Vào tháng 4, Tổng thống Joe Biden đã ký ban hành luật yêu cầu ByteDance bán TikTok cho một công ty không phải của Trung Quốc trước ngày 19.1.2025 hoặc ứng dụng chia sẻ video ngắn đình đám này đối mặt với lệnh cấm ở Mỹ.

Luật sẽ cấm các cửa hàng ứng dụng như Apple App Store, Google Play Store cung cấp TikTok, đồng thời cấm các dịch vụ lưu trữ internet ở Mỹ hỗ trợ TikTok trừ khi ByteDance thoái vốn khỏi ứng dụng chia sẻ video ngắn này trước thời hạn.

TikTok đã kháng cáo, nhưng hôm 6.12, một tòa phúc thẩm liên bang Mỹ đã duy trì luật này, đứng về phía lập luận của chính quyền Biden rằng TikTok gây ra mối đe dọa an ninh quốc gia.

Khi nêu chi tiết về sự ủng hộ của họ với luật này, Tòa phúc thẩm liên bang Mỹ nhấn mạnh rằng luật được thông qua nhờ sự hợp tác giữa đảng Cộng hòa và đảng Dân chủ, cũng như hai đời Tổng thống, như "một phần của nỗ lực rộng lớn hơn nhằm chống lại mối đe dọa an ninh quốc gia có căn cứ rõ ràng do Trung Quốc gây ra".

Bộ Tư pháp Mỹ cho biết dưới quyền sở hữu của Trung Quốc, TikTok gây ra mối đe dọa vì có quyền truy cập vào dữ liệu cá nhân khổng lồ của người Mỹ. Bộ Tư pháp Mỹ khẳng định rằng Trung Quốc có thể bí mật thao túng thông tin mà người Mỹ sử dụng thông qua TikTok.

Trong phân tích của mình, Tòa phúc thẩm liên bang Mỹ cho biết Trung Quốc, thông qua mối quan hệ cùng ByteDance, đe dọa sẽ bóp méo quyền tự do ngôn luận của Mỹ bằng TikTok và "thao túng diễn ngôn công khai".

"Khả năng làm như vậy của Trung Quốc trái ngược với các nguyên tắc cơ bản về quyền tự do ngôn luận. Thật vậy, Tu chính án thứ nhất ngăn cấm chính phủ trong nước thực hiện quyền kiểm soát một công ty truyền thông xã hội tại Mỹ theo cách tương tự", theo Tòa phúc thẩm liên bang Mỹ.

Trong một ý kiến ​​đồng tình, Thẩm phán Sri Srinivasan thừa nhận quyết định này sẽ có tác động lớn, lưu ý rằng: "170 triệu người Mỹ sử dụng TikTok để tạo, xem đủ loại hình tự do ngôn luận và tương tác với nhau lẫn thế giới. Tuy nhiên, một phần chính xác là do phạm vi tiếp cận rộng lớn của nền tảng này, Quốc hội và nhiều Tổng thống Mỹ đã xác định rằng việc thoái vốn khỏi sự kiểm soát của Trung Quốc là điều cần thiết để bảo vệ an ninh quốc gia chúng ta".

Quyết định nêu trên, trừ khi bị Tòa án Tối cao Mỹ đảo ngược, đặt số phận của TikTok vào tay Tổng thống Biden, người sẽ quyết định có gia hạn thêm 90 ngày sau hạn chót 19.1.2025 hay không.

Sau đó, quyền quyết định sẽ thuộc về Tổng thống đắc cử Donald Trump, nhậm chức vào ngày 20.1.2025. Song không rõ liệu ByteDance có thể đáp ứng được gánh nặng lớn để chứng minh đã đạt tiến bộ đáng kể hướng tới việc thoái vốn cần thiết để ông Biden kích hoạt việc gia hạn hay không, hoặc liệu chính phủ Trung Quốc có chấp thuận thỏa thuận bán TikTok ở Mỹ hay không.

Vào năm 2020, Trump đã không thành công trong việc tìm cách cấm TikTok tại Mỹ nhưng sau đó đã thay đổi quyết định. Trong chiến dịch tranh cử Tổng thống Mỹ năm 2024, Trump đã nói rằng những người trẻ tuổi sẽ "phát điên nếu không có TikTok". Ông Trump còn tham gia TikTok vào tháng 6 và tài khoản hiện có 14,7 triệu người theo dõi.

Số phận TikTok tại Mỹ đã được cải thiện rất nhiều sau khi ông Donald Trump đắc cử nhiệm kỳ Tổng thống Mỹ thứ hai khi định giá ByteDance tăng vọt, theo các nhà quan sát và người trong ngành.

Tương lai của nền tảng video ngắn đang gặp khó khăn này "tươi sáng hơn nhiều so với trước đây" sau chiến thắng của ông Trump, theo Cameron Johnson - đối tác cấp cao tại công ty tư vấn TidalWave Solutions và là chuyên gia người Mỹ có hơn 20 năm kinh nghiệm kinh doanh tại Trung Quốc.

Dù chính quyền Trump có thể yêu cầu TikTok phải nhượng bộ một số điều, chẳng hạn bản địa hóa dữ liệu và quản lý, nhưng "có thể không cấm hoàn toàn TikTok vì nó giúp họ quá nhiều trong cuộc bầu cử", Cameron Johnson cho hay.

Việc cứu TikTok có thể mang lại cho ông Trump một đòn bẩy trong các cuộc đàm phán song phương với chính phủ Trung Quốc, Cameron Johnson nói thêm.

Một năm trước cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ, ban lãnh đạo TikTok đã thúc đẩy thay đổi các quy tắc kiểm duyệt nội dung của nền tảng này theo hướng ủng hộ quan điểm bảo thủ hơn, động thái có khả năng mang lại lợi ích cho Trump và những người ủng hộ ông, trang The Information đưa tin tuần trước.

Hồi tháng 9, Trump cho biết việc bỏ phiếu cho ông sẽ giúp "cứu TikTok".

Karoline Leavitt, phát ngôn viên của nhóm chuyển giao của Trump, nói Tổng thống Mỹ đắc cử sẽ "thực hiện những lời hứa mà ông đưa ra trong chiến dịch tranh cử", nhưng không cung cấp bất kỳ thông tin chi tiết nào, theo hãng tin ABC News.

Quan điểm cuối cùng của ông Trump về vấn đề này có thể tác động lớn đến ByteDance và TikTok. Ngay cả khi luật được duy trì sau các lần kháng cáo của TikTok trong tương lai, ông Trump vẫn có thể lựa chọn không thực thi nó trong nhiệm kỳ Tổng thống Mỹ thứ hai của mình.

Tuy nhiên, các cố vấn thân cận nhất của ông Trump có thể sẽ đưa ra ý kiến khác. Đáng chú ý là một số ứng cử viên nội các hàng đầu của ông Trump ủng hộ lệnh cấm TikTok.

Thượng nghị sĩ Marco Rubio ở bang Florida, ứng cử viên của ông Trump cho chức Ngoại trưởng Mỹ, đã gọi lệnh cấm TikTok là "chiến thắng cho nước Mỹ" đầu năm nay.

Brendan Carr (được ông Trump chọn làm chủ tịch Ủy ban Truyền thông Liên bang) cũng ủng hộ lệnh cấm TikTok trong Dự án 2025. Đó là lộ trình cho 180 ngày đầu tiên của một nhiệm kỳ Tổng thống Mỹ mới thuộc đảng Cộng hòa mà nhóm nghiên cứu bảo thủ Heritage Foundation công bố vào năm 2023.

Brendan Carr viết trong kế hoạch rằng TikTok là một phần của "chiến dịch gây ảnh hưởng từ nước ngoài" của Trung Quốc, bằng cách xác định tin tức và thông tin mà ứng dụng này cung cấp cho hàng triệu người Mỹ.

Dự án 2025 gọi TikTok là "một công cụ gián điệp của Trung Quốc gây nghiện cao và đặc biệt phổ biến với các cô gái tuổi teen".

"Mối quan hệ giữa TikTok và chính phủ Trung Quốc không hề lỏng lẻo và không phải ngẫu nhiên", trích nội dung Dự án 2025.

John Ratcliffe, cựu Giám đốc tình báo quốc gia Mỹ, được Trump chọn làm Giám đốc CIA (Cơ quan Tình báo Trung ương). Cũng là tác giả của Dự án 2025, John Ratcliffe nói với Fox News vào năm 2022 rằng ông nghĩ TikTok là "mối đe dọa an ninh quốc gia".

Thống đốc Bắc Dakota - Doug Burgum (được ông Trump chọn làm Bộ trưởng Nội vụ Mỹ) và Thống đốc Nam Dakota - Kristi Noem (được Tổng thống đắc cử chọn làm Bộ trưởng An ninh Nội địa Mỹ) trước đây đều đã cấm TikTok khỏi các thiết bị do chính quyền sở hữu.

TikTok phủ nhận cáo buộc rằng ứng dụng này ảnh hưởng đến nội dung bên trong Mỹ hoặc gây nghiện cho trẻ em.

Người phát ngôn của TikTok nói với trang Insider rằng luật cấm ứng dụng này được "hình thành và thúc đẩy dựa trên thông tin không chính xác, sai sót và mang tính giả thuyết, dẫn đến việc kiểm duyệt hoàn toàn người dân Mỹ".

Người phát ngôn này cho biết thêm: "Tòa án Tối cao có bề dày lịch sử trong việc bảo vệ quyền tự do ngôn luận của người Mỹ và chúng tôi hy vọng họ sẽ làm như vậy với vấn đề hiến pháp quan trọng này".

"Dù tin tức gây thất vọng, nhưng hãy yên tâm rằng chúng tôi sẽ tiếp tục đấu tranh để bảo vệ quyền tự do ngôn luận trên nền tảng của mình", Shou Zi Chew (Giám đốc điều hành TikTok) cho biết trong một email gửi cho nhân viên mà Reuters nhìn thấy.

Những người ủng hộ quyền tự do ngôn luận cũng chỉ trích phán quyết này. Liên minh Tự do Dân sự Mỹ cho biết: "Việc cấm TikTok trắng trợn vi phạm quyền Tu chính án thứ nhất của hàng triệu người Mỹ sử dụng ứng dụng này để thể hiện bản thân và giao tiếp với mọi người trên khắp thế giới".

Sơn Vân