Theo Washington Post, mặc dù không trực tiếp tham dự Davos, sự trở lại của ông Trump và những quan điểm xoay quanh chính sách “Nước Mỹ trên hết” đã bao trùm lên các cuộc thảo luận tại đây. Trước đây, ông từng tỏ ra hoài nghi về việc mở rộng viện trợ quân sự cho Ukraine và duy trì mối quan hệ thân thiết với Tổng thống Nga Vladimir Putin.

Trong bài phát biểu trực tuyến hôm 23.1, ông Trump đã thay đổi giọng điệu, kêu gọi chấm dứt cuộc chiến tại Ukraine và yêu cầu Nga ngồi vào bàn đàm phán. Ông khẳng định rằng Kyiv đã sẵn sàng thương lượng, nhưng Moscow cần phải chịu trách nhiệm để giải quyết vấn đề.

Cùng lúc đó, các nhà lãnh đạo châu Âu tại Davos đã nhấn mạnh sự cần thiết của một liên minh mạnh mẽ hơn để hỗ trợ Ukraine. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, trong bài phát biểu tại sự kiện, kêu gọi châu Âu hợp tác chặt chẽ hơn để đối phó với Nga. Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cũng khẳng định sự ủng hộ của bà đối với một châu Âu thống nhất và độc lập hơn.

Tổng thư ký NATO, Mark Rutte, đã đồng tình với ông Trump rằng các nước châu Âu cần tăng cường chi tiêu quốc phòng, nhưng nhấn mạnh rằng vấn đề này không chỉ là về Mỹ, mà còn là trách nhiệm của châu Âu. Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb thậm chí còn nói rằng ông “cẩn thận lạc quan” về vai trò của Tổng thống Trump trong việc thúc đẩy hòa bình. Ông Stubb cho rằng ông Trump hiểu rõ rằng hòa bình tại Ukraine cần được xây dựng từ một vị thế mạnh mẽ để tránh lặp lại thất bại như tại Afghanistan.

Mặc dù những nỗ lực kêu gọi hòa bình đang được đẩy mạnh, các bên liên quan vẫn có những tầm nhìn khác nhau về cách kết thúc cuộc chiến. Phía Ukraine, với sự hỗ trợ của các đồng minh phương Tây, muốn đảm bảo rằng một thỏa thuận hòa bình phải bao gồm các đảm bảo an ninh mạnh mẽ và không để Nga chiếm lợi thế trong đàm phán.

Andriy Yermak, chánh văn phòng của ông Zelensky, nhấn mạnh rằng “một nền hòa bình công bằng là một nền hòa bình có sự đảm bảo về an ninh”, tránh lặp lại tình trạng “xung đột đóng băng” như sau khi Nga sáp nhập Crimea vào năm 2014.

Ngược lại, tầm nhìn của Nga tập trung vào việc duy trì các vùng lãnh thổ đã sáp nhập và một Ukraine trung lập, phi quân sự hóa bên ngoài NATO. Theo báo cáo, các yêu cầu của Moscow bao gồm việc NATO thu hồi cơ sở hạ tầng quân sự khỏi biên giới phía đông và các cuộc đàm phán rộng hơn về cấu trúc an ninh của châu Âu.

Bên lề Davos, một số nhà lãnh đạo châu Âu đã tỏ ra hy vọng vào vai trò trung gian của ông Trump. Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda nhấn mạnh rằng ông Trump có thể giúp ngăn chặn chủ nghĩa đế quốc Nga và bảo vệ sự ổn định trong khu vực. Tuy nhiên, các nhà phân tích cũng cảnh báo rằng hòa bình không thể đạt được nếu Nga tiếp tục kiểm soát lãnh thổ Ukraine.

Một số giải pháp như triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình quốc tế hoặc thúc đẩy Ukraine gia nhập NATO đang được thảo luận, nhưng cả hai đều gặp phải sự phản đối từ một số quốc gia lớn, bao gồm Mỹ. Trump và các đồng minh sẽ phải cân nhắc kỹ lưỡng để tránh lặp lại những sai lầm trong lịch sử và đảm bảo rằng Ukraine có quyền tự chủ trong việc định đoạt tương lai của mình.

Áp lực kinh tế đang trở thành một yếu tố quan trọng trong cuộc xung đột. Nga đối mặt với lạm phát gia tăng và tình trạng suy thoái kinh tế kéo dài do chi phí chiến tranh cao và các lệnh trừng phạt quốc tế. Trong khi đó, ông Trump cũng không ngần ngại sử dụng kinh tế như một công cụ để gây sức ép, bao gồm việc áp đặt thuế quan mới lên hàng hóa từ Liên minh châu Âu (EU) và Nga. Tuy nhiên, các biện pháp này không chỉ nhằm vào Nga mà còn nhắc nhở các nước châu Âu về trách nhiệm của họ trong việc tăng cường chi tiêu quốc phòng và đối phó với các mối đe dọa an ninh khu vực.

Hy vọng về hòa bình ở Ukraine được nhắc đến tại Davos, nhưng vẫn còn nhiều thách thức cần phải đối mặt. Dù Tổng thống Mỹ Donald Trump đã thể hiện sự sẵn lòng đóng vai trò trung gian hòa giải, các bên liên quan cần tìm cách thu hẹp khoảng cách giữa những khác biệt lớn về lợi ích và tầm nhìn chiến lược.

Việc đạt được hòa bình đòi hỏi sự cam kết mạnh mẽ và các giải pháp bền vững, thay vì những thỏa hiệp dễ dàng. Ukraine cần sự hỗ trợ lâu dài và đáng kể từ các nước phương Tây để củng cố vị thế của mình, trong khi Nga cần đối mặt với áp lực gia tăng để xem xét các nhượng bộ.

"Nếu chúng ta có thể thống nhất rằng không thể để Nga giành chiến thắng trong cuộc chiến này, các tiến trình hòa bình có thể diễn ra nhanh chóng", bà Roberta Metsola, Chủ tịch Nghị viện châu Âu, cho hay.

Hoàng Vũ