Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) ngày 24.1 cho biết, năm 2024 ngành thủy sản Việt Nam đã đạt được thành công đáng kể với kim ngạch xuất khẩu cán mốc 10 tỉ USD, tăng 12% so với năm 2023. Đây là tiền đề thuận lợi để tiếp tục đẩy mạnh xuất khẩu trong năm 2025 sang các thị trường trọng điểm như Mỹ, Trung Quốc, ASEAN và Trung Đông.

Mỹ: Cơ hội từ sự phục hồi kinh tế đi kèm thách thức từ chính sách thuế quan

Kinh tế Mỹ được dự báo sẽ tiếp tục ổn định và phục hồi mạnh mẽ trong năm 2025, mở ra nhiều cơ hội cho ngành thủy sản Việt Nam. Năm 2024, xuất khẩu thủy sản sang Mỹ đã đạt mức tăng trưởng ấn tượng 16%, tương đương trên 1,8 tỉ USD. Các sản phẩm chủ lực như tôm chân trắng, tôm sú, cá tra, cá ngừ và cua ghẹ đều ghi nhận mức tăng trưởng tích cực.

Một yếu tố quan trọng thúc đẩy tiêu thụ thủy sản tại Mỹ là tốc độ tăng trưởng lương của người lao động vượt mức tăng giá tiêu dùng. Điều này dự kiến sẽ dẫn đến xu hướng tăng chi tiêu cho thực phẩm, bao gồm cả thủy sản. Bên cạnh đó, việc Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) có thể nới lỏng chính sách tiền tệ cũng sẽ tạo động lực cho nền kinh tế Mỹ trong năm 2025.

Tuy nhiên, xuất khẩu thủy sản sang Mỹ cũng đối mặt với thách thức từ chính sách thuế của chính quyền mới, đặc biệt là nguy cơ xáo trộn thương mại quốc tế và tắc nghẽn tại các cảng biển do những thay đổi trong thuế quan. Những yếu tố này có thể ảnh hưởng đến dòng chảy thương mại và làm tăng chi phí vận chuyển.

Trung Quốc: Thị trường chiến lược với áp lực cạnh tranh cao

Trung Quốc luôn là thị trường trọng điểm và có vị trí chiến lược đối với ngành thủy sản Việt Nam. Lợi thế về địa lý giúp giảm chi phí logistics so với các thị trường lớn khác, kết hợp với sự tăng trưởng ổn định của nền kinh tế Trung Quốc, sẽ là động lực mạnh mẽ cho xuất khẩu thủy sản Việt Nam.

Mặc dù vậy, ngành thủy sản Việt Nam phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ thị trường nội địa Trung Quốc, đặc biệt khi xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ có thể giảm do các chính sách thuế quan mới. Hơn nữa, việc Trung Quốc tăng cường xuất khẩu thủy sản sang các nước ASEAN như Malaysia, Thái Lan và Philippines sẽ tạo thêm áp lực cạnh tranh cho sản phẩm thủy sản Việt Nam.

Trong bối cảnh này, Việt Nam có thể tận dụng cơ hội gia tăng thị phần tại thị trường Mỹ nếu Trung Quốc bị ảnh hưởng bởi chiến tranh thương mại và các vấn đề thuế quan. Tuy nhiên, sự cạnh tranh từ sản phẩm thủy sản Trung Quốc trên thị trường quốc tế vẫn là một thách thức đáng kể.

ASEAN: Tiềm năng tăng trưởng kinh tế khu vực

Khu vực ASEAN và các quốc gia châu Á được dự báo sẽ dẫn đầu tăng trưởng kinh tế toàn cầu trong năm 2025. Mặc dù có sự cạnh tranh từ Trung Quốc và Ấn Độ, ASEAN vẫn là một thị trường tiềm năng cho thủy sản Việt Nam.

Tuy nhiên, tiêu thụ thủy sản tại ASEAN có thể bị ảnh hưởng bởi sự suy giảm của tầng lớp trung lưu ở Indonesia, nền kinh tế lớn nhất khu vực. Bên cạnh đó, Thái Lan cũng đang gặp khó khăn trong quá trình phục hồi kinh tế sau đại dịch. Dù vậy, so với các thị trường như EU và Nhật Bản, ASEAN vẫn được xem là điểm đến đầy hứa hẹn cho xuất khẩu thủy sản Việt Nam trong năm 2025.

Trung Đông: Nhu cầu nhập khẩu thủy sản ngày càng tăng

Trung Đông, mặc dù hiện chỉ chiếm chưa đến 4% tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Việt Nam, nhưng lại là một thị trường đầy tiềm năng. Nhu cầu thủy sản tại khu vực này đang tăng nhanh, đặc biệt khi các quốc gia Trung Đông chuyển đổi từ nền kinh tế phụ thuộc vào dầu mỏ sang phát triển các ngành công nghiệp phi dầu mỏ như du lịch, công nghệ và chế biến thực phẩm.

Các quốc gia như UAE, Ả Rập Saudi, Qatar và Kuwait đều phụ thuộc vào nhập khẩu thủy sản để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng. Do đó, nhu cầu nhập khẩu thủy sản từ các nước như Trung Quốc, Ấn Độ và Việt Nam dự kiến sẽ tiếp tục tăng trong thời gian tới.

Để khai thác tối đa tiềm năng từ các thị trường này, ngành thủy sản Việt Nam cần tạo động lực cho người nông ngư dân yên tâm sản xuất, đảm bảo nguồn nguyên liệu có xuất xứ rõ ràng để tận dụng lợi thế thuế quan. Đồng thời, các doanh nghiệp cần cải tiến chất lượng sản phẩm, nâng cao năng lực cạnh tranh và khơi thông thị trường xuất khẩu. Khi đó, Việt Nam có thể tự tin bứt phá, đạt mức xuất khẩu 11 tỉ USD hoặc cao hơn vào năm 2025.

Tuyết Nhung