Gruzia và Ukraine, hai quốc gia từng nằm trong Liên Xô cũ, giờ đây đang theo đuổi những con đường chính trị đối lập. Ukraine, dưới sự lãnh đạo của Tổng thống Volodymyr Zelensky, đã kiên quyết chống Nga, hướng tới hội nhập với Liên minh châu Âu (EU) và NATO. Ngược lại, Gruzia, dưới sự điều hành của đảng Giấc mơ Gruzia, lại bị cáo buộc có xu hướng thân Nga, đặc biệt sau khi tạm dừng tiến trình gia nhập EU và áp dụng các chính sách gây tranh cãi như luật "đại diện nước ngoài".

Căng thẳng gia tăng khi các cuộc biểu tình ở thủ đô Tbilisi phản đối quyết định này đã bị trấn áp mạnh mẽ. Hình ảnh cảnh sát sử dụng hơi cay và vòi rồng để giải tán đám đông đã gây ra làn sóng chỉ trích từ quốc tế, đặc biệt là từ các nước phương Tây.

Quyết định trừng phạt của Ukraine

Theo Reuters, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky hôm 5.12 đã chính thức công bố lệnh trừng phạt đối với ông Bidzina Ivanishvili và một số quan chức hàng đầu trong chính phủ Gruzia. Động thái này không chỉ làm gia tăng căng thẳng trong khu vực mà còn phản ánh mâu thuẫn sâu sắc giữa Ukraine và quốc gia Nam Kavkaz này, vốn đang bị chỉ trích vì những chính sách bị cho là ngày càng thân Nga và chống phương Tây.

Lệnh trừng phạt của Ukraine nhắm đến 19 cá nhân, bao gồm: cựu Thủ tướng Gruzia Bidzina Ivanishvili, Giám đốc Cơ quan an ninh nhà nước và Bộ trưởng Nội vụ Gruzia. Trong phát biểu của mình, Tổng thống Zelensky cáo buộc những người này "đang bán đứng lợi ích của Gruzia và người dân của quốc gia này" bằng cách thúc đẩy các chính sách có lợi cho Moscow. "Đây là những lệnh trừng phạt dành cho những thành phần trong chính phủ Gruzia đang trao quốc gia của mình vào tay Nga", ông Zelensky nhấn mạnh.

Ông Zelensky cũng kêu gọi các đồng minh châu Âu và Mỹ hành động. Ông nhấn mạnh rằng sự chậm trễ trong việc phản ứng với các hành vi đi ngược lại giá trị dân chủ có thể dẫn đến hậu quả lâu dài. "Trong các vấn đề quốc tế, nếu bạn không phản ứng kịp thời và đúng nguyên tắc, hàng thập kỷ sẽ trôi qua và các quốc gia sẽ bị tước mất tự do của mình", nhà lãnh đạo Ukraine cảnh báo.

Lệnh trừng phạt của Ukraine sẽ kéo dài 10 năm, áp dụng các biện pháp như hạn chế tài chính, cấm nhập cảnh vào Ukraine, và cấm quyền sở hữu tài sản tại đây. Cho đến nay, phía Gruzia chưa đưa ra phản hồi chính thức trước cáo buộc từ Kyiv.

Lý do trừng phạt

Quyết định của Ukraine dường như bắt nguồn từ những bất đồng chính trị và chiến lược. Gruzia đã từ chối áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Nga sau khi xung đột Ukraine bùng nổ, đồng thời nối lại các chuyến bay trực tiếp với Moscow. Những động thái này được Kyiv và các đồng minh phương Tây coi là dấu hiệu Gruzia xích lại gần Nga, đi ngược lại nỗ lực cô lập Moscow trên trường quốc tế.

Bên cạnh đó, quyết định của Gruzia tạm dừng đàm phán gia nhập Liên minh châu Âu đến năm 2028 đã gây ra làn sóng biểu tình trong nước và sự chỉ trích từ EU. Động thái này cho thấy Gruzia có thể đang xa rời các giá trị và liên kết với phương Tây, điều mà Ukraine, với tư cách là ứng viên EU, đặc biệt quan tâm.

Kyiv đã nhiều lần bày tỏ sự không hài lòng với chính sách của Tbilisi đối với Moscow. Việc Gruzia giữ vững tình trạng trung lập, không tham gia các lệnh trừng phạt chống Nga và duy trì quan hệ kinh tế với Moscow bị Ukraine coi là hành động làm suy yếu nỗ lực chung của phương Tây trong việc gây áp lực lên Nga.

Động thái này của Kyiv không chỉ nhằm phản ứng trước chính sách của Gruzia mà còn gửi thông điệp tới các quốc gia có chung chí hướng về sự cần thiết phải duy trì lập trường thống nhất trong việc đối phó với Nga.

Tác động của lệnh trừng phạt

Lệnh trừng phạt này không chỉ là lời cảnh báo từ Kyiv cho Gruzia, mà còn có thể kéo theo sự chỉ trích mạnh mẽ hơn từ các nước phương Tây. Chính quyền Gruzia hiện đang đứng trước nguy cơ bị cô lập trên trường quốc tế. Những bất ổn nội bộ, vốn đã căng thẳng, có thể trở nên nghiêm trọng hơn khi người dân nhận thấy sự ủng hộ từ cộng đồng quốc tế đối với phong trào biểu tình trong nước.

Về phía Ukraine, động thái này không chỉ khẳng định quyết tâm bảo vệ các giá trị dân chủ mà còn tăng cường vị thế của Kyiv trong vai trò lãnh đạo khu vực chống lại Nga. Tuy nhiên, Ukraine cũng phải đối mặt với rủi ro: động thái trừng phạt Gruzia có thể đẩy Tbilisi gần hơn với Moscow, khiến bối cảnh địa chính trị khu vực trở nên phức tạp hơn.

Trong khi đó, Nga có thể tận dụng tình hình này để củng cố quan hệ với Gruzia, biến nước này thành một đồng minh chiến lược quan trọng trong khu vực Nam Kavkaz. Tuy nhiên, việc Gruzia xích lại gần Nga cũng làm gia tăng căng thẳng khu vực và đẩy mạnh sự phân cực giữa các quốc gia Đông Âu và Nam Kavkaz.

Nếu chính quyền Gruzia không điều chỉnh chính sách, quan hệ giữa Kyiv và Tbilisi có thể tiếp tục xấu đi. Trong trường hợp Gruzia thay đổi lập trường, quốc gia này có thể tìm lại sự ủng hộ từ phương Tây. Tuy nhiên, điều này đòi hỏi sự thay đổi lớn trong chính sách đối nội và đối ngoại của Tbilisi.

Đối với Ukraine, lệnh trừng phạt này là một bước đi chiến lược, nhưng Kyiv cần duy trì sự cân bằng giữa việc gây áp lực lên các quốc gia thân Nga và giữ gìn sự đoàn kết trong cộng đồng quốc tế. Với Nga, tình huống này tạo ra cơ hội mở rộng ảnh hưởng, nhưng cũng đi kèm với rủi ro khi khu vực Nam Kavkaz trở nên bất ổn hơn.

Hoàng Vũ