Doanh nghiệp Việt vẫn gặp nhiều khó khăn

Phát biểu khai mạc hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho rằng tình hình khu vực và quốc tế diễn biến rất nhanh, đang phân cực hóa, chủ nghĩa đa phương bị đe dọa; quá trình số hóa, xanh hóa, các nguy cơ như già hóa dân số, cạn kiệt tài nguyên, biến đổi khí hậu cực đoan… đòi hỏi Việt Nam phải thích ứng linh hoạt, phù hợp, hiệu quả.

Theo Thủ tướng, mục tiêu tăng trưởng ít nhất 8%, tạo đà, tạo lực, tạo thế cho mục tiêu tăng trưởng 2 con số trong những năm tới đòi hỏi cả hệ thống chính trị, toàn dân và cộng đồng doanh nghiệp phải nỗ lực, vào cuộc, phát huy cơ chế Đảng lãnh đạo, nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ.

Đánh giá cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam đại đa số có quy mô nhỏ và vừa, Thủ tướng cho biết Chính phủ đang xây dựng nghị quyết mới trình Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương về phát triển doanh nghiệp tư nhân.

Thủ tướng đề nghị các đại biểu đánh giá về thực trạng các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV); trao đổi thẳng thắn, thảo luận, định hướng một số công việc lớn; xác định các nút thắt, điểm nghẽn cần tháo gỡ, đề xuất các nhiệm vụ, giải pháp để thực hiện, tinh thần là cùng làm, cùng hưởng, cùng thắng, cùng phát triển.

“Yêu cầu xuyên suốt là phát triển nhanh nhưng phải bền vững trên cơ sở ổn định chính trị, bảo đảm an sinh xã hội, không hy sinh tiến bộ, công bằng, an sinh xã hội và môi trường để chạy theo tăng trưởng đơn thuần”, Thủ tướng nêu.

Thứ trưởng Bộ KH-ĐT Nguyễn Đức Tâm cho biết DNNVV đã phát triển lớn mạnh cả về số lượng và chất lượng, đến nay, DNNVV Việt Nam chiếm gần 98% trong tổng số hơn 940 nghìn doanh nghiệp đang hoạt động.

Năm 2024, các DNNVV tiếp tục có những bước phát triển tích cực, đóng góp quan trọng vào nền kinh tế. GDP năm 2024 ước tăng 7,09%, trong đó, khu vực công nghiệp và xây dựng, nơi tập trung phần lớn các DNNVV, tăng 8,24%, đóng góp trên 45% vào tổng giá trị tăng thêm của nền kinh tế. Các DNNVV trong lĩnh vực dịch vụ cũng ghi nhận sự tăng trưởng mạnh mẽ. Giá trị tăng thêm của khu vực dịch vụ năm 2024 đạt 7,38%, cao hơn so mức tăng 6,9% của năm 2023….

Tuy nhiên, cộng đồng doanh nghiệp nhìn chung còn gặp nhiều khó khăn. Về phía cung, khu vực nông nghiệp, dịch vụ, du lịch đối mặt với chi phí sản xuất tăng cao. Về phía cầu, đầu tư phục hồi chậm, sức mua trong nước tăng thấp. Doanh nghiệp tiếp tục đối mặt với áp lực cạnh tranh tăng cao…

Bên cạnh đó, tốc độ tăng CPI bình quân có dấu hiệu giảm, nhưng áp lực lạm phát tiếp tục cần được theo dõi sát; tín dụng tăng trưởng chưa cao; khả năng hấp thụ vốn của nền kinh tế và doanh nghiệp còn yếu.

Không những vậy, theo ông Tâm, Việt Nam vẫn chưa giải quyết được triệt để, kịp thời những khó khăn, vướng mắc, bất cập trong thể chế, pháp luật để phù hợp với thực tiễn và yêu cầu phát triển. Một số bộ, ngành, địa phương chưa thực sự quyết liệt, chủ động đồng hành cùng doanh nghiệp để giải quyết, tháo gỡ khó khăn.

Quy mô doanh nghiệp nhỏ, số vốn ít (trên 90% có quy mô dưới 10 tỉ đồng), công nghệ còn lạc hậu, trình độ quản lý chưa cao, chưa chuyên nghiệp, năng lực huy động và hấp thụ vốn thấp…; năng lực cạnh tranh, ứng dụng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, chuyển đổi xanh, chuyển đổi số chỉ tập trung ở số ít doanh nghiệp quy mô vừa và lớn, hầu hết các DNNVV chưa có công nghệ gốc, chưa đủ tiềm lực để số hóa và xanh hóa hoạt động kinh doanh…

Xây dựng pháp luật theo hướng "kiến tạo phát triển"

Theo Thứ trưởng Nguyễn Đức Tâm, sự thay đổi chính sách của các nền kinh tế lớn kéo theo sự dịch chuyển các dòng vốn đầu tư; rủi ro về một "cuộc chiến thương mại" toàn cầu đang hiện hữu. Điều này vừa đặt ra các nguy cơ, thách thức nhưng đồng thời cũng mang đến cho các quốc gia, doanh nghiệp thời cơ, vận hội mới.

Ông Tâm cho rằng Nhà nước phải thực hiện tốt vai trò tạo lập môi trường đầu tư kinh doanh, xây dựng thể chế chính sách thuận lợi, minh bạch, công bằng, ổn định, dễ dự đoán, tạo niềm tin cho doanh nghiệp.

“Xác định doanh nghiệp là lực lượng tiên phong, trực tiếp tạo ra của cải vật chất cho xã hội, là động lực quan trọng để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, trong đó, khu vực kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất”, ông Tâm nói.

Tiếp theo, ông Tâm đề nghị cần hoàn thiện thể chế, pháp luật, xác định thể chế là "đột phá của đột phá", tạo mọi điều kiện cho người dân, doanh nghiệp gia nhập và rút lui khỏi thị trường, tiếp cận các nguồn lực sản xuất kinh doanh.

Ngoài ra, đổi mới tư duy xây dựng pháp luật theo hướng "kiến tạo phát triển", từ bỏ tư duy "không quản được thì cấm"; đề cao phương pháp "quản lý theo kết quả đầu ra"; chuyển mạnh từ "tiền kiểm" sang "hậu kiểm" gắn với tăng cường kiểm tra, giám sát.

“Thực hiện nghiêm nguyên tắc người dân, doanh nghiệp được làm những gì pháp luật không cấm; tạo niềm tin, tâm lý xã hội tích cực để huy động tối đa mọi nguồn lực trong dân vào sản xuất kinh doanh, phát triển kinh tế, để mỗi người dân đều thuận lợi khởi nghiệp, lập nghiệp khi có nhu cầu”, ông Tâm nêu và đề nghị đẩy mạnh cải cách hành chính…

Lãnh đạo Bộ KH-ĐT cũng đề nghị xây dựng, trình Trung ương ban hành nghị quyết mới về phát triển kinh tế tư nhân; trong đó nòng cốt là các doanh nghiệp (bao gồm cả DNNVV và doanh nghiệp lớn), xác định các giải pháp đột phá để phát triển kinh tế tư nhân trở thành một trong những động lực quan trọng nhất cho tăng trưởng, tăng năng suất lao động và năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.

Đối với cộng đồng doanh nghiệp, DNNVV, ông Tâm đề nghị quyết tâm lớn hơn, hành động quyết liệt hơn, bám sát diễn biến của thị trường để chủ động thích ứng, điều chỉnh kế hoạch sản xuất kinh doanh; chuyển đổi số, chuyển đổi xanh trong hoạt động, sản xuất kinh doanh; nâng cao chất lượng, trình độ quản trị doanh nghiệp…

Lam Thanh