Tổng thống Putin có thể gặp khó với kịch bản chính trị hoá kinh tế của các đối thủ

Kịch bản chính trị hoá kinh tế, chống Putin bằng đại biểu tình, bằng đại đình công

The Washington Post ngày 21.4 đưa tin, trong một cuộc phản kháng mới nhất với chính quyền Nga, hàng ngàn tài xế trên toàn nước Nga đã thực hiện cuộc biểu tình dân sự ôn hòa - đại đình công - với thông điệp gửi tới chính phủ Nga rằng hãy quan tâm tới đời sống của họ.

“Những người lái xe tải ở Dagestan - một lực lượng của cuộc đại đình công trên toàn quốc - cho rằng một khoản thuế đường bộ, mà chính phủ Nga tăng lên, làm cho họ cuộc sống của họ gặp rất nhiều khó khăn. Nhiều tài xế đã ngừng làm việc từ ngày 27.3 cho đến nay”.

Đặc biệt, giới tài xế cho rằng, chính sách thuế mới được chính phủ Nga đưa ra bị tác động bởi một hãng tư nhân được cho là có quan hệ mật thiết với Tổng thống Vladimir Putin.

Cũng nên nhắc lại rằng, từ năm 2015, chính phủ Nga đã áp dụng hệ thống thu phí đường bộ mới với các loại ô tô hay phương tiện 4 bánh tính theo km di chuyển. Hế thống được gọi là Platon.

Giới tài xế đang đình công phản đối chính phủ Nga - Ảnh: The Washington Post

Giới tài xế đã phản đối hệ thống Platon ngay vào thời điểm đó, bất chấp quan điểm của chính phủ Nga là Platon cần thiết cho việc tăng thu phí nhằm bảo dưỡng và cải thiện đường xá.

Kremlin luôn khẳng định “chủ nghĩa gia đình” không liên quan gì đến Platon, nhưng giới tài xế cho biết thực tế là Công ty quản lý hệ thống Platon được điều hành bởi con trai của một doanh nhân giàu có, người từng là đối tác của ông Putin.

Cuộc đại đình công của giới tài xế lần này diễn ra sau khi chính phủ Nga tuyên bố sẽ tăng gấp đôi mức thuế theo hệ thống Platon kể từ ngày 15.4.2017. Trước tình hình căng thẳng, chính phủ của Thủ tướng Dmitry Medvedev đã xoa dịu bằng cách quy định tạm thời chỉ tăng khoảng 3,4 cent (0,034USD)/km.

Tuy nhiên, theo giới tài xế thì khoản tăng tạm thời đó tưởng không có vẻ gì nhiều, nhưng thực ra nó tác động rất lớn tới thu nhập của họ.

“Ông Ibragimov – một tài xế - cho biết, ông đưa khách đi du lịch với khoảng 100.000 km/năm, thì mỗi năm ông đã tốn thêm đến 3.400USD. Trong khi thu nhập thời điểm tốt nhất của ông là 6.500USD/ năm.

Như vậy, chi phí nhiên liệu + phí hao mòn đường bộ đã khiến ông lỗ ròng. Ông Ibragimov và những tài xế khác đã quyết định ở nhà để phản kháng hơn là đi làm việc”, theo The Washington Post.

Theo lãnh đạo nghiệp đoàn tài xế Nga cho biết, riêng ở Dagestan có hơn 30.000 tài xế lái xe tải đã ngừng làm việc, hơn 4.000 xe tải đậu rải rác khắp thành phố và bên lề đường. Đó là những điểm đầu mối của cuộc đại đình công.

Mặc dù những người tài xế cho biết những đòi hỏi của họ là vấn đề kinh tế chứ không phải chính trị, song cuộc đại đình công của họ diễn ra chỉ một ngày sau cuộc đại biểu tình chống tham nhũng khiến giới quan sát cho rằng đây là kịch bản chính trị hoá kinh tế của các đối thủ nhằm vào quyền lực của Tổng thống Putin.

Bởi lẽ, giới tài xế không phải là thành phần duy nhất bị ảnh hưởng bởi cuộc đại đình công của họ.

Ông Shamil, một nông dân trồng bắp cải ở Dagestan cho biết ông đã gặp rất nhiều khó khăn trong việc đưa hàng hóa của mình ra thị trường kể từ khi cuộc đại đình công của giới tài xế diễn ra. Và viễn cảnh phải bán hàng rẻ như cho hay để hư thối là khó tránh khỏi.

Điều đáng lưu ý là cuộc các biểu tình chống tham nhũng chỉ là “sự kiện một ngày”, còn các cuộc đình công của giới tài xế thì không xác định thời hạn chấm dứt khi chưa có tín hiệu tích cực từ Kremlin.

“Chính quyền Nga đang coi đây là một thách thức chính trị. Putin dự kiến ​​sẽ chạy đua vào ghế tổng thống vào năm 2018. Kremlin đang tìm cách chứng minh sự tín nhiệm dành cho nhà lãnh đạo Nga là ổn định, thực tế và luôn nằm ở ngưỡng trên dưới 80% liên tục trong ba năm”, The Washington Post bình luận.

Chính trị hoá kinh tế, các đối thủ sẽ tác động như thế nào tới quyền lực của Tổng thống Putin?

Chỉ còn không đầy một năm nữa là diễn ra cuộc bầu cử tổng thống nhiệm kỳ 7 của nước Nga thời hậu Xô viết, song cho đến giờ phút này Tổng thống Putin vẫn chưa cho biết ý định của mình có tiếp tục ra tranh cử nữa hay không.

Tất cả những dấu hiệu từ chính ông Putin, từ cộng sự của ông, từ chính trường Nga, từ đời sống chính trị tại xừ sở bạch dương đều chưa rõ ràng và chỉ giúp cho giới phân tích đưa ra những dự đoán khi thời gian đến cuộc bầu cử đang đếm ngược.

Tổng thống Putin có tiếp tục nắm quyền lực hay sẽ rời xa nơi chốn quan trường thì nước Nga hậu bầu cử tổng thống nhiệm kỳ 7 “vẫn có Putin”. Bởi lẽ vai trò của nhà lãnh đạo Nga sau gần 2 thập kỷ nắm quyền còn ảnh hưởng rất lớn tới cả đời sống chính trị lẫn đời sống xã hội Nga.

Cuộc đại biểu tình tại 99 thành phố trên khắp nước Nga

Vì vậy, kịch bản của các đối thủ không hẳn làm giảm cơ hội thắng cử của ông Putin, nếu ông tái tranh cử, hay giảm cơ hội thắng cử của “người của Putin”, nếu ông đề cử, mà là làm giảm tầm ảnh hưởng của nhà lãnh đạo Nga trong cả đời sống chính trị lẫn đời sống xã hội Nga, để từ đó chuẩn bị cho các nước đi tiếp theo sau này của họ.

Kịch bản chính trị hoá kinh tế có thể đạt được mục đích đó, nếu các nước cờ của Putin không còn đủ độ sắc sảo hay không đủ khả năng vô hiệu hoá tác hại từ chiêu trò của các đối thủ trên tất cả các mặt trận.

Việc Tổng thống Putin luôn có mức độ tín nhiệm cao ngay cả trong thời cấm vận cho thấy nổi lên hai vấn đề.

Thứ nhất, dường như các đối thủ của Putin đã giúp nâng cao vị thế cho nhà lãnh đạo tối cao của nước Nga. Bởi đã cấm vận để gây khó khăn ở trong nước Nga, nhưng lại còn tạo căng thẳng, đe dọa từ bên ngoài biên giới nước Nga, khiến người Nga có lý do để chọn đứng sau lưng tổng thống của họ.

Thứ hai, có thể kết quả các cuộc thăm dò không hoàn toàn chuẩn xác, hoặc Moscow có tác động vào các cuộc thăm dò khiến kết quả không khách quan, hoặc các cuộc thăm dò được “đặt hàng” từ Kremlin nhằm nâng cao uy tín cho lãnh đạo của họ. Điều này cũng không phải là không có cơ sở.

Và để chứng minh sự thật cũng như sửa chữa sai lầm thì các đối thủ chọn tác động vào “miếng ăn giấc ngủ” của người dân Nga.

Người dân ở bất cứ quốc gia nào khi đưa ra quyết định lựa chọn lãnh đạo đều bị chi phối nhiều nhất bởi chất lượng sống hàng ngày của họ. Nếu lựa chọn người mới thì họ tin người đó có khả năng đáp ứng kỳ vọng, làm thay đổi cuộc sống hiện tại theo hướng tốt hơn.

Nếu lựa chọn lại người cũ thì chất lượng cuộc sống hiện tại, khả năng làm việc trong nhiệm kỳ cũ sẽ là cơ sở quan trọng nhất để họ gửi niềm tin và trao quyền lực.

Không thể phủ nhận, chất lượng cuộc sống hiện tại của người dân Nga đang là điểm yếu của Putin hay người của Putin, dù nước Nga đã đạt được nhiều thành quả trong thời cấm vận.

Các đối thủ đã chọn tấn công vào điểm yếu này để làm thay đổi hình ảnh của nhà lãnh đạo Nga với người dân Nga. Chọn làm đình trệ giao thông vận tải là một nước đi rất lợi hại, bởi điều đó không khác gì cắt đứt các huyết mạch trên cơ thể.

Theo giới phân tích, không loại trừ từ nay đến khi cuộc bầu cử tổng thống Nga nhiệm kỳ 7 diễn ra, sẽ có nhiều cuộc đại đình công của giới tài xế, những người điều khiển phương tiện từ đường bộ, đường biển, đường sắt đến đường hàng không, sẽ có thể làm nước Nga tê liệt trong những thời điểm nhạy cảm.

Chính vì vậy, kịch bản chính trị hoá kinh tế của các đối thủ là cực kỳ nguy hiểm mà Tổng thống Putin không thể xem thường và cũng không dễ hoá giải.

Ngọc Việt