác quan trọng của Israel, nhưng vẫn tồn tại những mối đe dọa tiềm ẩn đối với công dân Israel tại đây.

Iran là nghi phạm chính trong vụ việc?

Trong tuyên bố chính thức, Israel ám chỉ sự liên quan của Iran, một quốc gia từ lâu đã đối đầu với Israel trong khu vực. Các quan chức Israel cho rằng vụ sát hại ông Kogan là một phần trong chiến lược của Iran nhằm tấn công người Israel và Do Thái trên toàn cầu.

Iran đã từng thực hiện nhiều cuộc tấn công nhằm vào các lực lượng Israel và đồng minh tại Lebanon, Syria, và thậm chí là các mục tiêu ở nước ngoài. Việc sử dụng các lực lượng đại diện và công dân nước thứ ba, như Uzbekistan trong trường hợp này, là một chiến thuật quen thuộc của Iran để tránh sự chú ý trực tiếp.

Trong bối cảnh hai quốc gia này vừa có các cuộc tấn công đáp trả quân sự qua lại trong năm nay, vụ việc tại UAE có thể được xem là một phần trong chuỗi leo thang căng thẳng giữa Israel và Iran.

UAE - một trung tâm đa dạng dưới áp lực

UAE, với vị trí là một trung tâm quốc tế về kinh tế và văn hóa, đã giữ vai trò cầu nối quan trọng trong khu vực. Từ khi bình thường hóa quan hệ với Israel, UAE đã trở thành nơi sinh sống và làm việc của nhiều công dân Israel và Do Thái, với các tổ chức như Chabad cung cấp dịch vụ tôn giáo và văn hóa cho cộng đồng này.

Tuy nhiên, vụ việc lần này đã làm nổi bật những thách thức mà UAE phải đối mặt trong việc duy trì vị thế là một điểm đến an toàn. Một quan chức UAE giấu tên cho biết, vụ việc này đã "phá vỡ một thời kỳ dài không có sự cố an ninh hoặc chủ nghĩa dân tộc cực đoan" tại quốc gia này.

Với những tác động tiêu cực từ vụ việc, UAE sẽ phải cân bằng giữa việc đảm bảo an ninh cho các cộng đồng nước ngoài và duy trì quan hệ ngoại giao nhạy cảm với các quốc gia như Israel và Iran.

Phản ứng quốc tế và hệ quả dài hạn

Sau cái chết của giáo sĩ Kogan, các lãnh đạo Israel đã lên án mạnh mẽ và bày tỏ sự phẫn nộ. Tổng thống Isaac Herzog gọi đây là "một hành động bài Do Thái đê tiện", đồng thời cam kết sẽ bảo vệ cộng đồng Do Thái trên toàn thế giới. Ngoại trưởng Israel Eli Cohen cũng tuyên bố rằng Israel sẽ không nghỉ ngơi cho đến khi thủ phạm phải trả giá.

Sự kiện này có thể khiến Israel và UAE tăng cường hợp tác an ninh, nhưng đồng thời cũng tạo thêm áp lực lên UAE trong việc xử lý các mối đe dọa từ các lực lượng nước ngoài.

Ngoài ra, vụ việc cũng làm nổi bật nguy cơ tiềm tàng đối với các thỏa thuận hòa bình tại Trung Đông. Khi các yếu tố như chủ nghĩa khủng bố và căng thẳng khu vực tiếp tục gia tăng, các nỗ lực hòa bình giữa Israel và các quốc gia Arab sẽ đối mặt với nhiều thách thức hơn.

Cái chết của giáo sĩ Zvi Kogan không chỉ là một bi kịch cá nhân mà còn là lời nhắc nhở về sự mong manh của an ninh và hòa bình tại Trung Đông. Vụ việc này không chỉ ảnh hưởng đến quan hệ Israel-UAE mà còn làm gia tăng căng thẳng giữa Israel và Iran, cũng như các lực lượng đại diện của nước này trong khu vực.

Trong bối cảnh Trung Đông đầy biến động, các quốc gia như UAE sẽ cần tăng cường nỗ lực để đảm bảo rằng những thỏa thuận hòa bình không bị đe dọa bởi các hành động khủng bố. Đối với Israel, vụ việc cũng là lời nhắc nhở về nguy cơ an ninh đối với công dân của họ ở nước ngoài, ngay cả tại các quốc gia được xem là đồng minh.

Sự kiện này cũng đặt ra câu hỏi lớn hơn về tính bền vững của các thỏa thuận hòa bình tại khu vực, khi các mối đe dọa an ninh và căng thẳng địa chính trị tiếp tục phủ bóng lên nỗ lực xây dựng một Trung Đông ổn định và hòa hợp.

Hoàng Vũ