Trung Quốc hứa hẹn sẽ ‘nỗ lực không ngừng nghỉ’ để cứu vãn tình hình tại Iran

Dẫn lời Tổng thống Hassan Rouhani, truyền thông Iran xác nhận nước này không tiếp tục tuân thủ những giới hạn về làm giàu nhiên liệu hạt nhân, quy mô kho dự trữ uranium đã làm giàu và các hoạt động nghiên cứu, phát triển hạt nhân liên quan.

Tuy nhiên, Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif sau đó cũng để ngỏ khả năng đảo ngược quyết định nếu các bên liên quan thực hiện có hiệu quả “một số nghĩa vụ”, đồng thời khẳng định Iran sẽ duy trì hợp tác với Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA).

Trong một buổi họp báo hôm 6.1, phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng cho biết Iran đã buộc phải chấm dứt cam kết do các yếu tố “bên ngoài”, song đã thể hiện sự “kiềm chế và sẵn sàng thực hiện thỏa thuận này theo bổn phận của mình”.

“Thỏa thuận này, được gọi là Kế hoạch hành động toàn diện chung, là một cam kết quan trọng cho việc không phổ biến vũ khíhạt nhân toàn cầu, đảm bảo hòa bình và ổn định cho Trung Đông”, ông Cảnh nói.

Quan chức ngoại giao Trung Quốc cũng kêu gọi tất cả các bên trong thỏa thuận hạt nhân với Iran giữ bình tĩnh và cùng nhau đưa ra các giải pháp chính trị và ngoại giao, để tránh leo thang thêm căng thẳng.

“Cộng đồng toàn cầu nên ghi nhớ bức tranh chung và dài hạn, kiên quyết duy trì thỏa thuận và không ngừng nỗ lực để giảm leo thang căng thẳng tại Iran nói riêng và khu vực Trung Đông nói chung. Và Trung Quốc sẽ tiếp tục duy trì liên lạc và phối hợp chặt chẽ với tất cả các bên liên quan”, ông Cảnh khẳng định.

Wang Jin, phó giáo sư của Viện nghiên cứu Trung Đông tại Đại học Tây Bắc ở Tây An (Trung Quốc), cho biết thông báo của Iran về hủy mọi giới hạn hạt nhân sau vụ Mỹ sát hại tướng Soleimani sẽ gửi một tín hiệu rất nguy hiểm, điều này có thể dẫn đến những đánh giá sai lầm và hiểu lầm.

Theo ông Wang, sự can thiệp và hòa giải của quốc tế là rất cần thiết. Iran đã minh bạch hơn Ấn Độ và Triều Tiên về chương trình hạt nhân của mình bằng cách báo hiệu sự sẵn sàng hợp tác với cộng đồng quốc tế, đến nayvẫn chưa có một vụ thử nghiệm hạt nhân nào xảy ra.

“Hy vọng rằng cộng đồng quốc tế có thể can thiệp. Trong bối cảnh căng thẳng hiện nay, không có kênh liên lạc chính thức nào giữa Iran và Mỹ, do đó, bên thứ ba là cần thiết để đóng một phần. Những gì Trung Quốc có thể làm là hòa giải và thúc đẩy đối thoại, và đưa ra các điều kiện cho tiến trình đó. Nhưng Bắc Kinh không thể đóng một vai trò lớn hơn bởi vì không có ảnh hưởng mạnh tại khu vực đó”, ông Wang nói thêm.

Còn Dong Manyuan, phó giám đốc Viện nghiên cứu quốc tế của Trung Quốc, cho biết thông điệp trên của Tehran, cũng được thiết kế để gây áp lực lên châu Âu để họ có một động thái nghiêm túc.

“Cơ hội để giảm bớt căng thẳng trong khu vực vẫn chưa hoàn toàn khép lại. Trung Quốc có thể đóng một vai trò bằng cách hòa giải và thúc đẩy các cuộc đàm phán. Điều đó không dễ dàng và sẽ có những thất bại, nhưng nó đáng để làm”, ông Manyuan cho biết.

Trong cuộc nói chuyện qua điện thoại với người đồng cấp Iran Mohammad Javad Zarif hôm 3.1, Ngoại Trưởng Trung Quốc Vương Nghị cho biết Bắc Kinh sẽ đóng vai trò xây dựng trong việc duy trì hòa bình và ổn định ở khu vực vùng Vịnh.

Ông cũng nói với Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Lavrov rằng cả hai nước nên cùng nhau phải có trách nhiệm trong việc xử lý tình huống đang leo thang tại Trung Đông.

Hoàng Vũ