Hồng Kông đối mặt với cuộc biểu tình lớn phản đối dự luật dẫn độ sang đại lục

Reuters dự kiến phải có hàng chục nghìn người xuống đường vào Chủ nhật. Còn CNN cho rằng sẽ có hàng chục, thậm chí hàng trăm ngàn người Hồng Kông biểu tình xuống đường vào Chủ nhật để phản đối dự luật dẫn độ gây tranh cãi sẽ cho phép Bắc Kinh dẫn độ người từ đặc khu.

Các nhà phê bình cho rằng dự luật sẽ khiến bất cứ ai trên đất Hồng Kông dễ bị chính quyền Bắc Kinh bắt giữ vì lý do chính trị hoặc phạm tội kinh doanh vô ý và làm suy yếu hệ thống pháp lý bán tự trị của Hồng Kông.

Dự luật này đã gây ra sự bế tắc chính trị, sự phản đối trong cộng đồng doanh nghiệp thường bảo thủ của Hồng Kông và thậm chí là những xung đột trong cơ quan lập pháp của Hồng Kông, cũng như sự chỉ trích dành cho chính quyền đặc khu từ Mỹ và Liên minh châu Âu.

Chính quyền nói rằng dự luật được thiết kế để lấp đầy các lỗ hổng trong luật hiện hành, bằng cách cho phép Hồng Kông quyết định tùy từng trường hợp cụ thể có gửi người trốn chạy đến các vùng lãnh thổ mà họ không có thỏa thuận dẫn độ chính thức hay không, ví dụ như Đài Loan, Macau và Trung Quốc đại lục. Các nhà lập pháp đã nói rằng sự đảm bảo của một phiên tòa công bằng sẽ không được ghi vào dự luật.

Một vụ án giết người ghê rợn ở Đài Loan, nơi một phụ nữ Hồng Kông 20 tuổi bị bạn trai sát hại khi đang đi nghỉ ở đó, đã thúc đẩy cho dự luật. Hiện tại, nghi phạm không thể được gửi từ Hồng Kông tới Đài Loan để xét xử.

Tuy nhiên, Đài Bắc đã tuyên bố sẽ từ chối hợp tác với luật mới nếu nó khiến công dân Đài Loan có nguy cơ bị dẫn độ sang Trung Quốc. Chính quyền Đài Bắc trước đây đã chứng kiến ​​các công dân ở Đài Loan bị buộc tội ở các quốc gia không công nhận Đài Loan, được trao trả cho Trung Quốc, bất chấp sự phản đối của Đài Bắc.

Tháng trước, đại diện của Liên minh châu Âu đã gặp Trưởng đặc khu Hồng Kông Carrie Lam (Lâm Trịnh Nguyệt Nga)và bày tỏ lo ngại về dự luật. Các thành viên của Ủy ban Điều hành Quốc hội Mỹ về Trung Quốc (CECC) cũng đã lên tiếng phản đối dự luật, cảnh báo Trưởng đặc khuLam rằng nó có thể "tác động tiêu cực đến mối quan hệ giữa Mỹ và Hồng Kông".

Các tập đoàn kinh doanh ở Hồng Kông thường có lập trường trung lập về các vấn đề chính trị. Nhưng lần này họ cũng đã lên tiếng chống lại dự luật. Trong một nỗ lực để đảm bảo sự hỗ trợ của họ, chính quyền đã giới hạn phạm vi phạm tội dẫn độ - nhưng vẫn chưa đủ làm dân doanh nhân vơi bớt lo lắng.

"Hồng Kông chưa sẵn sàng để thông qua dự luật này được và chúng tôi không hiểu tại sao nên vội vã thông qua với lý do lấp đầy lỗ hổng mà nó vẫn có cách giải quyết trong 20 năm", Anson Chan -cựu lãnh đạo Hồng Kôngtrong cả 2 thời kỳ tuyên bố. Nhưng phát ngôn viên chính phủ Matthew Cheung nói rằng động thái này rất cần thiết trong thời điểm hiện tại.

"Nghi phạm trong vụ án giết người ở Đài Loan đang thụ án cho các tội phạm hình sự khác ở Hồng Kông nhưng dự kiến ​​sẽ được thả vào tháng 10 này", Cheung nói. "Do đó, cần phải cung cấp một cơ sở để hỗ trợ pháp lý mà chúng tôi muốn cung cấp cho Đài Loan, trước khi (cơ quan lập pháp) bước vào kỳ nghỉ hè từ giữa tháng Bảy đến tháng Mười''.

Trong một động thái khác, Lam nói rằng "không có cơ sở" để suy diễn chính phủ Hồng Kông "sẽ chỉ làm theo hướng dẫn của Chính phủ Trung ương và phục tùng bất cứ điều gì mà Chính phủ Trung ương muốn".

Dù các quan chức chính quyền Hồng Kông gắng giải thích sự cần thiết và cấp thiết của dự luật nhưng nó vẫn vấp phải sự phản đối.Theo Nam hoa buổi sáng (SCMP), dự luật dẫn độ đã tiếp thêm sức mạnh cho phong trào đối lập biểu dương lực lượng tại Hồng Kông. SCMP nói các nhà tổ chức hy vọng kéo được 500.000 người xuống đường vào Chủ nhật, ngang với cuộc biểu tình năm 2003 về dự luật an ninh quốc gia khiến ông Đổng Kiến Hoa sau đó phải từ chức.

Các nhà tổ chức tuyên bố 130.000 người đã tham gia cuộc biểu tình phản đối dự luật vào tháng Tư. Mặc dù cảnh sát đã đưa ra con số thấp hơn là 22.800, nhưng đây vẫn là cuộc biểu tình lớn nhất kể từ năm 2014, thời điểm phong trào biểu tình tuy không thành công trong việc đòi hỏi cải cách chính trị nhưng đã khiến trung tâm thành phố tê liệt trong nhiều tháng.

Theo Tân Hoa xã, vào tháng 4 vừa qua, Hồng Kông đã tuyên 9 thành viên chủ chốt của Occupy Central 2014 (Chiếm lĩnh Trung Hoàn) tội gây rối nơi công cộng. Thẩm phán Trần Trọng Hoành xác định Đới Diệu Đình (Benny Tai Yiu-ting), Trần Kiến Dân (Chan Kin-man), Châu Diệu Minh (Reverend Chu Yiu-ming) -ba bị cáo đóng vai trò hàng đầu trong việc lên kế hoạch và tập hợp người biểu tình -thông đồng gây rối nơi công cộng.

5 bị cáo Trần Thục Trang (Tanya Chan), Thiệu Gia Trăn (Shiu Ka-chun), Trương Tú Hiền (Cheung Sau-yin), Chung Diệu Hoa (Eason Chung), Huỳnh Hạo Minh (Raphael Wong) mỗi người đều bị tuyên hai tội: kích động người khác gây rối và xúi giục người khác kích động nhiều người gây rối. Bị cáo Lý Vĩnh Đạt (Lee Wing-tat) chỉ chịu một tội kích động người khác gây rối.

Anh Tú