Đề xuất phương án bỏ chế độ viên chức suốt đời

Thay mặt Ủy ban Thường vụ Quốc hội trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Khắc Định cho biết, về thực hiện chế độ hợp đồng có thời hạn đối với viên chức được tuyển dụng mới (khoản 2 Điều 2 của dự thảo Luật - sửa đổi, bổ sung Điều 25 của Luật Viên chức) Tại kỳ họp thứ 7, Chính phủ trình Quốc hội hai phương án:

Phương án 1: Tất cả các trường hợp viên chức được tuyển dụng mới sau khi Luật này có hiệu lực sẽ thực hiện ký kết hợp đồng làm việc xác định thời hạn, không ký hợp đồng không xác định thời hạn (kể cả đối với trường hợp sau khi kết thúc hợp đồng xác định thời hạn lần 2), trừ viên chức được tuyển dụng mới vào đơn vị sự nghiệp công lập ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn. Chính phủ ưu tiên lựa chọn phương án này.

Phương án 2: Viên chức được tuyển dụng mới sau khi ký kết hợp đồng xác định thời hạn (tối đa 2 lần) sẽ ký hợp đồng không xác định thời hạn, trừ trường hợp đơn vị sự nghiệp công lập ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn thì khi tuyển dụng mới viên chức được ký ngay hợp đồng không xác định thời hạn.

Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật Nguyễn Khắc Định cho biết, qua thảo luận, ý kiến của đại biểu Quốc hội tập trung vào cả hai phương án và phân tích, làm rõ thêm ưu điểm, nhược điểm của từng phương án, đồng thời đề nghị làm rõ chính sách đối với viên chức đã được tuyển dụng trước ngày Luật có hiệu lực trong cả hai phương án.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, đối với viên chức được tuyển dụng trước ngày Luật có hiệu lực thi hành, khi Luật có hiệu lực đối với cả hai phương án sẽ cơ bản không có thay đổi về chế độ, chính sách so với hiện hành.

Cụ thể, đối với viên chức đã ký hợp đồng không xác định thời hạn thì tiếp tục thực hiện hợp đồng không xác định thời hạn; trường hợp đã ký hợp đồng xác định thời hạn thì sẽ được ký hợp đồng không xác định thời hạn theo đúng quy định của Bộ luật Lao động.

Đối với viên chức được tuyển dụng mới sau ngày Luật có hiệu lực thì mỗi phương án có những ưu điểm, hạn chế riêng. Tuy nhiên, để tạo động lực làm việc cho đội ngũ viên chức, “tiến tới bỏ chế độ biên chế suốt đời” và thực hiện yêu cầu của nghị quyết Trung ương, kết luận của cơ quan có thẩm quyền, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xin Quốc hội cho lựa chọn phương án 1 và thể hiện như trong dự thảo Luật.

Đại biểu Trần Thị Vĩnh Nghi (Cần Thơ) cho rằng, nếu thống nhất phương án 1 để phù hợp với Nghị quyết số 19 ban hành ngày 25.10.2017 liệu có mâu thuẫn với Khoản 3 Điều 20 của dự thảo Bộ luật Lao động (sửa đổi) trình Quốc hội tại kỳ họp này hay không? Lý do là khoản 3 Điều 20 dự thảo Bộ luật quy định: Trường hợp hai bên ký kết hợp đồng lao động mới là hợp đồng xác định thời hạn thì cũng chỉ được ký thêm một lần. Sau đó, nếu người lao động vẫn tiếp tục làm việc thì phải ký kết hợp đồng lao động không xác định thời hạn.

Đại biểu cho biết, cho đến nay đại biểu chưa tiếp cận được so sánh nào mang tính thuyết phục cho rằng, việc chuyển đổi từ hình thức ký kết hợp đồng lao động không xác định thời hạn sang loại hợp đồng có thời hạn đối với viên chức sẽ tạo thêm động lực để nâng cao hiệu quả công tác của đội ngũ này trong thời gian tới. Đó là chưa nói đến sự tác động của quy định này đến hiệu quả quản lý, điều hành cũng như hiệu quả hoạt động và tính ổn định lâu dài tại đơn vị sự nghiệp công lập.

Đại biểu Triệu Thanh Dung (đoàn Cao Bằng) cho rằng, đối với đơn vị sử dụng viên chức, việc quy định không ký hợp đồng không xác định thời hạn đối với viên chức được tuyển dụng mới sẽ làm giảm khả năng thu hút lao động có trình độ cao, chuyên môn nghiệp vụ giỏi vào làm việc tại đơn vị sự nghiệp công lập, tạo tâm lý tạm thời, khiến viên chức không hết mình với công việc.

“Như vậy, ảnh hưởng đến chất lượng đầu vào viên chức cũng như chất lượng công việc của viên chức. Điều này hoàn toàn ngược lại với mong muốn của chúng ta khi sửa đổi quy định này đó là, tạo động lực làm việc cho đội ngũ viên chức khi tiến tới bỏ chế độ biên chế suốt đời”, đại biểu Dung nêu ý kiến.

Theo đại biểu, sức hút lao động của các đơn vị sự nghiệp công lập hiện nay là tính ổn định, được làm việc suốt đời mặc dù mức lương rất thấp. Vì vậy, nếu thay đổi quyết định như dự thảo luật sẽ làm giảm khả năng thu hút lao động, nhất là lao động có trình độ cao vào làm việc tại các đơn vị này.

Cũn theo đại biểu Dung, quy định viên chức tuyển dụng mới sau khi ký kết hợp đồng xác định thời hạn tối đa hai lần sẽ ký hợp đồng không xác định thời hạn sẽ đảm bảo được các yêu cầu của nghị quyết Trung ương, cơ quan có thẩm quyền, đặc biệt là yêu cầu về chất lượng người lao động.

Nếu người lao động không đủ chuyên môn, nghiệp vụ, năng lực thì trong thời gian đang làm hợp đồng có thời hạn, đơn vị sử dụng lao động có thể không tiếp tục ký hợp đồng lao động, tuyển chọn lao động mới. Còn nếu người lao động có đủ năng lực, trình độ, đáp ứng được yêu cầu công việc thì nên ký hợp đồng không thời hạn để họ có thể yên tâm công tác.

Bùi Trí Lâm