“Có lẽ chúng ta sẽ cân nhắc làm lại. Có lẽ chúng ta sẽ làm. Nhưng họ phải dọn dẹp WHO”, ông Trump phát biểu trong cuộc mít tinh tại Las Vegas ngày 25.1.

Dự kiến Mỹ chính thức rời WHO vào ngày 22.1.2026. Tổng thống Trump công bố động thái này ngay sau lúc nhậm chức ngày 20.1 vừa qua, cáo buộc WHO xử lý không tốt đại dịch COVID-19 và nhiều cuộc khủng hoảng y tế khác.

Mỹ hiện là quốc gia tài trợ cho WHO nhiều nhất, đóng góp khoảng 18% kinh phí của tổ chức. Ngân sách WHO thời kỳ 2024-2025 là 6,8 tỉ USD. Tổng thống Trump nói rõ bản thân không hài lòng khi Mỹ phải đóng góp nhiều hơn Trung Quốc (dù dân số Mỹ ít hơn nhiều).

Giám đốc Trung tâm Hợp tác về luật y tế quốc gia và thế giới của WHO Lawrence Gostin cảnh báo quyết định rút khỏi sẽ gây tác động vô cùng lớn, khiến tổ chức này mất lượng lớn ngân sách lẫn nhân sự nên không thể thực hiện nỗ lực xác định và phòng chống bất cứ dịch bệnh nào trong tương lai. Phía Mỹ cũng thiếu sự hợp tác quốc tế nên phải tự mình hành động, không có đủ dữ liệu cần thiết về các loại vi rút đang lưu hành.

Trước viễn cảnh Mỹ không còn tham gia WHO, nhà dịch tễ học Maria Van Kerkhove vào ngày 23.1 đã lên mạng xã hội X kêu gọi đóng góp tài chính. Đến chiều 24.1 chỉ có khoảng 23.000 USD được quyên góp, kém xa mục tiêu 1 tỉ USD.

Cẩm Bình