Phim kinh điển: The piano teacher – Bản dương cầm ám ảnh

Hành vi tính dục bệnh hoạn

Michael Haneke với cành cọ vàng cho The piano teacher

Trước khi “hiền hòa, êm dịu” với Amuor – bộ phim đạt giải Cành Cọ Vàng 2012, Michael Haneke nổi tiếng với các tác phẩm khắc họa khía cạnh trần trụi nhất về những góc khuất sâu thẳm của con người. Con người trong phim Michael Haneke thường chông chênh, tự kỷ, sai trái nhưng lại không có hệ quy chiếu luật nào có thể phán xét họ. Erika – nữ giáo viên dạy dương cầm trong The piano teacher là một kiểu nhân vật như thế.

Phim mở màn bằng một Erika thanh tao, nhã nhặn, bước ra từ Viện đào tạo âm nhạc danh giá rồi đi thẳng đến …  cửa hàng chiếu phim khiêu dâm công cộng. Và trước ánh mắt tò mò của nhiều người đàn ông, Erika lạnh lùng, thản nhiên tìm khoái cảm cho riêng mình.

Erika và những khoái cảm tình dục bệnh hoạn do mình tự tạo ra

Tuy vậy, vỏ bọc cao quý, tài năng và sự bí ẩn của người phụ nữ trung niên này đã cuốn hút Walter – một nam sinh trẻ tuổi. Walter có khả năng dương cầm thiên bẩm, và vì lòng hiếu kỳ với Erika, cậu trai đã từ bỏ nghề nghiệp hiện tại để vào được viện đào tạo âm nhạc. Khao khát mãnh liệt của chàng trai trẻ khiến khán giả hy vọng vào một tia sáng sẽ kéo Erika ra khỏi thế giới tối tăm, dị thường của cô ấy.

Tình cảm của chàng trai trẻ Walter cũng không thể nào cứu rỗi được tâm hồn Erika

Walter, một mặt ghê sợ sự bệnh hoạn của Erika, một mặt vẫn không thể quên được người phụ nữ này. Mối quan hệ của Erika và Walter nặng nề, quái dị. Walter muốn thoát khỏi cô giáo của mình, trong khi Erika liên tục níu kéo. Để rồi trong cơn khổ đau, và hoảng loạn đến cùng cực, Walter lao đến nhà Erika, hành hạ, cưỡng bức Erika như cô đã từng … muốn, để đánh thức trái tim khô cằn, sự lệch lạc của Erika. Nhưng Walter vô vọng…

Cuối cùng, Walter tách khỏi Erika, tiếp tục cuộc sống trẻ trung, bình thường và theo đuổi đam mê dương cầm như anh đã từng có. Erika giấu trong người một con dao, không biết để làm gì, nhưng khi nhìn thấy Walter trong vắt, vô tư, cô đã tự đâm con dao vào vai mình.

Phim gây tranh cãi dữ dội

Biểu cảm của Erika sau khi cầm dao tự đâm vào vai mình

Tuy The piano teacher của Michael Haneke đạt nhiều giải thưởng danh giá, nhưng lại vướng rất nhiều tranh cãi. Người ta nghi ngờ về sự độc lập của bộ phim nếu tách khỏi nguyên bản – cuốn tiểu thuyết Die Klavierspielerin - tên tiếng Anh "The piano teacher" của nữ tác giả Elfriede Jelinek. Những người chưa đọc qua tiểu thuyết của Elfriede Jelinek, sẽ không tài nào hiểu nổi vì sao Erika lại hành động như vậy.

Bìa cuốn sách nguyên bản gốc của phim The piano teacher

Thay vì quan tâm đến tình trạng của Erika, người mẹ chỉ biết gò ép Erika thành một nghệ sĩ. Và khi cô thất bại, những gì nhận được chỉ là sự chỉ trích, la mắng. Cho đến lúc lớn lên, Erika lại tiếp tục bị mẹ quản thúc, tự do bó hẹp, cuộc sống nặng nề. Erika đắm chìm vào hành trình tìm kiếm khoái cảm tình dục một cách khác người, trở thành người ích kỷ, độc tôn và ganh tỵ với tương lai của chính học trò mình.

Erika đã có những quãng thời gian vô cùng tăm tối và có thể sẽ tiếp diễn cho đến hết đời...

Phía trái chiều cho rằng, The piano teacher nặng nề, nhàm chán và không khác gì một bộ phim khiêu dâm, khai thác những khía cạnh tình dục biến thái. Tuy nhiên, nếu xem xét một cách công bằng, thì The piano teacher gắn liền với phong cách làm phim của Michael Haneke. 

Nhân vật “ưa thích” của Michael thường có xu hướng nổi loạn một cách thầm kín, dễ dẫn đến việc tự hủy hoại mình để chống lại những áp lực của xã hội, hay những con người khác đè nén lên mình. The piano teacher thắng giải vì đã nêu bật lên những khía cạnh tăm tối nhất của con người. Dẫu họ là ai, có vẻ ngoài như thế nào, thì mỗi con người đều là một thế giới, dễ bị tổn thương, dễ bị biến chất nếu không được uốn nắn đúng cách.

Hồ Ngọc Giàu

Một Thế Giới