Động thái này không chỉ nhấn mạnh cam kết của Mỹ đối với Ukraine mà còn gây ra phản ứng mạnh mẽ từ phía Nga, một bên tham gia trực tiếp vào cuộc chiến kéo dài hơn hai năm qua.

Nội dung gói viện trợ cuối cùng

Từ khi cuộc chiến nổ ra vào tháng 2.2022, Mỹ đã cam kết tổng cộng 175 tỉ USD viện trợ cho Ukraine, trong đó 61,4 tỉ USD là hỗ trợ quân sự. Tuy nhiên, khoảng 5,6 tỉ USD vẫn chưa được giải ngân. Gói viện trợ cuối cùng này đánh dấu bước đi mang tính biểu tượng của chính quyền Biden trước khi quyền kiểm soát chính sách đối ngoại có thể thay đổi dưới thời Tổng thống đắc cử Donald Trump.

Gói viện trợ trị giá 1,2 tỉ USD, bao gồm đạn pháo, tên lửa đất đối không và các thiết bị quân sự hiện đại. Theo thông tin từ Reuters, khoản viện trợ này nằm trong khuôn khổ Sáng kiến hỗ trợ an ninh Ukraine (USAI), cho phép mua thiết bị từ các nhà sản xuất quốc phòng thay vì lấy từ kho dự trữ hiện có của Mỹ. Mặc dù chi tiết cụ thể chưa được công bố đầy đủ, động thái này được xem là một nỗ lực nhằm củng cố năng lực phòng thủ của Ukraine trước các cuộc tấn công ngày càng leo thang từ Nga.

Quyết định được đưa ra sau vụ tấn công vào ngày Giáng sinh của Nga nhằm vào cơ sở hạ tầng năng lượng và nhiều thành phố lớn của Ukraine, gây thiệt hại nghiêm trọng, làm dấy lên lo ngại về một mùa đông khắc nghiệt cho người dân quốc gia này. Tổng thống Biden đã lên án hành động này, gọi đây là "vô lý" và nhấn mạnh rằng mục tiêu của Nga là làm gián đoạn nguồn cung cấp điện và nhiệt của Ukraine, và làm suy yếu mạng lưới điện quốc gia.

Phản ứng từ các bên

Keith Kellogg, đặc phái viên của ông Trump về vấn đề Ukraine và Nga, cũng lên tiếng chỉ trích các cuộc tấn công của Nga. "Giáng sinh phải là thời điểm hòa bình, nhưng Ukraine đã bị tấn công. Điều này chỉ củng cố quyết tâm của Mỹ trong việc mang lại hòa bình cho khu vực", ông nói thêm.

Trong khi đó, Nga đã bác bỏ các cáo buộc và cho rằng phương Tây, đặc biệt là Mỹ, đang cố tình làm leo thang xung đột. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova đã tuyên bố rằng các gói viện trợ quân sự của Mỹ không thể đảm bảo an ninh cho Ukraine và chỉ làm kéo dài cuộc chiến.

"Chính quyền Biden có ý định công bố gói viện trợ cuối cùng cho Ukraine, nhưng chúng tôi hiểu rằng mọi thứ hoàn toàn ngược lại. Những hành động này không mang lại an ninh cho Ukraine mà chỉ thúc đẩy căng thẳng hơn nữa", bà nói.

Bà Zakharova cũng nhấn mạnh rằng phương Tây, đặc biệt là Mỹ, không tiếc bất kỳ nỗ lực nào để can thiệp vào cuộc xung đột, từ đó làm tăng thêm thiệt hại cho cả Ukraine và khu vực. Nga cáo buộc Washington sử dụng viện trợ quân sự như một công cụ chính trị nhằm duy trì lợi ích địa chiến lược, bất chấp hậu quả nghiêm trọng đối với dân thường Ukraine.

Trong khi đó, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky bày tỏ sự cảm kích đối với sự hỗ trợ liên tục từ phía Mỹ, gọi gói viện trợ này là "sự bảo đảm cần thiết" để bảo vệ người dân và lãnh thổ Ukraine trước các cuộc tấn công không ngừng từ Nga. Trong tuyên bố gần đây, ông Zelensky nhấn mạnh rằng sự hỗ trợ này không chỉ mang tính vật chất mà còn là biểu tượng của lòng tin và cam kết giữa các đồng minh phương Tây với Ukraine. Các đồng minh khác của Mỹ tại châu Âu cũng lên tiếng ủng hộ gói viện trợ, đồng thời kêu gọi sự hợp tác quốc tế để đối phó với Nga.

Tấn công năng lượng

Các cuộc tấn công mới nhất của Nga đã làm tê liệt một phần lớn hệ thống năng lượng của Ukraine. Thành phố Kharkiv và thủ đô Kyiv là hai khu vực chịu thiệt hại nặng nề nhất, với nhiều người phải sống trong cảnh mất điện và không có hệ thống sưởi giữa thời tiết băng giá.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã lên án Nga chọn ngày Giáng sinh để tiến hành các cuộc tấn công khi sử dụng hơn 70 tên lửa và hơn 100 máy bay không người lái. Tổng thống Moldova Maia Sandu, quốc gia chịu ảnh hưởng gián tiếp từ cuộc chiến, đã chỉ trích Nga sau khi một tên lửa bay qua không phận Moldova trong đợt tấn công gần đây. Bà gọi đây là "hành động vi phạm" và kêu gọi cộng đồng quốc tế tăng cường sức ép lên Moscow.

Nga trước đó đã gia tăng các cuộc tấn công vào hệ thống năng lượng của Ukraine từ đầu năm nay, làm giảm gần một nửa công suất phát điện của quốc gia này. Bộ trưởng Năng lượng Ukraine German Galushchenko cho rằng Nga đang "vũ khí hóa mùa đông" để gây áp lực tối đa, nhằm buộc chính phủ Ukraine phải nhượng bộ.

Ông Galushchenko cho biết các cuộc tấn công này đã làm giảm gần một nửa công suất phát điện của quốc gia. Các cơ sở năng lượng lớn do công ty tư nhân DTEK quản lý cũng chịu thiệt hại nghiêm trọng sau 13 đợt tấn công liên tiếp từ phía Nga.

Các cơ sở năng lượng do công ty tư nhân DTEK điều hành cũng chịu thiệt hại nghiêm trọng, với cuộc tấn công thứ 13 vào ngành năng lượng chỉ trong năm nay. "Chúng tôi kêu gọi các đồng minh quốc tế cung cấp ngay lập tức hệ thống phòng không để bảo vệ cơ sở hạ tầng năng lượng thiết yếu", Maxim Timchenko, Giám đốc điều hành DTEK, phát biểu.

Tương lai viện trợ

Dưới sự ủng hộ mạnh mẽ của chính quyền Tổng thống Joe Biden, gói viện trợ quân sự dành cho Ukraine đã nhận được sự hoan nghênh từ Kyiv, góp phần quan trọng vào nỗ lực phòng thủ trước các cuộc tấn công từ Nga. Tuy nhiên, tương lai của các khoản hỗ trợ này đang trở nên bất định hơn bao giờ hết khi bối cảnh chính trị tại Mỹ đứng trước những thay đổi lớn. Tổng thống đắc cử Donald Trump, người nhiều lần chỉ trích chính sách viện trợ của ông Biden, đã đưa ra những tuyên bố mạnh mẽ về việc giảm thiểu vai trò của Mỹ trong xung đột Ukraine và yêu cầu các đồng minh châu Âu gánh vác phần lớn trách nhiệm tài chính.

Ông Trump khẳng định rằng ưu tiên của ông là chấm dứt chiến tranh "một cách nhanh chóng", nhưng cách tiếp cận này có thể đi kèm với việc giảm hoặc dừng các khoản viện trợ quân sự mà Mỹ hiện đang cung cấp cho Ukraine. Động thái này, nếu xảy ra, có nguy cơ tạo ra một khoảng trống lớn trong nguồn lực quốc phòng của Kyiv, khiến các quốc gia đồng minh châu Âu buộc phải tăng cường vai trò để bù đắp sự thiếu hụt. Tuy nhiên, ngay cả trong nội bộ đảng Cộng hòa, quan điểm về mức độ can thiệp của Mỹ vẫn còn chia rẽ: một số ủng hộ tiếp tục viện trợ để bảo vệ lợi ích chiến lược của Mỹ, trong khi số khác kêu gọi tập trung vào các vấn đề nội địa.

Theo các nhà phân tích, sự thay đổi đột ngột trong chính sách đối ngoại của Mỹ, đặc biệt nếu ông Trump trở lại Nhà Trắng, có thể làm suy yếu đáng kể khả năng phòng thủ của Ukraine. Điều này không chỉ tác động tiêu cực đến tình hình chiến sự cho Ukraine mà còn đặt ra một thách thức lớn đối với sự đoàn kết của phương Tây. Các đồng minh châu Âu, vốn đã tăng cường hỗ trợ tài chính và quân sự cho Ukraine trong những tháng gần đây, sẽ phải đối mặt với áp lực gia tăng trong việc duy trì sự ổn định và hỗ trợ lâu dài.

Khi mùa đông khắc nghiệt tiếp tục, sự hỗ trợ từ cộng đồng quốc tế vẫn là yếu tố then chốt để Ukraine vượt qua khủng hoảng. Tuy nhiên, với tình hình chính trị phức tạp ở Washington, tương lai viện trợ cho Kyiv vẫn còn là một ẩn số lớn.

Hoàng Vũ