Lãi suất ở mức thấp, dư địa giảm thêm sẽ không nhiều

Chiều 30.9, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) ban hành các quyết định hạ một số loại lãi suất điều hành có hiệu lực kể từ ngày 1.10. Đây là lần thứ 3 trong năm 2020 và lần thứ 4 trong vòng 1 năm qua, NHNN có động thái giảm lãi suất điều hành.

Nhận định về việc giảm lãi suất điều hành của NHNN, Công ty Chứng khoán KB (KBSV) nói rằng trong bối cảnh lạm phát 9 tháng thấp hơn kỳ vọng (CPI trung bình 9 tháng tăng 3,85%), quyết định trên của NHNN là hợp lý.

“Tất cả các biện pháp trên đều nhằm mục đích tạo điều kiện cung cấp nguồn vốn rẻ cho ngân hàng thương mại, từ đó giảm lãi suất cho vay, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Đây cũng là xu hướng của các ngân hàng trung ương trên thế giới, bên cạnh các gói hỗ trợ tài khóa để đối phó với tác động của dịch COVID-19”, KBSV nhận định.

Tuy nhiên, công ty này cho rằng việc hạ lãi suất điều hành như lãi suất tái chiết khấu, tái cấp vốn, lãi suất chào mua giấy tờ có giá thông qua nghiệp vụ thị trường mở (OMO) sẽ chỉ mang tính định hướng do thanh khoản trong hệ thống vẫn dư thừa trong suốt nhiều tháng qua. Hạ lãi suất mua kỳ hạn qua thị trường mở và các lãi suất chính sách khác như lãi suất tái cấp vốn và lãi suất tái chiết khấu nhìn chung sẽ không có nhiều tác động tới lãi suất ngắn hạn trên thị trường 1 ở thời điểm hiện tại do thanh khoản hệ thống vẫn ở mức dồi dào.

Ngoài ra, hoạt động qua thị trường mở không được thực hiện thành công mặc dù NHNN vẫn đều đặn gọi thầu trong nhiều tháng qua, cũng như lãi suất liên ngân hàng rơi về mức thấp nhất trong vòng 3 năm. Điều này cho thấy thanh khoản đang dư thừa tương đối nhiều ở các ngân hàng thương mại.

Trên thực tế, mặt bằng lãi suất huy động đã liên tục giảm mạnh kể từ sau lần cắt lãi suất điều hành vào tháng 5.2020. KBSV nhận xét lãi suất huy động ở mức thấp và trong xu hướng giảm xuất phát từ hai nguyên nhân. Một là về phía cung, nguồn vốn đầu vào đang rất dồi dào, từ cả phía NHNN (nghiệp vụ mua ngoại tệ) lẫn từ phía dân cư và doanh nghiệp (huy động vốn 9 tháng tăng khá, ở mức 7,7%). Còn ở phía cầu, đầu ra tín dụng yếu (tín dụng 9 tháng chỉ tăng 5,12%). Hai là áp lực duy trì tỷ lệ NIM phù hợp để bù đắp cho việc cắt giảm lãi suất cho vay nhằm hỗ trợ khách hàng bị ảnh hưởng trong dịch COVID-19.

Đáng chú ý, KBSV kỳ vọng lãi suất huy động sẽ tiếp tục xu hướng giảm sau lần hạ lãi suất điều hành lần này, tuy nhiên tốc độ sẽ không rõ rệt như trước đó do mặt bằng hiện đã duy trì ở mức thấp.

Tính đến thời điểm hiện tại, mặt bằng lãi suất huy động đã giảm tổng cộng 0,5-2% ở tất cả các kỳ hạn so với đầu năm nay. Lãi suất tiền gửi kỳ hạn dưới 6 tháng hiện phổ biến ở mức 2,50%- 4%/năm, thấp hơn khá nhiều mức trần mới 4%/năm của NHNN, do vậy dư địa lãi suất kỳ hạn dưới 6 tháng để tiếp tục giảm mạnh sẽ không còn nhiều.

Xu hướng giảm cũng rõ rệt hơn ở lãi suất huy động trung và dài hạn trong vòng 3 tháng qua, với mặt bằng lãi suất huy động kỳ hạn hơn 12 tháng hiện phổ biến ở 6,00 - 7,00%. Mặc dù kỳ vọng tăng trưởng tín dụng sẽ hồi phục trở lại phần nào trong 3 tháng cuối năm, KBSV cho rằng mặt bằng lãi suất huy động trung và dài hạn vẫn sẽ có xu hướng giảm nhẹ khoảng 0,1 - 0,2%.

Phan Thị Diệu