Hôm 7.1, Meta Platforms đã thông báo rằng sẽ thay thế chương trình kiểm tra thông tin của bên thứ ba bằng các ghi chú cộng đồng do người dùng tạo, giống cách làm trên mạng xã hội X của Elon Musk.

Theo đó, Meta Platforms sẽ dừng hợp tác với các đơn vị kiểm chứng sự thật, thay vào đó phụ thuộc vào cộng đồng.

Meta Platforms cũng ngừng chủ động quét các bài viết về lời nói thù hận và các loại vi phạm khác, chỉ kiểm tra những bài đăng đó khi có báo cáo từ người dùng, theo Giám đốc điều hành Mark Zuckerberg. Công ty sẽ tập trung hệ thống tự động vào việc gỡ bỏ "các vi phạm nghiêm trọng" như khủng bố, khai thác trẻ em, lừa đảo và ma túy.

Những thay đổi này sẽ ảnh hưởng đến Facebook, Instagram và Threads, ba nền tảng truyền thông xã hội lớn với hơn 3 tỉ người dùng toàn cầu.

Tuần trước, Meta Platforms đã thăng chức cho Giám đốc chính sách Joel Kaplan (thuộc đảng Cộng hòa) làm Chủ tịch phụ trách đối ngoại toàn cầu và hôm 6.1 thông báo đã bầu Dana White (Giám đốc điều hành Ultimate Fighting Championship và là bạn thân của ông Trump) vào hội đồng quản trị.

Theo bước đi khác từ chiến lược của Elon Musk, Meta Platforms cho biết đang chuyển một số đội ngũ, cụ thể là đội ngũ tin cậy và an toàn, chịu trách nhiệm xây dựng chính sách nội dung và xem xét nội dung của công ty, ra khỏi bang California đến Texas và các địa điểm khác ở Mỹ.

Mark Zuckerberg nói quyết định này là để "quay lại với cội nguồn của chúng tôi và tập trung vào việc giảm thiểu sai sót, đơn giản hóa chính sách và khôi phục quyền tự do ngôn luận trên các nền tảng của chúng tôi".

Việc Meta Platforms kết thúc của chương trình kiểm tra sự thật, bắt đầu vào năm 2016, đã khiến các tổ chức đối tác bất ngờ.

"Chúng tôi đã biết tin như mọi người hôm nay. Đây là đòn mạnh với cộng đồng kiểm tra sự thật và báo chí. Chúng tôi đang đánh giá tình hình", hãng thông tấn AFP cho biết.

Những tháng gần đây, Mark Zuckerberg đã bày tỏ sự hối tiếc về một số hành động kiểm duyệt nội dung liên quan đến nhiều chủ đề, gồm cả COVID-19. Meta Platforms đã quyên góp 1 triệu USD cho quỹ nhậm chức Tổng thống Mỹ của Trump, sự thay đổi so với thông lệ trước đây.

Ross Burley, đồng sáng lập tổ chức phi lợi nhuận Centre for Information Resilience, cho biết: "Đây là một bước thụt lùi lớn trong việc kiểm duyệt nội dung vào thời điểm thông tin sai lệch và nội dung có hại đang gia tăng nhanh hơn bao giờ hết. Động thái này có vẻ giống như sự xoa dịu chính trị hơn là chính sách thông minh".

Hiện tại, Meta Platforms chỉ lên kế hoạch thay đổi cho thị trường Mỹ, không có kế hoạch chấm dứt chương trình kiểm tra thông tin tại Liên minh châu Âu (EU), nơi có cách tiếp cận chủ động hơn trong việc quản lý các hãng công nghệ.

X của Elon Musk đang bị Ủy ban châu Âu điều tra về các vấn đề, gồm cả hệ thống "Ghi chú cộng đồng".

Ủy ban châu Âu bắt đầu cuộc điều tra vào tháng 12.2023, vài tháng sau khi X ra mắt tính năng này. Một phát ngôn viên Ủy ban châu Âu cho biết đã ghi nhận thông báo từ Meta Platforms và đang tiếp tục giám sát việc tuân thủ của công ty tại EU.

Luật Dịch vụ Kỹ thuật số của EU, có hiệu lực từ năm 2023, yêu cầu các nền tảng trực tuyến rất lớn như X và Facebook phải giải quyết nội dung bất hợp pháp và các rủi ro với an ninh công cộng. Bất kỳ công ty nào bị phát hiện vi phạm sẽ bị phạt lên đến 6% doanh thu toàn cầu.

Meta Platforms thông báo sẽ bắt đầu triển khai "Ghi chú Cộng đồng" tại Mỹ vài tháng tới và cải thiện mô hình này trong năm 2026.

Đảng Dân chủ: Mark Zuckerberg đang nịnh ông Trump

Hôm 7.1, các nhà làm luật đảng Dân chủ nói tại Điện Capitol Mỹ rằng họ coi động thái này là dấu hiệu cho thấy Mark Zuckerberg đang cố gắng xoa dịu Tổng thống đắc cử Donald Trump trước khi ông trở lại Nhà Trắng.

Dân biểu Alexandria Ocasio-Cortez ở bang New York cáo buộc Mark Zuckerberg "nịnh bợ Trump" khi thực hiện thay đổi này.

"Tôi nghĩ rằng Mark Zuckerberg đang cố gắng theo chân Elon Musk, điều đó có nghĩa là họ sẽ sử dụng vỏ bọc của tự do ngôn luận để thực sự đàn áp những người chỉ trích Trump và chính họ. Đây là lý do tại sao họ chuyển sang hệ thống này. Đây là một mô hình phục vụ cho việc tự ca ngợi bản thân họ", Ocasio-Cortez nói.

Thượng nghị sĩ Elizabeth Warren ở bang Massachusetts nói rằng các giám đốc điều hành hãng công nghệ lớn "muốn một chính phủ làm việc vì họ và đang làm rõ rằng việc nịnh bợ Donald Trump là một trong những cách họ nghĩ rằng sẽ đạt được điều đó".

Dân biểu Maxwell Frost ở bang Florida cho rằng sự thay đổi này dường như là triệu chứng của chủ nghĩa độc đoán. Theo Maxwell Frost, ông Trump tạo ra một bầu không khí gây áp lực và sợ hãi. Trong môi trường đó, các công ty cảm thấy buộc phải tự nguyện làm những điều mà Trump mong muốn, ngay cả khi ông không đưa ra yêu cầu hay áp lực trực tiếp

"Về cơ bản, họ đang đầu hàng trước những lời đe dọa ngầm của chính phủ, điều này rất nguy hiểm", Dân biểu Jerry Nadler ở bang New York nhận xét.

Hôm 7.1, bản thân Trump nói với các phóng viên rằng ông tin rằng những thay đổi của Mark Zuckerberg tại Meta Platforms có thể là để phản ứng trước những lời đe dọa mà Tổng thống đắc cử Mỹ từng đưa ra với Giám đốc điều hành Meta Platforms, gồm cả việc bỏ tù doanh nhân 40 tuổi này.

Đảng Cộng hòa: Dấu hiệu tốt, nhưng phải chờ xem kết quả thực tế

Đảng Cộng hòa đưa ra nhiều phản ứng trái chiều hơn về quyết định của Mark Zuckerberg. Một số người tỏ ra hoài nghi, trong khi những người khác coi đó là một chiến thắng.

Thượng nghị sĩ Ted Cruz ở bang Texas nói với các phóng viên tại Điện Capitol Mỹ rằng những gì Mark Zuckerberg nói "nghe có vẻ hay" nhưng "phải chờ xem kết quả thực tế".

Ted Cruz coi động thái của Mark Zuckerberg là kết quả của cả lập trường chính trị và sự tiến hóa chân thành trong suy nghĩ của Giám đốc điều hành Meta Platforms.

"Tôi có nhiều cuộc trò chuyện với Mark về chủ đề này và tôi phải nói rằng, trước đây cậu ấy đã bày tỏ sự quan tâm đến việc bảo vệ quyền tự do ngôn luận", Ted Cruz nói.

Trong khi đó, Thượng nghị sĩ Marsha Blackburn ở bang Tennessee gọi quyết định này là "một chiêu trò để tránh bị quản lý". Trong nhiều năm, bà đã thúc đẩy một dự luật nhằm tăng cường bảo vệ trẻ em trên mạng xã hội.

"Liệu ai trong chúng ta có thể cho rằng Zuckerberg sẽ không quay lại với những chiêu trò cũ của mình không?", Thượng nghị sĩ Mike Lee của bang Utah viết trên X.

Trong khi đó, Hạ nghị sĩ Randy Weber ở bang Texas viết trên X rằng đó là "một ngày tuyệt vời cho quyền tự do ngôn luận".

"Có vẻ như Meta cuối cùng cũng học theo Elon Musk và để người Mỹ tự đưa ra quyết định. Đã đến lúc Meta phải thừa nhận việc kiểm duyệt người Mỹ", ông nói thêm.

Phản ứng của các nhà lãnh đạo công nghệ và doanh nghiệp

Trong thế giới công nghệ và doanh nghiệp, một số đồng nghiệp của Mark Zuckerberg đã chúc mừng anh và Meta Platforms vì động thái này. Elon Musk viết trong các dòng tweet riêng biệt rằng quyết định này "ngầu" và "tuyệt vời".

Linda Yaccarino, Giám đốc điều hành X, gọi đây là "một bước đi thông minh của Zuck".

"Việc kiểm tra thực tế và kiểm duyệt không nằm trong tay một số ít người gác cổng được chọn lọc, những người có thể dễ dàng đưa thành kiến ​​của họ vào các quyết định. Đây là một quy trình dân chủ nằm trong tay nhiều người", bà Linda Yaccarino viết.

David Marcus, cựu giám đốc phụ trách dự án tiền điện tử Libra của Meta Platforms, cho biết sự thay đổi này đánh dấu "một bước tiến lớn theo đúng hướng hướng tới quyền tự do ngôn luận cho Meta".

Tuy nhiên, những nhân vật công nghệ và doanh nhân khác tỏ ra hoài nghi hơn về quyết định đó.

Yoel Roth, cựu giám đốc bộ phận an toàn và tin cậy của Twitter, hoài nghi về tuyên bố của Meta Platforms rằng tính năng “Ghi chú Cộng đồng” hoạt động hiệu quả. Yoel Roth chỉ ra rằng chưa có bằng chứng rõ ràng hoặc nghiên cứu đủ mạnh để chứng minh điều này. Ngoài ra, ông cũng đặt câu hỏi liệu Meta Platforms có sẵn sàng công khai dữ liệu liên quan đến tính năng này để các nhà nghiên cứu và công chúng có thể kiểm tra và đánh giá một cách khách quan hay không, đặc biệt khi công ty quyết định đầu tư hoàn toàn vào ý tưởng vẫn chưa được chứng minh.

Đáp lại thông điệp từ Mark Zuckerberg nói Meta Platforms sẽ hợp tác với ông Trump để "bảo vệ các công ty Mỹ khỏi sự can thiệp hoặc kiểm duyệt quá mức của các chính phủ nước ngoài", doanh nhân Mark Cuban viết trên mạng xã hội Bluesky: "Người Mỹ sẽ thấy các mức thuế quan áp đặt lên sản phẩm từ những quốc gia mà bạn cho rằng kiểm duyệt dịch vụ của Meta, như một cách gây áp lực để buộc họ gỡ bỏ các hạn chế ảnh hưởng đến lợi nhuận của công ty ở các nước đó. Ngoài ra, Meta sẽ có toàn quyền để sử dụng các bài đăng không còn bị hạn chế, biến chúng thành những dữ liệu rõ ràng hơn và dùng để huấn luyện các mô hình AI của mình".

Mark Cuban là nhà đầu tư, nhà sản xuất phim và nhân vật truyền hình nổi tiếng người Mỹ. Ông được biết đến nhiều nhất với vai trò là chủ sở hữu CLB Dallas Mavericks thuộc giải NBA (Giải bóng rổ Nhà nghề Mỹ) và là một trong các nhà đầu tư trong chương trình truyền hình thực tế nổi tiếng Shark Tank.

Meta Platforms không trả lời ngay lập tức khi được đề nghị bình luận về chuyện trên.

Sơn Vân