Bạn thân của bà Aung San Suu Kyi trúng cử tổng thống Myanmar

Hồ sơ - Ngày đăng : 14:44, 15/03/2016

Ngày 15.3, bạn thân của bà  Aung San Suu Kyi trúng cử Tổng thống Myanmar, sau khi quốc hội nước này dành 360 phiếu thuận cho ông  Htin Kyaw.
Bạn thân của bà Aung San Suu Kyi trở thành nguyên thủ quốc gia đầu tiên không xuất thân từ quân đội Myanmar.
Đảng Liên minh quốc gia vì dân chủ (NLD) của bà Aung San Suu Kyi thắng lớn ở kỳ bầu cử quốc hội Myanmar hồi tháng 11.2015, giành đa số ghế ở thượng và hạ viện Myanmar, kết thúc 50 năm thống trị của chế độ quân sự.

Hiến pháp do chế độ quân sự cũ soạn cấm bà Aung San Suu Kyi trở thành tổng thống, vì bà có chồng và 2 con trai mang quốc tịch nước ngoài.

Bà Aung San Suu Kyi đã hứa sẽ điều hành đất nước Myanmar thông qua một người thân cận. NLD đề cử ông Htin Kyaw, người từng điều hành một quỹ từ thiện do bà lập. Ông cũng là một người thân cận trong nhóm của bà kể từ giữa thập niên 1990.

Quân đội chiếm ¼ trong quốc hội đã bầu cựu tướng chủ trương cứng rắn Myint Swe làm phó tổng thống thứ nhất. Nghị sĩ NLD Henry Van Thio là phó tổng thống thứ hai.

Cựu tướng Myint Swe chỉ có 213 phiếu bầu làm tổng thống, còn ông Thio chỉ được 79 phiếu.

Kết quả bầu cử tổng thống tạo ra thế cân bằng quyền lực giữa ông Htin Kyaw, một nhà văn 69 tuổi được bà Aung San Suu Kyi tín nhiệm, với cựu tướng Myint Swe, người không thuộc cánh chủ trương cải tổ trong quân đội, và ông thân cận với cựu tướng Than Shwe.
Sự lựa chọn cựu tướng Myint Swe làm phó tổng thống của cánh quân đội gieo thêm thắc mắc về thiện chí hợp tác với NLD của các tướng lĩnh Myanmar vốn nắm chính quyền từ năm 1962.

Cựu tướng Myint Swe trung thành với chế độ quân sự từng đẩy Myanmar vào thế bị cô lập, nghèo khó trước khi có một chính phủ dân sự (chủ yếu là các cựu tướng) hồi năm 2011.

Những năm gần đây, ông Myint Swe làm thủ hiến bang Yangon-nơi có thành phố lớn nhất Myanmar. Ông bị chỉ trích là mờ ám khi chỉ định những hợp đồng xây dựng các dự án cơ sở hạ tầng, gồm một hợp đồng nhiều tỉ USD để phát triển thành phố Yangon. Ông không bình luận về các chỉ trích này.
Nyo Nyo Thin, một cựu nghị sĩ, nói: “Chúng tôi có nhiều câu hỏi về những hợp đồng mà ông ấy đã trao. Chúng hoàn toàn không minh bạch. Ông ấy không bao giờ tự giải thích về các quyết định này. Ông ấy là một quân nhân tốt, tuân lệnh những người trên ông ấy”.

Ở Myanmar, chức phó tổng thống chỉ đảm nhiệm các vai trò lễ nghị, thay tổng thống đại diện quốc gia ở các sự kiện quốc tế. Nhưng trong chính phủ sắp mãn nhiệm, tổng thống và phó tổng thống đều thuộc quân đội.

Nghị sĩ NLD Than Soe nói: “Việc quân đội chọn Myint Swe gây bất ngờ theo hướng tiêu cực. Mỗi công dân nước này đều biết tai tiếng của ông ấy. Nó lại cho thấy sẽ là một thách thức lớn cho chúng tôi liên hệ với quân đội, nhưng chúng tôi sẽ phải ráng hết sức có thể”.

Tướng Maung Maung là một nghị sĩ, nói “Thời gian sẽ trả lời ông Myint Swe có thể làm việc với NLD hay không. Chúng ta phải chờ xem. Khi họ bắt đầu làm việc với nhau, mối quan hệ sẽ trở nên rõ ràng”.

Cựu tướng Myint Swe bị Mỹ đưa vào danh sách đen, người Mỹ bị cấm làm ăn với ông, trong gói cấm vận kinh tế vốn khiến quân đội mất quyền lực.

Các quan chức Mỹ đã phản đối việc quân đội Myanmar tiếp tục trong chính quyền là không dân chủ. Mỹ sẽ phải quyết định sẽ làm việc với ông Myint Swe thế nào, khi chính phủ mới nhậm chức từ ngày 1.4 tới.

Bảo Vĩnh (theo The Wall Street Journal)