Ung thư nhiều là do béo phì, hút thuốc và tuổi thọ tăng

Ung thư đã vươn từ vị trí thứ ba lên thứ nhì về các nguyên nhân hàng đầu gây tử vong, chỉ xếp sau bệnh tim mạch và nhồi máu não.

Các chuyên gia chỉ ra nguyên nhân là do dân số nhân loại tăng đi kèm với tình trạng lão hóa, cùng với những yếu tố liên quan đến lối sống như hút thuốc, béo phì và ăn uống.

Họ gọi những con số này là “nổi bật” và chúng phải dùng để đánh thức các chính phủ và nhà quản lý y tế công cộng khắp thế giới.

Con số được cung cấp hiện nay cho thấy vào năm 2013 (số thống kê cập nhật sau cùng) có 14,9 triệu ca mắc mới ung thư, 8,2 triệu người tử vong và 196,3 triệu năm sống lành mạnh đã bị đánh mất do các bệnh ung thư.

Ở các nước đã phát triển, số ca ung thư thận mắc mới tăng nhiều nhất, trong khi ở các nước đang phát triển tăng mạnh nhất là ung thư vú.

Đối với nam giới, ung thư tuyến tiền liệt tăng mạnh nhất trên toàn cầu trong khi ở nữ giới tỷ lệ bệnh lymphoma không Hodgkin lại tăng nhiều nhất.

Từ năm 1990 đến 2013, số năm sống khỏe mạnh bị mất do ung thư, được đo bằng số năm sống được điều chỉnh theo mức độ tàn tật (disability-adjusted life years – DALYs), tăng 29% trên toàn cầu.

Nghiên cứu này, được gọi là Gánh nặng bệnh tật toàn cầu, cung cấp một sự đánh giá bao quát về những ca ung thư mới và những cái chết, tật nguyền liên quan đến ung thư.

Các nhà nghiên cứu đưa ra những đánh giá sau khi phân tích các báo cáo y tế, báo cáo sau tử vong, tình hình ghi nhận ung thư và những nguồn dữ liệu khác về 28 bệnh ung thư ở 188 quốc gia.

Con người nhiều khả năng phát ung thư từ khi sanh đến 79 tuổi với 1/3 nam giới và 1/5 nữ giới phát triển ung thư toàn cầu.

Ung thư phổi, khí quản và phế quản là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu vì ung thư ở nam giới và nữ giới với 1,6 triệu ca.

Với nữ giới, ung thư vú là nguyên nhân đứng đầu gây mất những năm sống khỏe mạnh, còn với nam giới đó là ung thư phổi, nghiên cứu đã chỉ ra.

Các tác giả nghiên cứu, dẫn đầu bởi chuyên gia ung thư người Mỹ TS Christina Fitzmaurice, thuộc Nhóm hợp tác ung thư gánh nặng bệnh tật toàn cầu, kết luận: “Ung thư đặt ra một sự đe dọa hàng đầu cho nền y tế công cộng khắp thế giới. Xu hướng là một sự đe dọa đặc biệt cho các nước đang phát triển với hệ thống sức khỏe trang bị chưa đầy đủ để cung cấp những phương pháp điều trị ung thư tốn kém và phức tạp”.

Nghiên cứu được công bố trên tạp chí khoa học JAMA Oncology online.

Bình luận về báo cáo, GS Martin Wiseman, cố vấn khoa học và y khoa cho Quỹ nghiên cứu ung thư thế giới, cho biết: “Có ba lý do giải thích tại sao tỷ lệ tử vong do ung thư tăng cao.

“Một lý do khác là tình hình dinh dưỡng thế giới đã thay đổi. Ở các nước phương Tây chúng ta có dịch béo phì và đây là một trong những yếu tố nguy cơ hàng đầu gây ung thư.

“Ở các nước đang phát triển, xu hướng con người từ nông thôn dịch chuyển về thành thị gia tăng. Họ ăn uống ngày càng giống cách ăn uống phương Tây, ít vận động hơn, biến họ từ thon thả thành béo phì.

Sự gia tăng hút thuốc ở các nước đang phát triển cũng dẫn đến ung thư phổi, căn bệnh xếp đầu trong những ca mắc mới trong năm 2013.

Theo GS Wiseman những con số này khiến các nhà hoạch định chính sách phải hành động và cần tập trung vào phòng ngừa hơn là điều trị.

Ông nói: “Hợp lý nhất là tập trung nhiều hơn vào phòng ngừa, nhưng các chính phủ dường như không làm điều này ngay cả ở phương Tây”