TP.HCM xin nhập 3 quận thành thành phố: Khó vì chưa có tiền lệ

Ngày 1.4, thông tin từ UBND TP.HCM cho biết, Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Thành Phong đã có văn bản gửi Bộ Xây dựng xin ý kiến về thành phần hồ sơ, đề án phân loại đô thị và chương trình phát triển đô thị phục vụ đề án thành lập thành phố trực thuộc TP.HCM.

Theo đó, nhằm hình thành và phát triển Khu đô thị sáng tạo tương tác cao phía Đông, UBND TP.HCM xây dựng đề án thành lập thành phố phía Đông trực thuộc TP.HCM trên cơ sở sáp nhập quận 2, quận 9 và quận Thủ Đức.

Dự kiến, sau khi được thành lập, thành phố phía Đông của TP.HCM sẽ có diện tích tự nhiên là 211,57 km2, quy mô hơn 1,169 triệu dân. Theo tiêu chuẩn quy định, quy mô dân số của thành phố phía Đông sẽ đạt hơn 779,98% và diện tích tự nhiên đạt hơn 141%.

Tuy nhiên, theo UBND TP.HCM, việc sáp nhập 3 quận 2, 9 và Thủ Đức để thành lập thành phố trực thuộc thành phố là chưa có tiền lệ (nếu sáp nhập 3 quận để thành lập một quận mới thì phù hợp chủ trương theo tinh thần Nghị quyết số 37, Nghị quyết số 653). Nếu thực hiện được thành phố phía Đông, TP.HCM sẽ là địa phương đầu tiên của cả nước có mô hình “thành phố thuộc thành phố trực thuộc Trung ương”.

Do vậy, UBND TP.HCM đề nghị Bộ Xây dựng xem xét, có ý kiến về thành phần hồ sơ, đề án phân loại và chương trình phát triển đô thị đối với trường hợp TP.HCM sáp nhập 3 quận để thành lập thành phố trực thuộc thành phố. Đồng thời, chấp thuận việc thành phố phía Đông dự kiến được thành lập sẽ không xem xét điều kiện về sự phù hợp với định hướng quy hoạch, chương trình phát triển đô thị và tiêu chuẩn về đơn vị hành chính trực thuộc…

Trước đó, UBND TP.HCM cũng đã có văn bản kiến nghị Bộ Nội vụ hướng dẫn quy trình thực hiện hồ sơ thành lập thành phố phía Đông theo chủ trương của lãnh đạo Thành ủy, UBND TP.HCM. Ngay sau đó, Bộ Nội vụ có công văn đề nghị UBND TP.HCM xin ý kiến của Bộ Xây dựng nội dung liên quan đến hồ sơ, đề án phân loại và chương trình phát triển đô thị.

Đánh giá về đề án này, KTS.TS Võ Kim Cương, nguyên Phó Kiến trúc sư trưởng TP.HCM cho rằng, quy hoạch phát triển khu đông TP.HCM thành một thành phố hiện đại với các chức năng mới như đô thị sáng tạo đã có từ lâu. Tuy nhiên, việc sáp nhập 3 quận để thành lập thành phố phía Đông, nghĩa là thành lập thành phố bên trong thành phố là điều chưa có tiền lệ. Do vậy, việc đề nghị các Bộ ngành hướng dẫn thì rất khó, vì Bộ muốn hướng dẫn thì phải căn cứ vào quy định của pháp luật, trong khi quy định này chưa có.

TS Võ Kim Cương cũng cho rằng khu phía Đông của TP.HCM có tiềm năng rất lớn, có điều kiện cần để lập thành phố. Tuy nhiên, TP.HCM phải xây dựng được chiến lược quy hoạch tổng thể phát triển cho cả khu vực này trước, đồng thời giải quyết trước bài toán về quy hoạch, giao thông.

Được biết, để chuẩn bị tốt hơn cho tương lai TP.HCM trong 20 năm tới, quy hoạch phát triển đô thị theo hướng sáng tạo là định hướng mới của TP.HCM. Chính quyền TP.HCM mong muốn chuyển đổi khu vực phía Đông thành khu vực đổi mới sáng tạo và tương tác cao. Phạm vi nghiên cứu là diện tích của quận 2, quận 9 và quận Thủ Đức.

Ý tưởng về khu đô thị sáng tạo phía Đông do Bí thư thành ủy TP.HCM Nguyễn Thiện Nhân khởi xướng, hướng đến xây dựng đô thị thông minh, có chất lượng sống. Ông Nguyễn Thiện Nhân đặt vấn đề xây dựng khu đô thị này hồi đầu năm 2018, nhằm kết nối 3 quận phía Đông thành một hệ sinh thái, đẩy mạnh phong trào đổi mới sáng tạo, khai thác tiềm lực của cộng đồng tri thức trẻ địa phương.

Trong đó, quận 2 là trung tâm tài chính tương lai với khu đô thị mới Thủ Thiêm, quận 9 sẽ phát triển khoa học công nghệ với trung tâm là khu công nghệ cao, còn quận Thủ Đức là nơi tập trung nhiều trường đại học chất lượng cao mà hạt nhân là Đại học Quốc gia TP.HCM.

Nhằm thực hiện hóa mục tiêu này, TP.HCM đã tổ chức cuộc thi tuyển quốc tế nhằm tìm kiếm ý tưởng "quy hoạch không gian đô thị" có tích hợp với "chiến lược phát triển kinh tế - xã hội". Đồng thời, tháng 11.2019, UBND TP.HCM cũng tổ chức hội thảo định hướng quy hoạch Khu đô thị sáng tạo tương tác cao phía Đông TP.HCM.

Phan Diệu