Hàng trăm ngàn người Mỹ vừa là chuyển giới vừa đồng tính

Vài ngày gần đây, phát ngôn của Trấn Thành và Hương Giang về việc “người chuyển giới nữ chỉ yêu trai thẳng” trong chương trình Người ấy là ai đã gây ra khá nhiều tranh cãi. Vài nhà vận động quyền LGBT đã vào cuộc và cho rằng quan điểm này là sai, điển hình như anh Huỳnh Minh Thảo – cựu giám đốc truyền thông của tổ chức ICS chuyên về quyền của cộng đồng LGBT. Họ khẳng định người chuyển giới nữ cũng có thể yêu nữ hoặc người chuyển giới nam vẫn có thể yêu nam.

Hương Giang hôm qua đã đăng lời xin lỗi lên trang facebook và bày tỏ mong muốn có thể học thêm kiến thức về giới. Bỏ qua một số phản hồi tiêu cực từ cộng đồng mạng, đây là một cuộc tranh luận thú vị cho những ai quan tâm đến cộng đồng LGBT và các định nghĩa về xu hướng tính dục, bản dạng giới và thể hiện giới (viết tắt là SOGIE dựa trên từ tiếng Anh - sexual orientation, gender identity và gender expression).

Hà An - một người chuyển giới nữ tham gia chương trình Người ấy là ai

LGBT là từ viết tắt ám chỉ 4 cộng đồng riêng biệt: đồng tính nữ (lesbian – L), đồng tính nam (gay – G), song tính (bisexual) và chuyển giới nam lẫn nữ (transgender – T). Nó bắt đầu được sử dụng rộng rãi tại Mỹ trong thập niên 1990 như một cách liên kết các cộng đồng này với nhau. Mặc dù vậy, cách làm này có một vấn đề khiến cho nhiều người dễ hiểu nhầm: chúng không dựa trên cùng một tiêu chí.

“Đồng tính” và “song tính” được xác định dựa trên tiêu chí một người bị thu hút bởi người thuộc giới tính nào. Ví dụ, một người có giới tính nam thích một người nam thì gọi là đồng tính còn ngược lại gọi là dị tính. Trong khi đó, chuyển giới thì dựa trên tiêu chí một người tự nhận mình thuộc giới tính nào. Ví dụ, một người nam tự nhận mình là nữ thì họ chính là người chuyển giới (không cần thiết phải phẫu thuật chuyển đổi).

Do đó, về lý thuyết, một người có thể vừa chuyển giới vừa đồng tính. Và trái với suy nghĩ của nhiều người, trường hợp này khá phổ biến.

Theo một khảo sát được thực hiện vào năm 2011 của viện William thuộc ĐH Los Angeles, 0,3% người trưởng thành tại Mỹ là chuyển giới - tương đương 697.529 người. Đối với chuyển giới từ nam sang nữ, 27% tự nhận là đồng tính nữ và 20% tự nhận là song tính nữ. Đối với chuyển giới từ nữ sang nam, 12% tự nhận là đồng tính nam và 12% tự nhận là song tính nam.

Tựu trung, có hơn 100.000 người chuyển giới tại Mỹ là người đồng tính hoặc song tính.

Hiện nay, LGBT đã được thay thế bằng “LGBTQ” hoặc “LGBTIQ”. Trong đó, “I” là intersex – người liên giới tính – và “Q” là questioning (chưa xác định). Việc này cho thấy SOGIE vẫn là một chủ đề còn rất mới mẻ và phức tạp hơn nhiều so với việc chỉ phân định dân số ra nam hay nữ và mặc định họ phải yêu người khác giới.

Phát ngôn của Hương Giang tuy không chính xác nhưng nó đã giúp mở ra cuộc tranh luận hữu ích xoay quanh chủ đề SOGIE tại Việt Nam. Suy cho cùng, đó mới chính là điều quan trọng nhất.

Mai Thảo