Sáng 8.3, Thủ tướng Phạm Minh Chính gặp mặt các nữ Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, nữ Anh hùng lao động, nữ tướng; dự Lễ kỷ niệm 40 năm Giải thưởng Kovalevskaia và trao Giải thưởng năm 2024.

Giải thưởng Kovalevskaia năm 2024 được trao cho 2 cá nhân: PGS-TS Nguyễn Minh Tân - Giám đốc Viện Nghiên cứu và phát triển ứng dụng các hợp chất thiên nhiên, giảng viên Khoa Kỹ thuật hoá học, Trường Hoá và Khoa học sự sống, Đại học Bách khoa Hà Nội; PGS-TS Đặng Thị Mỹ Dung - Phó viện trưởng Viện Công nghệ Nano, Đại học Quốc gia TP.HCM với những thành tích xuất sắc trong nghiên cứu khoa học và ứng dụng thực tiễn, đóng góp quan trọng góp phần vào sự phát triển của đơn vị, của ngành, nhiều kết quả nghiên cứu đi vào ứng dụng thực tiễn, chuyển giao công nghệ hàng tỉ đồng cho các doanh nghiệp tại Việt Nam.

Phát biểu thay mặt các nhà khoa học nhận giải thưởng, PGS-TS Nguyễn Minh Tân bày tỏ xúc động và tự hào được đứng trong hàng ngũ những nhà khoa học nữ tiên phong; trân trọng cảm ơn sự quan tâm và hỗ trợ không ngừng của Đảng, Nhà nước cùng các cơ quan liên quan đã tạo điều kiện thuận lợi để phụ nữ có cơ hội phát huy tài năng và đóng góp cho sự phát triển khoa học.

Tin tưởng Giải thưởng Kovalevskaia sẽ tiếp tục là nguồn động viên mạnh mẽ cho các nhà khoa học nữ trên con đường nghiên cứu và cống hiến, PGS-TS Nguyễn Minh Tân gửi thông điệp tới các nhà khoa học nữ: "Đừng để giới hạn nào ngăn trở khát vọng của bạn. Mỗi thí nghiệm thất bại hôm nay chính là viên gạch cho tòa tháp thành công ngày mai".

Theo Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam Nguyễn Thị Tuyến, trong 40 năm qua, Giải thưởng đã được trao cho 22 tập thể và 57 cá nhân nhà khoa học nữ xuất sắc trên các lĩnh vực khoa học tự nhiên của Việt Nam. Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam là cơ quan thường trực, tham mưu cho Ủy ban Giải thưởng.

Lễ trao Giải thưởng Kovalevskaia năm 2024 và kỷ niệm 40 năm Giải thưởng được tổ chức tại trụ sở Chính phủ, được Thủ tướng Chính phủ dự và trực tiếp trao tặng là một sự động viên, khích lệ rất lớn đối với cá nhân nhận giải nói riêng, đối với Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam và phụ nữ cả nước nói chung, chắc chắn sẽ là động lực để các chị tiếp tục nghiên cứu, cống hiến công sức, trí tuệ cho sự phát triển của đất nước.

Trong thời gian tới, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam mong muốn tiếp tục nhận được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ, để Hội làm tốt hơn nữa vai trò cơ quan Thường trực, thúc đẩy sự phát triển của Giải thưởng, đồng hành, khuyến khích phụ nữ tham gia nghiên cứu khoa học, ứng dụng vào thực tiễn, khẳng định vai trò, tiềm năng của phụ nữ trên các lĩnh vực.

GS-TS, Nhà giáo nhân dân, Anh hùng lao động Nguyễn Thị Trâm – người được trao giải năm 2000 về thành tựu chọn tạo giống lúa - cho rằng nhà nghiên cứu lúc nào cũng phải tìm tòi phát hiện, hình thành các ý tưởng mới và tìm cách giải quyết.

"Nhà nước có lúc nghèo không có tiền hoặc có rất ít tiền cấp cho nghiên cứu nhưng nhà nghiên cứu thì luôn phải suy nghĩ, miệt mài theo đuổi đối tượng nghiên cứu của mình, tìm tòi, phát hiện những đặc điểm hữu ích, sáng tạo phương pháp phù hợp thì mới có kết quả mong đợi", GS Nguyễn Thị Trâm phát biểu.

GS Nguyễn Thị Trâm cũng nhắc tới việc Bộ Chính trị ra Nghị quyết 57 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, Quốc hội ban hành Nghị quyết 193 về một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ. Nghị quyết đã nêu rõ các tổ chức, cá nhân nghiên cứu và phát triển công nghệ được miễn trách nhiệm dân sự khi gây thiệt hại trong quá trình sử dụng ngân sách nhà nước, với điều kiện đã thực hiện đầy đủ quy trình và quy định pháp luật.

Theo GS Nguyễn Thị Trâm, chính sách mới này sẽ giúp các nhà khoa học yên tâm nghiên cứu đề xuất nhiều ý tưởng táo bạo, không ngại dấn thân để thực hiện các nghiên cứu khó và mới đưa đất nước thực sự vươn mình.

Được biết, giải thưởng Kovalevskaia là Giải thưởng cao quý mang tên nhà nữ toán học Nga lỗi lạc thế kỷ XIX - Sophia Kovalevskaia (1850-1891).

Qua 40 năm hoạt động (từ 1985 đến 2025), có 22 tập thể, 57 cá nhân được nhận giải thưởng với rất nhiều thành tích xuất sắc nổi bật, cống hiến nhiều sáng kiến có tính khoa học và thực tiễn cao. Đây là minh chứng sống động cho sự nỗ lực học tập, nghiên cứu bền bỉ, không ngừng nghỉ của phụ nữ Việt Nam.

Ở Việt Nam, Giải thưởng được duy trì từ năm 1985 đến nay, nhà khoa học nữ đầu tiên nhận Giải thưởng năm 1985 là Nhà giáo ưu tú Bùi Thị Tý - nhận giải thưởng khi đang công tác tại Trường THPT Chuyên Nguyễn Huệ - Hà Tây (nay là TP.Hà Nội).

Nhà khoa học nữ trẻ nhất từng nhận giải thưởng là GS-TS Lê Thị Thanh Nhàn, hiện là Vụ trưởng Vụ Giáo dục Dân tộc, Bộ Giáo dục và Đào tạo và GS-TS Vũ Thị Thu Hà, Phó Viện trưởng Viện Hóa học Công nghiệp Việt Nam, Giám đốc Phòng thí nghiệm trọng điểm quốc gia về công nghệ lọc hóa dầu đạt giải năm 2011 ở tuổi 41.

Lam Thanh