Những điều Trung Quốc làm ở Bangladesh, Nepal, Afghanistan đã khiến Ấn Độ cảnh giác cao độ

Đầu tuần này, Ấn Độ nhận được thêm một cú sốc tại khu vực khi Ngoại trưởng Pakistan Shah Mehmood Qureshi mời đặc phái viên của Trung Quốc tại Afghanistan Liu Jian đến Islamabad để giúp chấm dứt cuộc chiến 19 năm ở quốc gia đó. Theo lịch, Qureshi gặp một phái đoàn của Taliban, do Mullah Abdul Ghani Baradar dẫn đầu. Baradar chính là người mà Pakistan đã giam giữ trong nhà tù hơn 8 năm trước khi thả vào năm 2018 - để tạo tiền đề cho cuộc gặp với Liu.

Quay trở lại phía đông, ở Bangladesh, người Trung Quốc đã ve vãn Thủ tướng Sheikh Hasina để bà cân nhắc chọn giữa Bắc Kinh và New Delhi. Những món quà ve vãn Bangladesh cũng khá hậu hĩnh. Đó là các hợp đồng sân bay (Trung Quốc vừa thắng thầu xây dựng nhà ga sân bay thứ 2 ở Sylhet, sát biên giới Ấn Độ), các thỏa thuận quốc phòng như một căn cứ tàu ngầm cực kỳ hiện đại có tên BNS Sheikh Hasina ở Cox s Bazaar, một căn cứ hải quân mới ở Patkhauli và việc cung cấp một tàu hộ tống của Trung Quốc để tăng cường lực lượng hải quân Bangladesh, và đặc biệt quyền miễn giảm thuế đối với 97% hàng hóa Bangladesh. Những món quà đó đã khiến Trung Quốc không chỉ là đối tác thương mại lớn nhất của Bangladesh mà còn là nhà đầu tư lớn nhất của nước này.

Trong khi đó, ở Nepal, các báo cáo nói rằng Trung Quốc đã chiếm những vùng đất rộng lớn ở 7 huyện giáp biên giới với nước này gồm Dolakha, Gorkha, Darchula, Humla, Sindhupalchowk, Sankhuwasabha và Rasuwa, đẩy ranh giới Nepal xa hơn về phía nam. Bắc Kinh cũng đang thúc đẩy Kathmandu ký một bản ghi nhớ để chốt lại một bản dự thảo được thỏa thuận từ năm 2019 cho phép cả hai nước khảo sát và lập bản đồ đỉnh Everest.

Bangladesh lạnh nhạt với Ấn Độ

Vì vậy, ngay trong lúc Trung Quốc gây sóng gió ở Ladakh, tăng cường cơ sở hạ tầng vật chất và không vận quân đội để bảo vệ Đường kiểm soát thực tế (LAC), Thủ tướng Narendra Modi đã cử Ngoại trưởng Harsh Shringla tới Bangladesh vào tuần trước như tìm kiếm một sự ủng hộ an toàn trong khu vực. Mối quan hệ của New Dehli và Dakha cũng rất đặc biệt khi Ấn Độ là chỗ dựa lớn nhất để Bangladesh giành quyền độc lập khỏi Pakistan. Trên thực tế, Bangladesh có vị trí tiếp giáp vịnh Bengal và là vùng tiếp giáp hướng sang Đông Nam Á. Khi Ấn Độ hướng về phía đông, điều đầu tiên họ cần quan tâm là Bangladesh.

Nhưng khi máy bay của Ngoại trưởng Shringla hạ/cất cánh, không có quan chức cấp cao nào thèm đến đón hoặc tiễn ông. Ngược lại, khi một nhóm 10 bác sĩ Trung Quốc đến Dhaka để giúp người Bangladesh chống lại vi coronavirus vào tháng 6, ngoại trưởng Bangladesh A.K. Abdul Momen ra tận sân bay để chào đón họ.

Theo truyền thông Bangladesh, Hasina đã khiến ông Shringla phải chờ đợi trong vài giờ trước khi gặp Ngoại trưởng Ấn Độ. Gần như không có bức ảnh nào được công bố trên các phương tiện truyền thông về cuộc họp của họ. Bức ảnh duy nhất được đưa lên báo là khi Shringla đến Dhaka từ hồi tháng 3. Sau đó, văn phòng của Hasina cũng không có một cuộc họp báo thích hợp nào cho giới truyền thông Bangladesh, ngoại trừ một vài tuyên bố có thể đoán trước được. Không thể tin nổi là Ngoại trưởng Shringla lặng lẽ đến và lặng lẽ rời đi.

Nếu sự lạnh nhạt trên là một lời khiển trách ngoại giao của ông Hasina, thì thông điệp sẽ rất rõ ràng. Sự thật là Shringla rất được yêu thích ở Dhaka, nơi ông là Đại sứ từ 2016-2019 và có mối quan hệ tốt với giới chính trị Bangladesh. Có vẻ như lời khiển trách từ thủ tướng Hasina không phải nhắm vào cá nhân Shringla mà là vào chính phủ Modi.

Mặn mà với Trung Quốc

Một lý do chính dẫn đến tình trạng lạnh nhạt là do Bộ trưởng Bộ Nội vụ Ấn Độ Amit Shah trong chính quyền Modi hồi năm 2018 tuyên bố rằng những người nhập cư bất hợp pháp ở Assam giống như những “con mối” hoặc những con mối cướp đi việc làm của người dân địa phương. Ông Shah lặp lại thái độ đó trong năm 2019 khi dọa rằng sẽ ném tất cả những kẻ xâm nhập (ám chỉ người Bangladesh nhập cư bất hợp pháp) xuống vịnh Bengal.

Đối với Hasina - một thủ tướng có đảng Liên minh Awami đã tham gia đồng hành cùng Ấn Độ từ năm 1971, những nhận xét của Shah là gáo nước lạnh. Nó không chỉ làm bà Hasina mất mặt mà còn ảnh hưởng đến uy tín của đảng cầm quyền. Do vậy, bà Hasina cần phải thể hiện thái độ cứng rắn trước người Ấn Độ.

Ở mặt khác, chính phủ Hasina đã bị cám dỗ bởi lời hứa hào phóng trị giá 24 tỉ USD của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình khi ông đến thăm Bangladesh vào năm 2016. Khi bà Hasina đến thăm Trung Quốc vào giữa năm 2019, Thủ tướng Lý Khắc Cường hứa Vành đai và Con đường của Trung Quốc sẽ thúc đẩy chiến lược phát triển của Bangladesh. Sân bay Sylhet đã khánh thành vào tháng 4 năm nay. Trong tháng 8, Trung Quốc đã đồng ý tài trợ cho một dự án lớn quản lý sông Teesta trị giá gần 1 tỉ USD - con sông chảy vào Bangladesh từ phía bắc Bengal.

Chắc chắn Ấn Độ không thể để mất ảnh hưởng ở Bangladesh - ít nhất là chưa - bất chấp tất cả những gì tốt đẹp mà Trung Quốc đang cung cấp. Có một số dự án kết nối đang được tiến hành, gần đây nhất là việc vận chuyển hàng hóa từ Kolkata đến Agartala, qua cảng Chittagong.

Cũng giống như thực tế là Ấn Độ không thể mất ảnh hưởng ở Afghanistan - ít nhất là chưa - mặc dù thực tế là vai trò của Pakistan đã trở lại rất nhiều trong cuộc chơi. Islamabad đứng ra làm trung gian hòa giải giữa chính quyền Kabul và những người bạn cũ Taliban, với sự giúp đỡ nhỏ từ “đại ca” Trung Quốc.

Rõ ràng New Delhi đang lo lắng khu vực lân cận thuộc ảnh hưởng của họ có thể vượt khỏi tầm kiểm soát. Tất nhiên, chìa khóa nằm ở chỗ Thủ tướng Modi: cải thiện mối quan hệ chính trị với các nhà lãnh đạo trong khu vực và kiểm soát các khuynh hướng quá khích trong đảng BJP của ông. Liệu ông Modi có làm được không?

Anh Tú (theo The Print)