Người đưa tin về sự thật dịch bệnh ở Vũ Hán mất liên lạc với người thân

Lý Văn Lượng, một bác sĩ nhãn khoa 34 tuổi ở Vũ Hán, đã chết bởi chính coronavirus mà anh đã cố gắng cảnh báo sớm cho những người khác. Thay vì được lắng nghe, bác sĩ Lý đã bị cảnh sát Vũ Hán trừng phạt vì "tung tin đồn", và sau đó bác sĩ Lý bị nhiễm coronavirus từ một bệnh nhân.

Cái chết của bác sĩ Lý đã gây ra một cơn bão phẫn nộ trên khắp Trung Quốc. Người ta kêu gọi một lời xin lỗi chính thức từ chính quyền và tràn ngập các phương tiện truyền thông xã hội là từ khóa "Tôi muốn tự do ngôn luận", một quyền cơ bản mà trên lý thuyết được hiến pháp Trung Quốc bảo vệ. Và giờ, người Trung Quốc cũng đang tìm kiếm trên mạng xã hội thông tin về Trần Thu Thực, một nhà báo tự do, người đưa tin từ tâm dịch Vũ Hán.

Nhà báo Trần, vốn là một luật sư cũng ở tuổi 34 như bác sĩ Lý, vừa mất tích. Bạn bè và gia đình sau đó được cảnh sát thông báo rằng Trần bị buộc phải cách ly. Vào Chủ nhật 9.2, thông tin Trần Thu Thực bị mất tích đã bắt đầu lan truyền trên mạng Weibo với nhiều đòi hỏi phải thả nhà báo Trần. "Hy vọng chính quyền có thể đối xử với Trần Thu Thực một cách công bằng và minh bạch", một người dùng viết vào sáng Chủ nhật. "Chúng ta không thể có thêm Lý Văn Lượng thứ hai!".

Bắt giữ với lý do kiểm dịch

Nhà báo Trần Thu Thực đến Vũ Hán ngày 24.1, một ngày sau khi thành phố bị đặt dưới sự phong tỏa để ngăn chặn công dân rời đi như cách chống sự lây lan của vi rút. Trần đã đến thăm các bệnh viện quá tải, các nhà tang lễ và các khu vực cách ly, quay và phát video về những gì mình chứng kiến lên mạng, cung cấp cho thế giới một cái nhìn cụ thể về thực tế nghiệt ngã ở trung tâm cuộc khủng hoảng dịch bệnh.

Bạn bè cho biết họ đã liên lạc với Trần nhiều lần trong ngày, vì sợ anh ta có thể bị bắt bất cứ lúc nào. Khi Trần không trả lời các cuộc gọi vào đầu tối thứ năm, họ ngày càng lo lắng. Đến thứ sáu, bạn của Trần đã đăng một video cảnh bà mẹ của Trần thông báo con trai bà mất tích trên chính tài khoản twitter của Trần. Những người bạn thân của Trần cho biết anh đã để lại cho họ thông tin đăng nhập của anh trên twitter, trong trường hợp anh bị bắt giữ.

"Tôi ở đây để cầu xin cư dân mạng, đặc biệt là bạn bè ở Vũ Hán để giúp tìm Thu Thực, tìm hiểu chuyện gì đang xảy ra với con tôi," bà mẹ nói.

Tối hôm đó trong một chương trình phát sóng trực tiếp trên YouTube, Từ Hiểu Đông, một võ sĩ nổi tiếng đánh bại các cao thủ võ học cổ truyền Trung Quốc và là bạn của Trần, đã phát một tin nhắn từ mẹ của Trần nói rằng anh ta đã bị cách ly.

"Trong vài giờ qua, các nhân viên an ninh TP.Thanh Đảo và nhân viên an ninh nhà nước... đã thông báo cho cha mẹ của Thu Thực là con trai bà đã bị bắt đi với lý do kiểm dịch. Mẹ của Thu Thực ngay lập tức hỏi họ con mình đang ở đâu và bị bắt đi khi nào thì họ từ chối nói", Từ cho biết.

Từ nhấn mạnh rằng, dựa trên sự hiểu biết của mình với Trần và lời khai của những người trên thực địa, Trần đã có sức khỏe tốt trước khi mất tích.

Cả cảnh sát thành phố Vũ Hán và Thanh Đảo đều cho biết họ không có thông tin gì về Trần khi được CNN liên lạc.

"Chúng tôi lo lắng cho sự an toàn về sức khỏe của anh ấy nhưng cũng lo lắng rằng trong khi anh ấy mất tích, anh ấy có thể bị nhiễm vi rút", một người bạn giấu tên được Trần ủy quyền tiếp quản tài khoản twitter nói với CNN.

“ Tôi không sợ chết, tại sao tôi phải sợ các người

Đây không phải là lần đầu tiên Trần, một cựu luật sư, bị chính quyền làm cho phải im lặng.

Vào tháng 8 năm ngoái, Trần đã đến thăm Hồng Kông để đưa tin về các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ tại đặc khu. Trong các chương trình phát sóng của mình trên Weibo, Trần đã đi ngược lại cách tường thuật mà truyền thông chính thống Trung Quốc gọi những người biểu tình là "những kẻ bạo loạn" và "những kẻ ly khai". "Hầu hết những người liên quan đều hòa bình", Trần Thu Thực nói trong một video, "không phải tất cả bọn họ đều là những kẻ bạo loạn".

Chuyến đi của Trần kết thúc đột ngột khi anh bị chính quyền đại lục gọi về Bắc Kinh. Khi trở về, Trần kể rằng anh liên tục bị các cơ quan chính phủ khác nhau triệu tập thẩm vấn.

Tất cả các tài khoản truyền thông xã hội Trung Quốc của Trần sau đó đã bị xóa. Tài khoản weibo với 740.000 người theo dõi và các video trên đó đã bị mất sạch.

Nhưng Trần đã không chịu bó tay. Đầu tháng 10, Trần xuất hiện trở lại trong một video trên YouTube, thề sẽ tiếp tục lên tiếng. Kênh YouTube của anh hiện có 433.000 người đăng ký theo dõi. Trần Thu Thực cũng có một tài khoản Twitter với 246.000 người theo dõi. Cả hai nền tảng trên đều bị chặn ở Trung Quốc, nhưng nhiều người dùng tường lửa truy cập chúng.

"Vì quyền tự do ngôn luận là quyền công dân cơ bản được ghi trong điều 35 của hiến pháp Trung Quốc, tôi cần phải kiên trì vì tôi nghĩ đây là điều đúng đắn, bất kể có bao nhiêu áp lực và cản trở (tôi) gặp phải", Trần nói trong video hồi tháng 10.

Và Trần đã làm đúng như tuyên bố. Vào đêm giao thừa âm lịch, khi hầu hết người dân Trung Quốc ở nhà để đoàn tụ gia đình, Trần đã bắt một chuyến tàu cao tốc từ Bắc Kinh đến Vũ Hán.

"Tôi đã nói trước đây rằng tôi là một nhà báo công dân. Tôi là nhà báo kiểu gì nếu tôi không vội vàng ra tiền tuyến khi có thảm họa?" Trần nói trong video đầu tiên của mình ở Vũ Hán, khi đứng trước ga xe lửa Hankou, nơi anh vừa rời khỏi tàu và cầm một chiếc gậy selfie.

"Tôi sẽ sử dụng máy quay của mình để chứng kiến ​​và ghi lại những gì đang thực sự xảy ra ở Vũ Hán trong những nỗ lực ngăn chặn sự bùng phát. Và tôi sẵn sàng giúp truyền bá tiếng nói của người Vũ Hán ra thế giới bên ngoài", Trần nói.

"Trong khi tôi ở đây, tôi hứa sẽ không châm ngòi hoặc lan truyền tin đồn. Tôi sẽ không tạo ra sự sợ hãi hay hoảng loạn, tôi cũng sẽ không che đậy sự thật".

Kể từ đó, Trần đã phục vụ như tai mắt cho nhiều người bên ngoài, những người muốn theo dõi thực tế cuộc sống trên thực địa ở Vũ Hán.

Máy quay của Trần không tránh việc ghi lại sự đau đớn và tuyệt vọng của những người bị nhiễm vi rút: Một người bị sốt đã bị đẩy ra bên ngoài bệnh viện sau nhiều ngày cố gắng vô ích để được nhận vào; bệnh nhân thở oxy nằm trên giường tạm bợ đặt ở hành lang bệnh viện đông đúc; ở một góc bệnh viện, một người phụ nữ đeo mặt nạ giữ chặt thi thể của người thân đã khuất trên chiếc xe lăn và tuyệt vọng gọi điện đến nhà xác.

"Tôi sợ, tôi có vi rút trước mặt, và đằng sau tôi là cơ quan hành pháp", Trần nói trong một video ghi lại cảm xúc trong phòng khách sạn của mình vào ngày 30.1.

Để bảo vệ bản thân, Trần chỉ có thiết bị cơ bản - mặt nạ và cặp kính bảo hộ. Nhưng anh lo hơn cho cha mẹ ở Thanh Đảo khi biết họ bị chính quyền địa phương gây khó dễ.

"Nhưng tôi sẽ giữ tinh thần của mình, miễn là tôi còn sống và ở thành phố này, tôi sẽ tiếp tục các bản tin của mình", Trần nói. "Tôi không sợ chết. Tại sao tôi phải sợ các người".

"Anh ấy là một anh hùng. Và anh ấy đã mất tích"

Trong video hồi cuối tháng 1 đó, Trần cũng nói về 8 "kẻ tung tin" đã bị cảnh sát Vũ Hán trừng phạt vì phát tán thông tin sai lệch về vụ dịch. Trong thực tế, họ là những nhân viên chăm sóc sức khỏe đang cố gắng gióng lên hồi chuông cảnh báo. Bác sĩ Lý Văn Lượng được cho là một trong 8 người này.

"Đến bây giờ, cảnh sát Vũ Hán thậm chí không đưa ra bất kỳ lời xin lỗi nào", Trần nói với giọng phẫn nộ trong video.

Một tuần sau, bác sĩ Lý qua đời bởi coronavirus trong khu chăm sóc đặc biệt của bệnh viện nơi anh làm việc. Bác sĩ Lý được hàng triệu người dân Trung Quốc ca ngợi như một anh hùng và cái chết của vị lương y này khiến họ đau khổ và phẫn nộ.

Trước sự giận dữ sâu sắc và sôi sục, Trung Quốc hôm thứ sáu tuần trước tuyên bố rằng Ủy ban Giám sát quốc gia - cơ quan giám sát kỷ luật của đảng Cộng sản Trung Quốc - đang phái một đội đến Vũ Hán để tiến hành "điều tra toàn diện" vụ bác sĩ Lý Văn Lượng.

Trong khi người của Ủy ban đến Vũ Hán, Trần vẫn không thể liên lạc với gia đình, bạn bè và hàng trăm ngàn người theo dõi. Truyền thông chính thống Trung Quốc đã không đưa tin về sự mất tích của anh vì Trần Thu Thực từ lâu đã trở thành một chủ đề nhạy cảm ở Trung Quốc. Chính Trần từng nói đùa rằng mình đã gia nhập một danh sách ngày càng nhiều chủ đề mà người Trung Quốc kiêng nói. Nhưng khi Trần biến mất thì anh lại càng nổi tiếng hơn vì người ta hết kiêng nói về anh.

Một số người chưa từng nghe về Trần Thu Thực trước đây giờ bắt đầu hỏi về anh ta. "Trần Thu Thực là ai? Tại sao có quá nhiều người tìm kiếm anh ta? Tại sao truyền thông lại kiểm duyệt tên anh ta?"... là những câu hỏi xuất hiện ngày càng nhiều trên Weibo. Và theo đó là những câu trả lời: "Anh ấy là một luật sư. Anh ấy là một nhà báo. Anh ấy là người dám đến Vũ Hán để đưa tin những điều chân thực nhất khi vụ dịch đang ở giai đoạn nghiêm trọng nhất. Anh ấy là một anh hùng. Và anh ấy đã mất tích".

Anh Tú (theo CNN)