Nhiệm kỳ 5 năm của Tổng thống Zelensky đã kết thúc vào tháng 5.2024. Tuy nhiên, ông Zelensky vẫn duy trì quyền lãnh đạo đất nước với lý do Ukraine đang trong tình trạng thiết quân luật và chưa thể tổ chức bầu cử.

Tranh cãi về tính hợp pháp của quyết định này ngày càng gia tăng, đặc biệt sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump gọi ông ông Zelensky là “nhà độc tài không có bầu cử” và cho rằng tỷ lệ ủng hộ của nhà lãnh đạo Ukraine đã giảm xuống chỉ còn 4%.

Quan điểm đối lập giữa Nga và Ukraine

Theo New York Times, Tổng thống Putin phát biểu trên truyền hình ngày 24.2 đã nhận định rằng mức độ tín nhiệm của ông Zelensky thấp hơn nhiều so với tướng Valery Zaluzhny, cựu Tổng tư lệnh quân đội Ukraine, người hiện đang làm đại sứ tại Anh. Tuy nhiên, ông không đưa ra số liệu cụ thể.

Đáng chú ý, trong khi thường xuyên tránh nhắc đến tên ông Zelensky thì lần này ông Putin gọi tướng Zaluzhny bằng danh xưng đầy đủ - điều hiếm khi xảy ra trong các bài phát biểu của Tổng thống Nga.

Ông chủ Điện Kremlin nhận định nếu các chính trị gia Ukraine khác đồng lòng ủng hộ tướng Zaluzhny, cơ hội tái đắc cử của ông Zelensky sẽ "gần như bằng không".

“Tất nhiên, trừ khi có gian lận bầu cử, nhưng điều đó cũng không tốt cho ông ấy, bởi nó rất dễ bị phát hiện”, ông Putin nói thêm.

Tổng thống Nga tiếp tục chỉ trích ông Zelensky, cho rằng chính quyền Ukraine đang đối mặt với những thách thức nghiêm trọng, bao gồm sự chia rẽ trong quân đội, bất ổn xã hội và tình trạng khó khăn về tài chính. Ông Putin cũng tuyên bố rằng Tổng thống Mỹ Donald Trump nhận thức rõ điều này và đã hối thúc Ukraine tổ chức bầu cử nhằm củng cố lại chính trị nội bộ.

Trong khi đó, ông Zelensky bác bỏ quan điểm này và cho rằng Tổng thống Trump đang bị ảnh hưởng bởi “thông tin sai lệch”. Ông nhấn mạnh rằng theo một cuộc thăm dò vào tháng 1.2024, tỷ lệ ủng hộ của ông vẫn đạt 57%.

Tuy nhiên, theo tạp chí Economist, nếu Ukraine tổ chức bầu cử vào thời điểm hiện tại, ông Zelensky có thể sẽ thất bại trước tướng Zaluzhny do sự bất mãn của công chúng.

Theo một số cuộc thăm dò độc lập, tướng Zaluzhny đang dẫn trước ông Zelensky trong một cuộc bầu cử giả định, nhưng khoảng cách giữa hai người không quá chênh lệch.

Trong khi Tổng thống Putin khẳng định việc tổ chức bầu cử sẽ đồng nghĩa với việc chấm dứt thiết quân luật tại Ukraine, điều mà ông cho là Kyiv muốn tránh nhằm duy trì quyền lực, phía Ukraine nhấn mạnh rằng theo luật pháp hiện hành, việc tổ chức bầu cử trong thời gian chiến tranh là không thể thực hiện.

Bên cạnh những vấn đề chính trị nội bộ của Ukraine, chiến sự vẫn tiếp tục diễn ra với những bước tiến chậm nhưng ổn định của Nga trên chiến trường. Trong khi đó, Ukraine đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt nhân lực và sự không chắc chắn về tương lai hỗ trợ quân sự từ Mỹ.

Hợp tác với Mỹ

Tổng thống Putin cho biết trong cuộc điện đàm ngày 12.2 với Tổng thống Trump, hai bên đã thảo luận về tình hình Ukraine, nhưng không đi vào chi tiết về một thỏa thuận hòa bình.

Ông Putin cũng lưu ý rằng cuộc gặp giữa các quan chức Nga và Mỹ tại Ả Rập Saudi gần đây chủ yếu tập trung vào xây dựng lòng tin hơn là đưa ra các giải pháp cụ thể để chấm dứt xung đột giữa Nga - Ukraine.

“Chúng tôi đã đề cập đến các vấn đề liên quan đến cuộc khủng hoảng Ukraine, nhưng bản thân vấn đề này chưa được thảo luận một cách thực chất. Chúng tôi chỉ đồng ý rằng chúng tôi sẽ tiến tới đối thoại về vấn đề này”, ông Putin nói.

Khi được hỏi liệu Tổng thống Trump có đang hành động theo hướng có lợi cho Nga hay không, ông Putin phủ nhận điều này và khen ngợi cách tiếp cận của ông Trump đối với tình hình hiện tại.

“Ông ấy đang ở trong một vị thế độc nhất! Ông ấy không chỉ nói những gì ông ấy nghĩ, mà còn nói những gì ông ấy muốn”, nhà lãnh đạo Nga phát biểu.

Viễn cảnh chấm dứt xung đột

Với tình hình hiện tại, tương lai chính trị của Ukraine vẫn còn nhiều điều chưa chắc chắn. Việc liệu Kyiv có thể tổ chức bầu cử trong thời gian chiến sự hay không vẫn là một vấn đề gây tranh cãi. Trong khi phía Nga và một số nhà lãnh đạo phương Tây kêu gọi tổ chức bầu cử để củng cố nền dân chủ Ukraine, chính quyền Zelensky khẳng định rằng ưu tiên hiện tại là bảo vệ chủ quyền và lãnh thổ.

Bên cạnh đó, quan hệ giữa Ukraine và Mỹ cũng đang chịu nhiều áp lực sau những màn khẩu chiến giữa Tổng thống Zelensky và Tổng thống Trump. Trong khi ông Trump nghi ngờ về khả năng lãnh đạo của ông Zelensky và yêu cầu Kyiv ký kết các thỏa thuận kinh tế để đổi lấy viện trợ, ông Zelensky tiếp tục khẳng định sự cần thiết của việc duy trì hỗ trợ quân sự từ phương Tây.

Ở góc nhìn rộng hơn, quan điểm của Nga về việc Ukraine cần thay đổi lãnh đạo có thể là một phần trong chiến lược dài hạn nhằm tìm kiếm một giải pháp chính trị cho xung đột. Tuy nhiên, với diễn biến chiến sự chưa có dấu hiệu kết thúc và tình hình chính trị nội bộ Ukraine ngày càng phức tạp, viễn cảnh về một giải pháp hòa bình vẫn còn nhiều thách thức.

Hoàng Vũ