Báu vật của người Do Thái khiến thế giới nể phục: Được Tổng thống giúp 50 lần đều bị từ chối, cuối cùng vẫn thành công!

Báu vật thứ nhất: Luôn nghi ngờ để sáng tạo

Người khiến Tổng thống Shimon Peres "đánh cược" uy tín, khiến CEO Renault-Nissan từ "lắc" sang "gật đầu"

Israel nằm ở khu vực Trung Đông với điều kiện tự nhiên vô cùng khắc nghiệt: Thiếu nước ngọt, diện tích nhỏ bé, 60% là hoang mạc. Cũng ít dân tộc nào chịu đau thương, mất mát lớn đến thế: Trong Chiến tranh thế giới thứ hai, thảm họa diệt chủng Holocaust (1941-1945) do phát xít Đức gây ra đã khiến 5,4-5,8 triệu người Do Thái bị sát hại tàn nhẫn.

Vậy mà, chỉ trong khoảng thời gian không dài kể từ khi lập quốc, người ta đã nhìn thấy sự phát triển vượt bậc, đáng kính nể của Israel. Israel trở thành điểm quy tụ của tất cả người dân Do Thái sống lưu lạc trên toàn thế giới. Trở về quê hương sau hơn 2000 năm vong quốc, người Do Thái - bằng trí tuệ của mình - đã khám phá sự giàu có trong khan hiếm.

Những con người nổi tiếng thông minh bậc nhất thế giới (chỉ chiếm chưa đến 0,2% dân số thế giới nhưng góp tới 20% số người giành giải Nobel) đã cùng nhau làm thay đổi vận số đất nước, tạo ra phép màu vượt xa đường chân trời của quá khứ và hiện tại.

Ngày nay, Israel được đánh giá là môi trường lý tưởng hàng đầu cho các dự án khởi nghiệp. Những công ty công nghệ hàng đầu thế giới đã và đang mở đường đến đây. Họ tìm thấy ở Israel sự kết hợp độc đáo giữa óc sáng tạo và những con người quả cảm. Thống kê từ năm 2008 cho thấy, với tổng số 3.850 doanh nghiệp mới thành lập, thì cứ 1.844 người Israel lại có một doanh nghiệp.

Sự phát triển của "văn hóa kinh doanh" đã khiến số lượng doanh nghiệp của Israel có tên trên sàn chứng khoán NASDAQ nhiều hơn tất cả các công ty châu Âu cộng lại. Sau khi starup thành công, nhiều công ty của Israel đã được bán lại và người Israel tiếp tục đóng vai trò chủ chốt trong những tập đoàn hàng đầu thế giới.

Nói về người dân quốc gia này, thế giới ấn tượng bởi sự sáng tạo của họ. Tuy nhiên, khởi nguồn của sức sáng tạo ấy chính là tính cách luôn nghi ngờ những điều có sẵn, không bao giờ thỏa mãn và không ngừng đặt câu hỏi. Sự không thỏa mãn, luôn nghi ngờ vào lý thuyết thông thường đã khiến họ không ngại đi ngược chiều, liều lĩnh, sáng tạo để tìm ra cách làm mới, hiệu quả và thú vị hơn.

Một tấm gương khá tiêu biểu cho đức tính này là Shai Agassi, từng là CEO của hãng SAP (Đức). Anh ra nhập SAP khi họ mua lại công ty Toptier Sofware của mình với giá 400 triệu USD. Tại SAP, Agassi là người duy nhất không mang quốc tịch Đức đứng ở hàng ngũ ban giám đốc, lọt vào danh sách đề nghị rồi trở thành CEO của Tập đoàn.

Với sự phát triển của xe hơi điện, năm 2018, Bộ năng lượng Israel đã đề ra kế hoạch chấm dứt việc kinh doanh ô tô chạy xăng, dầu vào năm 2030 - Theo DDDN.

Nhưng Shai Agassi đã chọn trở về nước, tìm đến Shimon Peres - khi đó là Tổng thống Israel, một cây Đại thụ trên Diễn đàn kinh tế thế giới Davos - để nung nấu, thực hiện một ý tưởng khởi nghiệp khác táo bạo hơn. Ý tưởng này có khả năng giúp đất nước Israel không cần lệ thuộc vào dầu mỏ - ô tô điện.

Thời điểm khoảng năm 2006, Agassi đã tin rằng, một quốc gia không cần đến dầu mỏ thì có khả năng tránh được những biến động kinh tế liên quan đến giá dầu, giúp nhiều quốc gia khác trên thế giới học theo. Muốn thế, việc điều đầu tiên cần làm là phải có những chiếc xe hơi không chạy bằng xăng.

Agassi đã nghiên cứu những công nghệ tiên tiến như tế bào năng lượng hydro để mang lại động năng cho xe, song chúng còn quá xa vời. Anh quyết định tập trung vào nghiên cứu xe chạy bằng ắc quy sạc. Ý tưởng này từng bị các hãng xe hơi lớn trên thế giới loại bỏ do có nhiều hạn chế và gây tốn kém. Quan niệm "không thể làm được" đối với xe điện được nhắc lại nhiều lần đến nỗi gần như đã trở thành lý thuyết thông thường. Và một người vốn không tin vào lý thuyết như Agassi vẫn quyết tâm lao vào, đi ngược lại vấn đề để tìm ra cách làm hiệu quả nhất, biến ý tưởng xe điện từ không thể trở thành có thể.

Ngay từ khi nêu ra ý tưởng này, Agassi đã được Shimon Peres ủng hộ và giúp đỡ rất nhiều.

Sau Giáng sinh 2006, ông kéo Agassi vào 50 cuộc gặp gỡ với các vị lãnh đạo trong Chính phủ và các ngành công nghiệp hàng đầu Israel. Tiếp sau đó là hàng loạt cuộc gặp gỡ với lãnh đạo các hãng chế tạo xe hơi hàng đầu thế giới.

Nhưng sau mỗi cuộc gặp, họ đều bị từ chối!

CEO của hãng Renault-Nissan lúc đó là Carlos Ghosn lúc đầu cho rằng ý tưởng xe điện thật vô dụng và xe hybrid là giải pháp tốt hơn. Sản phẩm đó đã có mặt trên thị trường và có thể giúp Israel hạn chế sự lệ thuộc vào giàu mỏ.

Tuy nhiên, vẫn với tính cách không biết thỏa mãn với cái có sẵn đã khiến Agassi không thể chấp nhận loại xe (hybrid) được trang bị một lúc 2 động cơ: xăng và điện. Theo phân tích của Agassi, giá xe hybrid rất đắt trong khi chỉ tiết kiệm được 20% năng lượng so với các loại xe thông thường, không thể giúp đất nước thoát khỏi tình trạng lệ thuộc giàu mỏ bằng công nghệ này!

Trạm thay thế ắc quy Better Place do Shai Agassi sáng lập.

Chiếc xe đang được thay thế ắc quy bằng công nghệ tự động.​

Để khắc phục hạn chế lớn nhất của xe điện là ắc quy và sạc, Agassi đã nghĩ ra giải pháp tái thiết lại hệ thống hạ tầng. Hàng ngàn bãi đỗ xe được liên kết thành mạng lưới xây dựng các trạm thay thế ắc quy dọc đường và điều phối toàn trạm này là mạng lưới thông minh .

Trong hầu hết trường hợp, khách hàng chỉ cần sạc tại nhà là đủ để phương tiện hoạt động cả ngày. Tuy nhiên, những ai muốn di chuyển xa có thể thay ắc quy tại các trạm đổi dọc đường.

Điểm then chốt trong dự án khởi nghiệp của Agassi chính là khách hàng sở hữu xe còn doanh nghiệp của anh - Better Place sẽ sở hữu chiếc ắc quy. Công ty Better Place không chỉ thu lợi nhuận dựa trên việc bán xe mà còn cả dịch vụ liên quan đến ắc quy khách hàng trong vòng 4 năm hoặc lâu hơn. Mức phí mà khách hàng chi trả cho xăng dầu nay được chuyển sang chi trả cho ắc quy.

Trạm đổi ắc quy hoạt động như các trạm rửa xe tự động. Khi khách hàng vào trạm đổi ắc quy, chiếc xe sẽ được nâng lên bằng một tấm thép, tháo viên chốt giữ ắc quy. Viên ắc quy đã cạn sẽ được cho vào trạm sạc và một chiếc ắc quy mới sẽ được lắp lại phần dưới xe. Toàn bộ quy trình diễn ra chỉ trong vòng 65 giây.

Israel là nơi lý tưởng để ươm mầm dự án này. Thứ nhất, nó có diện tích nhỏ và do vấn đề thù địch với các nước láng giềng nên người dân không thể lái xe ra khỏi biên giới. Israel biến thành ốc đảo di chuyển khép kín, hạn chế số lượng trạm đổi ắc quy cần xây dựng. Thứ hai là người dân nước này ý thức rất rõ về phí tổn và bảo vệ môi trường khi phải lệ thuộc dầu mỏ. Thứ ba, bản chất của người Israel luôn ưa thích cái mới. Cuối cùng, Israel có đủ nguồn lực giải quyết phần mềm phức tạp cho mạng lưới điện toán thông minh có nhiệm vụ mở các điểm sạc và quản lý quá trình sạc ắc quy của hàng triệu xe một lúc mà không bị quá tải. Những điều kiện đó đã khiến Agassi cho rằng, chẳng có lý do gì khiến dự án xe điện lại không thể thành công!

Vấn đề rắc rối lớn nhất là không ai tin rằng Agassi có đủ khả năng mắc lại toàn bộ hệ thống điện lưới cho đất nước, tái thiết lại cơ sở hạ tầng.

Để làm được điều này, Agassi đã tìm đến và thuyết phục tỷ phú Israel là Idan Ofer đầu tư vào dự án. Anh đã kiếm được 200 triệu USD, biến Better Place trở thành doanh nghiệp mới thành lập lớn thứ 5 trong lịch sử đất nước.

Đến lúc này, CEO của hãng Renault-Nissan thay đổi cách nhìn, đồng ý sản xuất xe điện cho Israel, nhà đầu tư cũng hô hào đội ngũ nhân viên ở Trung Quốc của mình tập trung sản xuất xe điện...

Và Better Place đã thành công vang dội!

Điểm mấu chốt của nó là không chỉ giúp cho Agassi hay Idan Ofer làm giàu, mà quan trọng nhất, nó đã giải quyết một bài toán khó cả về kinh tế, chính trị lẫn vấn đề bảo vệ môi trường.

Thành công của Israel đã khiến Chính phủ các nước Đan Mạch, Úc, Francisco... phải nhảy vào; còn Nhật Bản đưa Better Place vào khối doanh nghiệp cạnh tranh trong việc xây dựng hệ thống xe điện cho quốc gia này.

Câu chuyện của Shai Agassi là minh chứng hùng hồn về rất nhiều phẩm chất như: lòng kiên trì, ý chí bền bỉ của những người không mệt mỏi đặt câu hỏi cho nhà cầm quyền, là ví dụ về thái độ lạc quan trước thất bại, tinh thần tập thể, sự sáng tạo... Nhưng đặc biệt nhất đó chính là tính cách không bao giờ thỏa mãn - là khởi nguồn để Agassi từ bỏ vị trí CEO một tập đoàn danh giá quy mô toàn cầu, trở về phụng sự cho dân tộc, không chấp nhận những cách làm cũ, lý thuyết cũ để tự tin xây dựng một hệ thống xe điện thực sự quy mô, hiệu quả, đưa quốc gia Israel thoát khỏi tầm ảnh hưởng của dầu mỏ.

Báu vật thứ hai: Sự ngoan cố

Chủ tịch Paypal bị đánh bại bởi một thanh niên trẻ tuổi

Trong câu chuyện của Shai Agassi, sự ngoan cố - một tính cách đặc trưng khác của người Israel đã phần nào được thể hiện. Sau nhiều lần thất bại, bị các chủ doanh nghiệp lớn hàng đầu thế giới từ chối, thậm chí mắng thẳng vào mặt, Agassi (và Peres) vẫn không từ bỏ mục tiêu. Họ không chỉ muốn làm ra những chiếc xe điện mà còn tham vọng giúp tái thiết lại hệ thống hạ tầng giao thông trên toàn đất nước.

Ngoài ra, còn có nhiều câu chuyện khác trong cuốn sách "Quốc gia khởi nghiệp" chứng minh cho tính ngoan cố của người Israel. Một khi họ đã tìm ra cách làm mà mình tin là đúng, họ sẽ thuyết phục bạn đến chừng nào bạn phải tin và hành động theo giải pháp ấy!

Câu chuyện này diễn ra với Scott Thompson - Chủ tịch kiêm Giám đốc Công nghệ của Paypal, hệ thống thanh toán trực tuyến qua Internet lớn nhất thế giới của Mỹ. Ông đã bị đánh bại bởi Shvat Shaked - một thanh niên trẻ tuổi do Benchamrk Capital (Quỹ đầu tư mạo hiểm nổi tiếng toàn cầu) giới thiệu.

Ý tưởng khởi nghiệp của Shvat Shaked được Benchmark để ý và trước khi rót vốn, họ muốn nhờ Scott Thompson - một người hiểu biết về gian lận điện tử kiểm tra.

Thompson dành cho Shaked 10 phút để giới thiệu về ý tưởng đối phó với nạn lừa đảo thanh toán trực tuyến. Shaked đã bắt đầu nó bằng cách tưởng như khá ngớ ngẩn là chia sẻ về quan niệm người xấu và tốt. Theo anh, trên thế gian chỉ tồn tại 2 loại người với cách phân biệt không thể nào đơn giản hơn. Người tốt thì thường để lộ "dấu vết" trên mạng hay còn gọi là dấu chân điện tử, vì họ chẳng có gì để che giấu. Ngược lại, người xấu sẽ tìm cách ẩn mình. Muốn phân biệt, trong không gian mạng, chỉ cần tìm được dấu chân điện tử.

Cách lập luận đơn giản và mớ lý thuyết khá ngô nghê như một khái niệm dành cho học sinh tiểu học khiến Thompson... không giấu nổi thất vọng. Ông nghĩ, ai cũng hiểu chống gian lận điện tử là cả quá trình gian nan cần nhiều công đoạn như kiểm tra lý lịch, lịch sử tín dụng và xây dựng những thuật toán phức tạp để xác định độ tin cậy. Vậy mà Shaked lại cho rằng, mọi chuyện đều có thể giải quyết được chỉ bằng một việc làm đơn giản đến nực cười là phân biệt người tốt, xấu!

Scott Thompson - Chủ tịch kiêm Giám đốc Công nghệ của Paypal.

Bản thân Thompson từng là nhà lãnh đạo của đế chế khổng lồ VISA - doanh nghiệp có hàng chục ngàn chuyên gia bảo mật, luôn ám ảnh với vấn đề an toàn tín dụng và đối phó với nạn lừa đảo trực tuyến. Ông đã có nhiều năm làm việc trong giới tín dụng, thanh toán trực tuyến.

Vì thế Thompson nghĩ rằng, Shaked chỉ là một chàng trai trẻ ngạo mạn!

Để không phải gặp lại Shaked, Thompson đã giao cho anh 100.000 giao dịch mà Paypal đã xử lý trước đó. Thompson tin rằng, với số lượng khá lớn này, công ty nhỏ bé của Shaked có thể sẽ mất tới nhiều năm mới xong việc. Bởi trước đó, chỉ với 40.000 giao dịch, Shaked đã mất tới 5 năm mới hoàn thành.

Nhưng Thompson đã lầm! Sau khi giao dữ liệu vào thứ Năm thì đến Chủ nhật, ông nhận được email của Shaked thông báo mọi việc đều đã được hoàn thành. Đây là "cú sốc" quá lớn khiến vị CEO Paypal không thể tin nổi.

Động thái đầu tiên của ông là chuyển toàn bộ dữ liệu của Shaked cho đội kỹ sư có bằng tiến sĩ kiểm tra. Kết quả, công ty của Shaked không chỉ làm nhanh hơn Paypal mà còn thực hiện chính xác hơn 17%. Đã có nhiều giao dịch Paypal từ chối và sau đó, họ rất hối tiếc khi biết đó là những khách hàng tốt. Hệ thống xử lý dữ liệu của Shaked tỏ ra khôn ngoan hơn khi không để lọt bất cứ khách hàng chính đáng nào!

Sự thể hiện trên cả tuyệt vời này khiến Thompson phải tính đến chuyện lập tức mua lại công ty của Shaked, không thể để nó trở thành đối thủ với Paypal hoặc bị các công ty đối thủ thâu tóm.

Nhưng câu chuyện chưa dừng lại ở đây!

Thompson đã đề nghị mức giá 79 triệu USD và bị Shaked thẳng thừng từ chối. Shaked ra giá cao hơn gấp 3 lần, yêu cầu 200 triệu USD.

Cuối cùng, Thompson chịu thua, cả hai đi đến thỏa thuận với con số 169 triệu đô la.

Việc mua lại FraudSciences - công ty khởi nghiệp của Shaked trở thành thương vụ nổi tiếng của PayPal.

Tính ngoan cố đã giúp Shaked đánh gục Thompson. Đầu tiên là việc anh khăng khăng tin vào lý thuyết thiết lập an ninh thanh toán trực tuyến chỉ dựa vào việc phân biệt người tốt - kẻ xấu, một triết lý đơn giản nhưng hàng chục ngàn kỹ sư ở Paypal không thể nghĩ ra, kể cả khi cho họ 10-15 năm nữa để thực hiện.

Sau khi thuyết phục được khách hàng, Shaked ra giá bán công ty với một con số tưởng như ở trên trời khiến Thompson từng nghĩ đó là con số vô căn cứ. Thế nhưng, một lần nữa Thompson nhận ra chưa bao giờ ông phải đối diện với một gương mặt tỉnh bơ đến như vậy.

Thực tế Shaked đã chơi bài ngửa. Anh ta chỉ đơn giản nói với chúng tôi rằng: Đó là giải pháp của chúng tôi và chúng tôi biết đó là điều tốt nhất. Mức giá đưa ra là hoàn toàn xứng đáng.

* Nội dung bài viết được rút từ cuốn sách "Quốc gia khởi nghiệp" của các tác giả Dan Senor & Saul Singer, và nhiều tài liệu tham khảo khác. Đây là 1 trong 5 cuốn sách quý nền tảng đổi đời được Chủ tịch Tập đoàn Trung Nguyên Legend Đặng Lê Nguyên Vũ tự tay tuyển chọn, viết thư ngỏ, với mong mỏi sách sẽ đến tay tất cả các bạn trẻ và nhân dân cả nước, để thay đổi nhận thức, thôi thúc khát vọng vươn lên làm giàu, cùng xây dựng đất nước hùng cường.

* Đón đọc bài tiếp theo: Báu vật thứ ba của người Do Thái là gì?

Ý chí vĩ đại tạo nên dân tộc vĩ đại!

KHI CÙNG NHAU, KHÔNG GÌ LÀ KHÔNG THỂ!

nguyễn tuyết