Apple đang nỗ lực để đạt được thành tựu trong lĩnh vực AI tạo sinh, công nghệ đứng sau ChatGPT và các chatbot tiên tiến khác, nhưng các đối thủ càng ngày càng bỏ xa họ hơn. Giờ đây, việc Amazon ra mắt Alexa+ khiến những thiếu sót về AI của Apple trở nên rõ ràng hơn.

Apple đã có một khởi đầu thuận lợi với chatbot khi lần đầu tiên ra mắt trợ lý kỹ thuật số Siri vào năm 2011. Thế nhưng, gã khổng lồ công nghệ Mỹ sớm tụt hậu và những nỗ lực cải tiến phần mềm của họ đã mất nhiều thời gian hơn dự kiến.

Khi Apple ra mắt phiên bản Siri tích hợp AI vào tháng 6.2024, hệ thống này trông rất tuyệt trong video quảng cáo. Siri mới có thể khai thác dữ liệu cá nhân của bạn để trả lời câu hỏi tốt hơn, phân tích những gì trên màn hình, kiểm soát các tính năng và ứng dụng chính xác hơn. Song trên thực tế, các tính năng này hoạt động không như trên video và các kỹ sư Apple phải nỗ lực rất nhiều nếu muốn hoàn thiện chúng vào tháng 5 tới theo kế hoạch

Apple Intelligence (bộ tính năng AI rộng hơn của Apple) đã được triển khai theo từng giai đoạn kể từ tháng 10.2024. Các khả năng hiện tại gồm công cụ viết, phiên âm thư thoại, biểu tượng cảm xúc tùy chỉnh Genmoji, tự động sắp xếp email, cải tiến thông báo và ứng dụng Image Playground có thể tạo phiên bản hoạt hình cho ảnh và ý tưởng của bạn. Thế nhưng, những tính năng này "có cũng được, không có cũng không sao". Một số trong số chúng về cơ bản là vô dụng.

Thật trớ trêu khi Apple, một trong những công ty sáng tạo nhất lịch sử thế giới, đang thất bại trong lĩnh vực AI.

Ngay cả nỗ lực của Apple nhằm tích hợp ChatGPT của OpenAI vào Intelligence (để bù đắp cho những thiếu sót của chính mình) cũng không được thực hiện tốt. Tính năng này có vẻ như là ý tưởng muộn màng và thiếu khả năng đàm thoại. Visual Intelligence, cung cấp cho người dùng thông tin về các vật phẩm trong thế giới thực, thì giống phiên bản rút gọn của Google Lens. Tóm tắt thông báo của Apple (một trong những khái niệm AI cơ bản nhất) đã bị vô hiệu hóa với một số ứng dụng sau khi làm sai lệch cảnh báo tin tức khẩn cấp.

Tất cả những điều này làm suy yếu ý tưởng rằng Apple Intelligence sẽ thúc đẩy người tiêu dùng nâng cấp thiết bị của họ. Có rất ít lý do để bất kỳ ai mua dòng iPhone 16 hoặc sản phẩm mới chỉ vì Intelligence, bất kể Apple quảng bá nó mạnh mẽ thời gian qua.

Apple biết điều này, ngay cả khi nói với Phố Wall rằng đang bán iPhone chạy hơn ở những khu vực cung cấp các tính năng AI. Song, không phải ai cũng đón nhận Apple Intelligence. Dữ liệu nội bộ của công ty về các tính năng cho thấy mức sử dụng Apple Intelligence thực tế cực kỳ thấp.

Việc Apple tham gia một danh mục mới sau các đối thủ cạnh tranh không phải bất thường. Apple không phải là hãng đầu tiên bán đồng hồ thông minh, điện thoại hoặc tai nghe không dây. Thế nhưng, Apple thường đưa ra lý lẽ rằng họ có thứ gì đó tốt hơn. Ngay cả Vision Pro, dù còn lâu mới trở thành sản phẩm thương mại thành công, cũng là kính thực tế hỗn hợp cực kỳ ấn tượng.

Với Apple Intelligence, công ty đã tụt hậu so với OpenAI, Google và Microsoft. Tuy nhiên, Apple vẫn có cơ hội để vươn lên bằng một thứ gì đó thú vị, mang tính trò chuyện, tích hợp tốt và hữu ích. Apple dường như đang tiến theo hướng đó khi công bố Intelligence vào tháng 6.2024, mô tả nó là "AI dành cho phần còn lại của chúng ta".

Thế nhưng, Apple đã không thể thực hiện được. Apple Intelligence không thể sánh kịp với đối thủ cạnh tranh và một thất bại trong lĩnh vực AI có thể gây ra hậu quả tàn khốc cho công ty. Lý do vì AI hứa hẹn sẽ trở thành một phần phổ biến trong cuộc sống của nhiều người và thay đổi cách chúng ta tương tác với các thiết bị, giao tiếp cũng như hoàn thành công việc.

Một tính năng biểu tượng cảm xúc do AI tạo ra sẽ không đủ, nhất là khi các đối thủ của Apple đang phô diễn những trợ lý hoàn toàn có thể trò chuyện và được cá nhân hóa, giống con người đáng kinh ngạc.

Một ví dụ điển hình là Alexa+ của Amazon được công bố tuần trước. Về cơ bản, đây là phiên bản Voice Mode (chế độ giọng nói) của ChatGPT với kiến ​​thức về bạn là ai, những người trong cuộc sống của bạn, sở thích của bạn, bối cảnh ngôi nhà và môi trường xung quanh của bạn.

Nhà báo công nghệ nổi tiếng Mark Gurman đã tham dự buổi ra mắt Alexa+ tại thành phố New York (Mỹ) và cảm giác như đang chứng kiến ​​buổi trình diễn ChatGPT đầu tiên cách đây ba năm.

Tất nhiên, chúng ta sẽ phải xem Alexa+ hoạt động như thế nào trên thực tế. Amazon sẽ không bắt đầu triển khai Alexa+ trong vài tuần tới và công ty từng thất bại trong việc đưa phần mềm ra thị trường vào năm ngoái. Chúng ta sẽ cần xem Alexa+ hoạt động ở quy mô đầy đủ, nhưng có lý do để lạc quan.

Có một lĩnh vực mà Apple hưởng lợi thế. Amazon thiếu một hệ sinh thái các sản phẩm bên ngoài ngôi nhà và thiếu hệ sinh thái ứng dụng gốc có thể khiến Alexa+ mạnh mẽ hơn. Amazon có loa thông minh và các tiện ích khác, nhưng không có gì giống hàng tỉ thiết bị di động được tích hợp tốt của Apple. Song, điều đó chỉ khiến tình hình với Apple Intelligence trở nên đáng thất vọng hơn. Đáng ra Apple có thể kết hợp AI tiên tiến với hệ sinh thái của mình để tạo ra một thứ gì đó mạnh mẽ và kỳ diệu.

Phiên bản Siri tiếp theo sẽ là bài kiểm tra xem Apple có thể phục hồi hay không, có khả năng sẽ được phát hành vào tháng 5, sau 11 tháng kể từ khi được giới thiệu. Siri trên phiên bản iOS 18 hiện tại về cơ bản có hai bộ não: Một bộ não vận hành các lệnh Siri cũ, như hẹn giờ và thực hiện cuộc gọi, và một bộ não khác xử lý các truy vấn nâng cao hơn. Bộ não thứ hai có thể khai thác dữ liệu người dùng và không bị nhầm lẫn khi người dùng thay đổi yêu cầu giữa lệnh.

Để đưa Apple Intelligence ra thị trường như một phần của iOS 18, công ty không có thời gian để hợp nhất hai bộ não Siri lại với nhau. Điều đó đồng nghĩa phần mềm không hoạt động trơn tru như mong đợi.

Với iOS 19, kế hoạch của Apple là hợp nhất cả hai bộ não với nhau và triển khai một kiến trúc Siri mới. Mark Gurman hy vọng điều này sẽ được giới thiệu sớm nhất là tại Hội nghị các nhà phát triển toàn cầu của Apple vào tháng 6 tới và trình làng vào mùa xuân năm 2026 như một phần của iOS 19.4.

Hệ thống mới có tên LLM Siri ban đầu được cho sẽ giới thiệu một cách tiếp cận mang tính đàm thoại hơn, nhưng hiện bị chậm trễ và sẽ không được công bố vào tháng 6.

Trước khi có thể dốc toàn lực vào việc phát triển Siri để hoạt động giống ChatGPT và Alexa+, Apple sẽ cần phải sửa chữa hệ thống cơ bản. Điều này sẽ không dễ dàng. Đó là lý do tại sao những người trong bộ phận AI của Apple hiện tin rằng phiên bản Siri hiện đại, có khả năng trò chuyện thực sự, sẽ không đến tay người tiêu dùng cho tới khi iOS 20 trình làng vào năm 2027.

Điều đó đồng nghĩa Apple sẽ chậm chân nửa thập kỷ, một mốc thời gian ảm đạm hơn nhiều người tưởng tượng. Trên hết, các đối thủ của Apple không đứng yên. Với tốc độ hoạt động hiện nay, hãy tưởng tượng OpenAI và Google sẽ ở đâu trong hai năm nữa. Đó là chưa kể đến các công ty khởi nghiệp AI đang mọc lên sau vài tuần.

Một giải pháp cho vấn đề AI của Apple là làm theo Samsung Electronics, Microsoft và Amazon, tức dựa nhiều hơn vào các công nghệ bên ngoài. Những công ty này đã khai thác Google Gemini, ChatGPT và Claude của Anthropic để hệ thống của họ hoạt động trơn tru.

Apple có lẽ sẽ đưa ra thị trường một sản phẩm AI cạnh tranh, được tích hợp sâu với các thiết bị và ứng dụng của mình, bằng cách sử dụng các mô hình nền tảng bên thứ ba. Sau đó, Apple có thể thay thế chúng khi công nghệ của họ đạt đến tiêu chuẩn.

Apple hợp tác với OpenAI, nhưng mối quan hệ đó chỉ mang tính bề ngoài hơn là mang tính cốt lõi. Hiện OpenAI không cung cấp sức mạnh cho mô hình ngôn ngữ lớn được sử dụng trong các tính năng của Apple Intelligence, mà chỉ đóng vai trò dự phòng nếu Siri không biết cách phản hồi điều gì đó hoặc phân tích hình ảnh trong các tính năng Visual Intelligence ít được sử dụng.

Để giúp lên kế hoạch cho các bước tiếp theo, Apple đã thực hiện những thay đổi lãnh đạo gần đây khi chuyển Kim Vorrath, nhà quản lý phần mềm kỳ cựu, sang bộ phận AI giúp đưa Siri và các dự án khác vào trạng thái tốt hơn. Kim Vorrath trước đây dẫn đầu việc phát triển phần mềm cho Vision Pro, nỗ lực đã được cải thiện dưới sự giám sát của bà.

John Giannandrea, cựu giám đốc hàng đầu Google, vẫn phụ trách bộ phận AI của Apple. Trong bộ phận AI, nhân viên đã đặt ra những câu hỏi nghiêm túc về việc liệu Giám đốc điều hành Tim Cook hoặc cả hội đồng quản trị công ty có cần thực hiện những thay đổi lớn hơn hay không. Cuộc khủng hoảng có thể đặt công việc của John Giannandrea hoặc những người khác vào rủi ro.

Ban lãnh đạo Apple tin rằng dù tụt hậu trong lĩnh vực AI, công ty không có nguy cơ mất cơ sở người dùng. Sự tích hợp chặt chẽ giữa phần cứng, phần mềm và dịch vụ, sức mạnh của chip nội bộ và giao diện người dùng phần mềm vẫn mang lại lợi thế cho Apple, các giám đốc lập luận. Dù tất cả đều đúng, AI lại gây gián đoạn đến mức đang tạo ra các hệ sinh thái và công nghệ hoàn toàn mới xung quanh nó. Điều này khiến hoạt động kinh doanh của Apple gặp nguy hiểm.

AI là công nghệ chỉ xuất hiện một lần trong một thế hệ. Apple có lẽ vẫn còn thời gian để xoay chuyển tình thế, nhưng cơ hội đó đang dần đóng lại nhanh chóng.

Sơn Vân