Đợt hạn hán kỷ lục ở Việt Nam sắp kết thúc

Và đócũng là nhận định của hầu hết các chuyên gia khí tượng tại hội nghị "Nhận định tình hình El Nino năm 2015 - 2016"vừadiễn ra với sự tham giacủa Trung tâm Khí tượng thủy văn (KTTV) Quốc gia và Trung tâm Phòng tránh thiên tai châu Á (ADPC).

El Nino 2015 - 2016xác lập kỷ lục nắng nóng

Điềuđáng chú ý, theo Tổ chức Khí tượng thế giới, thì hiện tượng El Nino 2015-2016 đã qua giai đoạn mạnh nhất nhưng vẫn ảnh hưởng nhiều đến khí hậu toàn cầu. Từ nhiều mô hình nghiên cứu đã chỉ ra rằng hiện tượng El Nino sẽ suy yếu trong thời gian tới và pha trung gian sẽ xuất hiện vào quý 2/2016. Hiện tượng El Nino năm 2015-2016 được ghi nhận là mạnh nhất so với những năm 1997-1998, năm 1982-1983 và sau đó là các năm 1999 - 2000.

Ông Trần Hồng Thái, Phó tổng giám đốc Trung tâmKTTV Quốc gia đồng tình với ý kiến trênvà cho rằnghiện tượng Enso (gồm El Nino và La Nina) đang về trạng thái trung tính, kết thúc một thời kỳ El Nino mạnh. Đặc biệt El Nino đang diễn ra đã kéo dài vắt qua 3 năm: 2014-2015-2016, trong đó thời kỳ đỉnh điểm là năm 2015 tác động mạnh mẽ đến thời tiết Việt Nam còn được xem là kỷ lục của gần 60 năm trở lại đây.

Tại Việt Nam, trong năm 2015 ghi nhận 17 đợt nắng nóng trên toàn quốc. Cácđợt nắng nóng này cũng xuất hiện nhiều kỷ lục. Đợt nóng kéo dài nhất, nhiều cực trị trong quá khứ bị phá vỡ. Đặc biệt liên tiếp trong ba tháng 5, 6 và 7.2015 các đợt nắng nóng đã xuất hiện nhiều giá trị nhiệt độ vượt lịch sử tại khu vực Bắc Bộ và Trung Bộ.

Trong báo cáo của Trung tâm KTTV Quốc gia, những tháng cuối năm 2015, hạn hán và xâm nhập mặn được đánh giá là đặc biệt nghiêm trọng, nặng nhất 100 năm qua lại gây thiệt hại nặng nề ở các tỉnh đông bằng sông Cửu Long.

Năm 2015, do ảnh hưởng của El Nino nên mùa mưa đến trễ và kết thúc sớm. Tổng lượng mưa trên lưu vực thiếu hụt 20-50% trung bình nhiều năm. Mực nước thượng nguồn sông Mê Kông xuống nhanh và thấp nhất trong vòng 90 năm qua. Hiện nay, trên các hệ thống sông chính ở miền Tây Nam Bộ, mặn xâm nhập sâu từ40-93km, tăng 10-15km so với các năm trước. 8/13 tỉnh đồng bằng sông Cửu Long và 3 tỉnh Tây Nguyên đã công bố thiên tai hạn hán,xâm nhập mặn.

Cùng với nắng nóng, tại nước ta còn ghi nhận những trận mưa, siêu giông chưa từng có. Cụ thể có 23 đợt mưa trên diện rộng, 3 đợt mưa trên diện rộng trái mùa. Trong đó là trận mưa đặc biệt lớn ở Quảng Ninh, từ 23.7 đến 4.8 năm 2015. Mưa lớn trên diện rộng ở Bắc Bộ phổ biến 200-500mm. Tại Bãi Cháy và Cô Tô có tổng lượng mưa ngày lớn nhất và tổng lượng mưa cả đợt lớn nhất trong 50 năm qua.

Sau El Nino sẽ có bãolũ

Trung tâm KTTV Quốc gia đưa ra dự báo: kết thúc El Nino, tình hình nắng nóng, mưa ít có thể sẽ được cải thiện. Tuy nhiên, rất có thể La Nina sẽ xuất hiện vào nửa cuối năm 2016. Theo thường lệ, nếu xảy ra La Nina sẽ có mưa lớn cùng bão bất thường đi kèm. Riêng tình hình khô hạn, xâm nhập mặn tại Nam Trung Bộ, Tây Nguyên, Nam Bộ chưa có dấu hiệu cải thiện, và tháng 4 là tháng đặc biệt nguy hiểm của tình trạng này. Ngoài ra, dựa trên các nghiên cứu, quan trắc cũng như mô hình dự báo, khu vực Nam Bộ độ mặn cao nhất năm xuất hiện vào cuối tháng 3 và tháng4.2016. Độ mặn này dự báo sẽ lớn hơn năm 2015.

Trung tâm KTTV Quốc gia cũng cho rằngnhiệt độ năm nay có dấu hiệu cao hơn trung bình nhiều năm. Cụ thể, miền Bắc cao hơn từ 0,5-1,5 độ C; Trung Bộ, Tây Nguyên và Nam Bộ cao hơn 0,5-1 độ C, riêng Bắc Trung Bộ cao hơn nhiều. Khu vực Bắc Bộ, từ giữa tháng 4.2016, độ mặn sẽ giảm dần. Song khu vực Trung Bộ và Tây Nguyên, hạn hán thiếu nước tiếp tục diễn ra trong mùa khô cạn với sự thiếu hụt dòng chảy từ 30-50%.

Tình hình hạn có thể được cải thiện ở nửa cuối năm 2016. Nhiều khả năng mưa lớn tập trung trong nửa cuối mùa mưa bão. Dự báo nửa đầu năm 2016, các cơn bão có cường độ mạnh, đường đi phức tạp sẽ ít hơn cùng kỳ năm 2015. Về nửa cuối mùa hè, khi El Nino kết thúc, chuyển sang trung tính, khả năng sẽ có nhiều bão hơn. Mùa hè năm nay được dự báo là nắng nóng xuất hiện sớm hơn so với trung bình. Trước hết, nắng nóng sẽ xuất hiện ở các tỉnh phía Tây Bắc Bộ, sau đó đến các tỉnh Trung Bộ và Tây Nguyên.

Quang Huy

Quang Huy